سیر مراحل تصویب مستثنیات و اراضی ملی
الف- محدوده مورد نظر توسط دولت (اداره منابع طبیعی) آگهی میگردد و اعلام میشود که جز مستثنیات موجود در عرصه مورد آگهی (اینها هم اعلام میگردد) باقیمانده اراضی ملی می شود. در صورتیکه در فرجه قانونی که قبلاً یک ماه بوده و الان 6 ماه شدهاست کسی به جایی از عرصه ملی اعتراض داشته باشد آنرا بصورت کتبی به اداره منابع طبیعی اعلام میکند تا مورد بررسی قرار گیرد.
اراضی مورد آگهی به جزء مستثنیات اشخاص که اعم و بالاخص متشکل از:
1- اراضی زراعی دیم و آتش 2- اراضی مزروعی آبی
3- باغات و قلمستان 4- اعیان موجود در پلاک
بقیه اراضی ملی شده پس از تهیه نقشه و تفکیک مستثنیات به اداره ثبت جهت صدور سند مالکیت، اجرای مادتین 18 و 39 ارسال میگردد.
ضمناً کلیه شناسایی اراضی ذینفع مالکین از نظر احقاق حقوق اشخاص به عهده اداره ثبت منطقه مربوطه میباشد. لکن اگر در محدوده آن اعتراضی بعمل آید توسط کمیسیون ماده واحده که جایگزین کمیسیون اجرای ماده 56 میباشد اراضی مورد اعتراض مجددا نقشهبرداری میشود و قطعات نقشهبرداری شده در هئیت کمیسیون ماده واحده بررسی و پس از صدور رای قطعی از طرف هئیت مربوطه موقعیت اراضی ملی و مستثنیات دقیقا با این حکم قطعی میگردد.
در صورت صدور رای از سوی هئیت مذکور (هئیت ماده واحده) بعضا افراد جهت ابطال این آراء به دادگاههای حقوقی عمومی مراجعه و تقاضای نقض آرای صادره را مینمایند که معمولاً در این موارد دادگاه رسیدگی کننده به جهت تعیین وضعیت اینگونه اراضی از جهت زراعی بودن، دایر، بایر و یا موات بودن و بررسی وضعیت خاک منطقه، سابقه احیاء و کشت و احداث اعیانی و وجود درختان مثمر موضوع را به احدی از کارشناسان دادگستری ارجاع مینماید که معمولاً در این موارد کارشناسان خبره در امور منابع طبیعی با بررسی نقشههای اجرای مقررات موجود در این ادارات و تطبیق نقشه منطقه با این نقشهها و با بررسی خاک و احیانا شناسایی گونههای گیاهی مرتعی نسبت به اظهارنظر قطعی مبنی بر ملی و یا مستثنیات بودن این گونه اراضی نتیجه تحقیقات و بررسیهای خود را به دادگاه بررسیکننده منعکس می نمایند.
چنانچه نظریه مذبور به ضرر هریک از طرفین دعوا باشد طرف میتواند با تنظیم لایحه اعتراض به نظریه کارشناس منتخب اولیه تقاضای ارجاع امر به هئیت سه نفره کارشناسان رسمی دادگستری را بنماید که تبعات این اعتراض در صورت پذیرش دادگاه حتی به هیئت 7 یا 9 نفره کارشناسی نیز خواهد رسید. ضمناً اعضای هیئت کارشناس از طرف دادگاه رسیدگیکننده و با بررسی کتابچه کارشناسان به قید قرعه خواهد بود.
ازجمله قوانین منابع طبیعی که در پرونده های مطالعهشده به آنها استناد گردیدهاست:
قانون حفاظت و بهرهبرداری از جنگلها و مراتع کشور
ماده 53:
«دادسرااه و دادگاهها موظفند پروندههای جزایی (اعم از خلافی و غیره) ارسال شده از طرف سازمان جنگلبانی و واحدهای تابع را خارج از نوبت رسیدگی نماید.»
ماده 55: «هرکس به قصد تصرف به منابع ملی مذکور در ماده 1 قانون ملی شدن جنگلهای کشور تجاوز کند به یک سال تا سه سال حبس تادیبی محکوم خواهد شد.» این قانون دارای دو تبصره میباشد.
ماده 56:
«تشخیص منابع ملی شده و مسثتنیات ماده 2 قانون ملی شدن جنگلها و مراتع با رعایت تعاریف مذکور در این قانون با وزارت منابع طبیعی است و …» این قانون هم دارای چهار تبصره میباشد.
اعضای کمیسیون ماده 56 عبارت بودند از:
1- فرماندار منطقه 2- رئیس اداره منابع طبیعی شهرستان
3- رئیس دادگاه شهرستان و یا یکی از نمایندگان اینها
قانون تعیین تکلیف اراضی اختلافی موضوع اجرای ماده 56 قانون حفاظت و بهرهبرداری از جنگلها و مراتع (مصوب 22/6/1367 مجلس شورای اسلامی)
ماده واحده – زارعین صاحب اراضی نسقی و مالکین و صاحبان باغات و تاسیسات در خارج از محدوده قانون شهرها و حریم روستاها، سازمانها و موسسات دولتی که به اجرای ماده 56 قانون حفاظت و بهره برداری از جنگلها و مراتع کشور مصوب 1346و اصلاحیههای بعدی آن اعتراض داشته باشند می تواندن به هیات مرکب از:
1- مسئول اداره جنگلداری (منابع طبیعی) 2- مسئول اداره جهاد کشاورزی
3- عضو هیات واگذاری زمین 4- یک نفر قاضی دادگستری
5- گاهی کارشناس اداره کل منابع طبیعی تهران
6- برحسب مورد دو نفر از اعضای شورای اسلامی روستا یا عشایر محل مربوطه
اینها اعضای کمیسیون ماده واحده بوده و جایگزین کمیسیون ماده 56 میباشند.
این قانون همراه با توضیحات دیگر و شش تبصره میباشد.
اصول از قانون اساسی در خصوص منابع طبیعی
اصل چهل و پنجم
انفال و ثروتهای عمومی از قبیل زمینهای موات و رهاشدن، معادن، دریاها، دریاچهها، رودخانهها و سایر آبهای عمومی، کوهها، درهها، جنگلها، نیزارها، بیشههای طبیعی، مراتعی که حریم نیست، ارث بدون وارث، اموال مجهول المالک و اموال عمومی که از غاصبین مسترد میشود، در اختیار حکومت اسلامی است تا برطبق مصالح عامه نسبت به آنها عمل نماید. تفصیل و ترتیب استفاده از هریک را قانون معین میکند.
اصل پنجاهم
در جمهوری اسلامی، حفاظت محیط زیست که نسل امروز و نسلهای بعد باید در آن حیات اجتماعی رو به رشدی داشته باشند، وظیفه عمومی تلقی میگردد از این رو فعالیتهای اقتصادی و غیر آن که با آلودگی محیط زیست یا تخریب غیرقابل جبران آن ملازمه پیدا کند، ممنوع است.
«مرکز امور مشاوران حقوقی وکلا و کارشناسان قوه قضائیه»
نام و نام خانوادگی کارآموز: عباس بلادی شماره پرونده آموزشی: 3463
رشته کارشناسی: محیط زیست
موضوع کارآموزی: مطالعه پرونده مربوط به پلاک 1- اصلی واقع در وردآورد کرج – قریه وردیچ – به اسم آقای ….
شرح اقدامات انجام شده:
در مورخه 25/2/73 توسط مامورین حفاظتی سرجنگلبانی آوران تصرف 15500 مترمربع (غرس نهال، خاکبرداری، تخریب و احداث تاسیسات) از اراضی ملی قریه وردیچ توسط آقای …. در پلاک مذکور به اداره منابع طبیعی کرج گزارش میشود که کروکی آن به شکل ذیل است:
طی این گزارش، از طرف اداره منابع طبیعی موضوع در مورخه 7/6/74 به دادسرای عمومی تهران (شعبه 153 تهران) ارجاع میگردد و از طرفی به بخشداری بخش «کن» اطلاع داده میشود که توسط مامورین پلیس ساختمان از هرگونه فعل و انفعالات ایشان در اراضی مذکور جلوگیری بعمل آید.
دادگاه پس از احضار طرفین و دریافت توضیحات لازم از آنها موضوع را به کارشناسی رسمی دادگستری (مهندس ماشاءا… طبیبزاده قمصری) ارجاع داده و ایشان یک گزارش دو صفحهای به همراه کروکی محل تهیه و تقدیم دادگاه میکند. ولی نظریه کارشناس برخلاف نظر اداره منابع طبیعی بوده لذا اداره مذکور به نظریه کارشناس اعتراض کرده و دادگاه موضع را جهت بررسی بیشتر به هئیت کارشناسان منتخب (سه نفره) ارجاع میدهد.
خلاصه، نظر و گزارش این کارشناسان هم مورد قبول اداره منابع طبیعی قرار نمیگیرد لذا این بار کارشناسی موضوع به هئیت پنج نفره کارشناسان محول میگردد. آنها ضمن بازدید از محل و بررسی همه جانبه موضوع و محاسبه مساحت کل پلاک و مستثنیات آن (2900 مترمربع)، تخریب، تبدیل و تغییر کاربری اراضی مذکور توسط آقای … را تایید و به دادگاه گزارش میکنند.
در نهایت رای دادگاه با استناد به نظریه کارشناسان هئیت 5 نفره به شرح ذیل است:
قلع و قمع اشجار غرس شده در زمین مذکور که توسط آقای محمدی غرس گردیدهاند.
پرداخت خسارت قانونی تماماً به مبلغ 000/600/13 ریال در حق منابع طبیعی.
پرداخت 000/503/1 ریال خسارت دادرسی در حق خواهان (اد. منابع طبیعی).
نتیجه و تجزیه اخذ شده از موضوع کارآموزی:
کارشناسان قبلی کاملا مسلط به امور محوله نبودند و موضوع را بطور همه جانبه مورد بررسی قرار نداده و گزارش ناقصی داده بودند بطوریکه در مورد گزارش کارشناسی اولی اشکال و ایرادات واضحی مشهود بود. همچنین برای درستی عمل در موضوعات مختلف شاید لازم باشد از ادارات مربوطه کمک و یا مشورت به عمل آید.
ارائه پیشنهاد:
هیاتی به اسم «هیئت نظارت» در سطح عالی تشکیل گردد که یک نسخه از تمام گزارشات کارشناسی کارشناسان رسمی به آن فرستاده شده و در آنجا عملکرد کارشناسان مورد بررسی و ارزیابی قرار گیرد و در مواردی که کارشناس دقیق عمل ننماید به آنها تذکر و در صورت تکرار، اقدامات قانونی علیه وی انجام گیرد تا از تکرار موار مشابه جلوگیری بعمل آید.
امضاء کارآموز امضاء سرپرست کارآموزی
«مرکز امور مشاوران حقوقی وکلا و کارشناسان قوه قضائیه»
نام و نام خانوادگی کارآموز: عباس بلادی شماره پرونده آموزشی: 3463
رشته کارشناسی: محیط زیست
موضوع کارآموزی: بررسی پرونده شکایت منابع طبیعی استان تهران از شهرداری منطقه 22 به جهت تخریب حدود 9 هکتار از پلاک 3 اصلی – اراضی ملی شده چیتگر (پرونده کلاسه 82/1181)
شرح اقدامات انجام شده:
بعد از اطلاع اداره منابع طبیعی شهرستان تهران از موضوع، ضمن بازدید کارشناسان اداره از محل و تهیه صورتمجلس تصرف عدوانی و تخریب منابع طبیعی در حضور شاهدان و محافظین جنگل و مرتع، شکایتی همراه با مدارک استنادی از جمله نقشه محل علیه شهرداری منطقه 22 به طرفیت آقای مهندس … (معاون فنی و عمرانی شهرداری منطقه 22) تنظیم و به دادسرای عمومی ناحیه 5 (صادقیه) – دادیار شعبه هشتم، تقدیم میگردد.
خلاصه نظر کارشناس رسمی دادگستری:
آقای مهندس … بعنوان کارشناس رسمی دادگستری در گزارش خود به دادگاه اعلام داشته که موضوع پروژه شهرداری، احداث بلوار 45 متری است که ادامه خیابان 45 متری ایرانخودرو به سمت شمال بوده و در کیلومتر 14 اتوبان تهران- کرج، روبروی کارخانه ایران خودرو در ضلع شمالی اتوبان و منتهی علیه غرب پارک چیتگر واقع شدهاست. در این پروژه به طول حدود 1300 متر و عرض 45 متر عملیات راهسازی از جمله خاکبرداری، تسطیح و غیره انجام گرفته و با توجه به ظواهر امر، شواهد موجود و آثار و بقایای قابل مشاهده و غیره، اعلام میگردد که این عمل شهرداری باعث قطع حداقل 2800 اصله درخت و خسارت 000/000/980 ریال به انفال گردیدهاست.
در جریان رسیدگی به این پرونده در حکم اولیه دادگاه قرار منع تعقیب آقای … با استناد به نداشتن سوء نیت، صادر میشود که مورد اعتراض اداره منابع طبیعی قرار میگیرد.
در این اعتراض موارد ذیل آمده است:
الف- استناد به نظریه کمیسیون ماده 56 قانون حفاظت و بهرهبرداری از جنگلها و مراتع کشور که اینها را ملی و جزء انفال و اموال عمومی دانسته است.
ب- استناد به گزارش و نظر کارشناس رسمی دادگستری
ج- جواب به دفاعیه شهرداری در مورد واگذاری پارک جنگلی چیتگر به شهرداری، آمده است که این واگذاری درمورد حفظ و نگهداری بوده و براساس ماده 30 قانون مدنی شهرداری حق هیچگونه دخل و تصرف در آنرا نداشته است.
و- با توجه به آلودگی شدید هوای تهران و هزینه بالای جنگلکاری، شهرداری تهران میبایست عامل توسعه فضای سبز باشد نه عامل تخریب و نابودی آن.
]لذا براساس اصل 45 قانون اساسی مستدعی است احقاق حقوق حقه دولت گردد.[
در دادگاه تجدیدنظر که به عهده مجتمع قضائی قدس بود دستور توقف عملیات صادر میشود.
نتیجه و تجربه اخذ شده از موضوع کارآموزی:
عمل شهردای نسبت به قطع اشجار و تخریب اراضی جنگلی بر خلاف قانون و منطق آدمی است چرا که هزینهای که برای جنگلکاری و ایجاد فضای سبز انجام میگیرد صرفنظر از اینکه توسط کدام دستگاه دولتی انجام گرفته از پول بیتالمال بوده و حفظ آن برای همه دستگاههای دولتی لازم و ضروری است.
ارائه پیشنهاد:
پیشنهاد میگردد که اجرای قانون برای همه اشخاص حقیقی و حقوقی، دولتی و غیردولتی یکسان باشد و در جهت اجرای قانون و ایجاد عدالت هیچ ملاحظه و مسامحهای انجام نگیرد.
امضاء کارآموز امضاء سرپرست کارآموزی
«مرکز امور مشاوران حقوقی وکلا و کارشناسان قوه قضائیه»
نام و نام خانوادگی کارآموز: عباس بلادی شماره پرونده آموزشی: 3463
رشته کارشناسی: محیط زیست
موضوع کارآموزی: بررسی پرونده تخلفی آقای … در اراضی ملی شده پلاک 166 – اصلی فرحزاد در منطقهای موسوم به سرچشمکی
شرح اقدامات انجام شده:
در تاریخ 15/7/70 مامورین گشت منابع طبیعی منطقه ضمن بازدید متوجه فعالیت غیرقانونی آقای … (احداث چهاردیواری و ساختمان، غرس نهال و تخریب زمین) در 3000 مترمربع از اراضی مذکور میگردند. از طرف این اداره دادخواستی بهمراه نقشه محل و موارد استناد قانونی، تهیه وتنظیم و به دادسرای عمومی تهران تقدیم میگردد.
بعد از به جریان افتادن پرنده در دادسرا و احضار طرفین و ارائه توضیحات لازم، دادگاه در تاریخ 20/12/71 موضوع کارشناسی پرونده را به آقای … کارشناس رسمی دادگستری محول میکند.
در جریان رسیدگی به این پرونده که ابتدا از طرف دادگاه قرارمنع تعقیب متهم صادر میشود از طرف اداره منابع طبیعی تهران، شهرری، ورامین نسبت به این موضوع که موجب جریتر شدن متخلفین اراضی ملی میشود به حکم دادیاری شعبه سوم دادسرای ناحیه یک تهران اعتراض بعمل آمدهاست.
دادگاه در مورخه 10/10/77 در خصوص این اعتراض اعلام کردهاست که با توجه به محتویات پرونده و تحقیقات معموله صرفنظر از عدم تعقیب دعوی بر فرض صحت ادعای معترض با عنایت به اظهارات شهود مبنی بر اینکه مورد ادعای معترض قبلاً در مالکیت متهم بوده و بیش از 18 سال در تصرف داشته بلحاظ عدم احراز داشتن سوءنیت ضمن رد اعتراض معترض، نتیجتاً قرار معترض عنه (آقای …) تأئید و استوار میگردد.
نتیجه و تجربه اخذ شده از موضوع کارآموزی:
در این پرونده آنچه بیشتر مشهود است برخورد و پیگیری ضعیف اداره منابع طبیعی و از طرفی ضعف سیستم رسیدگی به پروندههای مشابه در دادگستری است که باعث شده یک پرونده کوچک از سال 70 تا آخر 77 در جریان باشد و در نهایت آنچه در پرونده موجود بود نتیجه قطعی برای خلعید متصرف از اراضی ملی موجود نبودهاست.
ارائه پیشنهاد:
با توجه به این پرونده و پروندههای مشابه دیگر اکثر موارد تخلف افراد در مورد اراضی ملی در جوار اراضی شخصی خود انجام میگیرد لذا پیشنهاد میگردد از طرف اداره منابع طبیعی که متولی حفاظت از اراضی ملی است، طرحی ارائه گردد که ملزم کند افرادی که در همجواری اراضی ملی ملکی دارند با همکاری و نظارت این اداره دیوار و یا حائل محکم و غیرقابل تغییری ایجاد گردد.
امضاء کارآموز امضاء سرپرست کارآموزی
«مرکز امور مشاوران حقوقی وکلا و کارشناسان قوه قضائیه»
نام و نام خانوادگی کارآموز: عباس بلادی شماره پرونده آموزشی: 3463
رشته کارشناسی: محیط زیست
موضوع کارآموزی: بررسی پرونده تخلفی آقای … در اراضی ملیشده پلاک 77 – اصلی پله سنجر واقع در قریه کمرو لواسانات به مساحت 7000 مترمربع
(تخلف از ماده 55 قانون حفاظت از جنگلها و مراتع کشور)
شرح اقدامات انجام شده:
در مورخه 22/3/1375 از طرف اداره پارکهای ملی خجیر و سرخه حصار گزارشی مبنی بر فعالیت کشاورزی آقای … در زمینهای ملی به اداره منابع طبیعی شمیرانات واصل میگردد. با توجه به سابقه ایشان در اداره منابع طبیعی و تعهد گذشته ایشان مبنی بر عدم تصرف و دخالت در اراضی مذکور، موضوع از طرف اداره منابع طبیعی شمیرانات به دادسرای عمومی تهران شعبه 35 ارجاع میگردد.
در این پرونده نظر کارشناس رسمی دادگستری (مهندس …) مشهود است. ایشان در گزارش خود تایید کردهاند که قسمت های مورد متنازع موضوع پرونده فوقالذکر، متصرفی و جزء اراضی ملی شده پلاک 77 پله سنجر لواسان بوده و خوانده مالکیتی در آن نداشته و نقشه زیر هم پیوست این گزارش بودهاست.
رایدادگاه:
دادگاه با استناد به نظر کارشناس رسمی دادگستری و اقرار متهم در مراحل مختلف تحقیق و سایر قرائن موجود در پرونده و غیرموجه بودن مدافعات متهم، اتهام آقای … را محرز دانسته و ایشان را بپرداخت مبلغ 500000 ریال جزای نقدی بدل از شلاق و رفع تصرف از زمین مورد تصرف جزء پلاک ثبتی 172 و 199 فرعی از 77- اصلی بخش 11 تهران واقع در پله سنجر (کمرو) لواسانات، محکوم مینماید. (رأی اولیه)
(رای اولیه)
با درخواست تجدیدنظر از طرف آقای …، در مورخه 17/12/76 شعبه اول دادگاه تجدیدنظر استان تهران رای نهایی و قطعی خود را مبنی بر تایید رای دادگاه بدوی و رد اعتراض آقای … را اعلام میکند.
نتیجه و تجربه اخذ شده از موضوع کارآموزی:
عدم آگاهی مردم نسبت به وظیفه شرعی و ملی خود در قبال منابع ملی از جمله اراضی ملی شده که جزء انفال و اموال عمومی بحساب میآید در بسیاری از موارد باعث تعدی آنها به این منابع میشود.
در بعضی جاها میان اهالی محل و حتی بین ادارات دولتی جهت تصاحب اراضی ملی رقابت بوجود آمده و به راههای مختلف برای دستیابی به این اراضی متوصل میشوند که بایستی توسط دولت و با فرهنگسازی مانع این کار شد.
ارائه پیشنهاد:
افزایش آگاهی مردم نسبت به وظیفه خود در قبال حفاظت از منابع ملی از طریق مختلف از جمله رسانههای رادیو و تلویزیون و غیره و همچنین مشارکت دادن آنها جهت حفظ و نگهداری منابع طبیعی
امضاء کارآموز امضاء سرپرست کارآموزی
«مرکز امور مشاوران حقوقی وکلا و کارشناسان قوه قضائیه»
نام و نام خانوادگی کارآموز: عباس بلادی شماره پرونده آموزشی: 3463
رشته کارشناسی: محیط زیست
موضوع کارآموزی: مطالعه پرونده آقای … در اراضی ملی شدن «کن» از پلاک 1- اصلی واقع در بخش 10 ثبتی (تخلف از ماده 55 قانون حفاظت و بهرهبرداری از جنگلها و مراتع کشور)
شرح اقدامات انجام شده:
موضوع تخلف آقای … ابتدا توسط سرجنگلبانی دامنه جنوبی البرز در تاریخ 2/1/66 پس از تنظیم صورتمجلس مشاهدات در محل وقع تخلف و تهیه کروکی محل و برگ بازجویی از شخص فوقالذکر به اداره جنگلداری تهران، شهرری، ورامین گزارش میگردد. سپس از طرف اداره جنگلداری تهران، شهرری، ورامین شکایتی مبنی بر تعدی و تصرف عدوانی آقای … به اراضی ملی شده «کن» از پلاک 1- اصلی واقع در بخش 10 ثبتی که مبادرت به تخریب 1500 متر از این اراضی گردیدهاست، ارائه میگردد.
خواهان در این شکایت درخواست توقف کامل هرگونه عملیات و بررسی خارج از نوبت موضوع و خلع ید متهم و همچنین در خواست ضرر و زیان به مبلغ 45000 ریال از متخلف نمودهاست.
پس از تشکیل پرونده در دادسرای ناحیه 2 تهران، پرونده به دادیاری شعبه 3 ارسال و دادیار دستور نظر کارشناس رسمی دادگستری را می دهد.
کارشناس ضمن بررسی و بازدید از محل در گزارش خود، زراعت و درختکاری متهم را به مدت حداقل 6 سال و وجود حدود 54 اصله درخت توت و غیره را تایید میکند و اعلام مینماید که متهم برای زمین مورد تنازع سند داشته و همچنین با تایید سند ایشان، تجاوز متهم را به اراضی ملی رد مینماید.
رای دادگاه:
با توجه به نظر کارشناس و سند ارایه شده از طرف متهم (نظریه کارشناسی هم آنرا تایید کردهاست) و با توجه به اینکه بیش از 6 سال در این زمین زراعت و درختکاری شده و با توجه به موروثی بودن ملک مذکور و نداشتن مدعی خصوصی و از طرفی تسطیح و آبادکردن زمین که با مشقت زیادی بهمراه بوده اعلام میگردد که نامبرده در اراضی ملی تجاوز ننموده بلکه در ملک خود تصرفاتی کردهاست بنابراین برائت نامبرده از بزه اراضی ملی، صادر و اعلام میگردد.
نتیجه و تجربه اخذ شده از موضوع کارآموزی:
در این پرونده جای سئوال است که در طول 6 سال فعالیت آقای حسین بیگی در زمین فوقالذکر، در صورت ملیبودن زمین، نگهبانان اراضی منابع طبیعی منطقه متوجه فعالیت ایشان نبودهاند.
ارائه پیشنهاد:
با توجه به طرح طوبی که چند سالی است در کشور اجرا میگردد که در قالب آن زمینهای مستعد به افراد متقاضی طرحهای کشاورزی واگذار میگردد و در این طرح اولویت با صاحبان املاک همجوار با این اراضی میباشد. پیشنهاد میگردد دولت برای این طرح تسهیلات بیشتری فراهم نماید تا افراد مشابه با موضوع این پرونده براحتی بتوانند در اراضی ملی همجوار با زمین خودشان به کشاورزی و فعالیتهای مشابه بپردازنند.
امضاء کارآموز امضاء سرپرست کارآموزی
«مرکز امور مشاوران حقوقی وکلا و کارشناسان قوه قضائیه»
نام و نام خانوادگی کارآموز: عباس بلادی شماره پرونده آموزشی: 3463
رشته کارشناسی: محیط زیست
موضوع کارآموزی: مطالعه پرونده مربوط به پلاک 1 اصلی واقع در وردآورد کرج – قریه وردیچ – به اسم آقای …
شرح اقدامات انجام شده:
در مورخه 25/2/73 توسط سرجنگلبان، محل تصرف آقای … در پلاک فوقالذکر به مساخت 1330 مترمربع به اداره منابع طبیعی کرج گزارش میشود. طی این گزارش و تائید آن از طرف کارشناسان آن اداره موضوع به دادسرای عمومی تهران (شعبه 809) ارجاع داده میشود.
دادگاه پس از احضار طرفین و دریافت توضیحات لازم از آنها و گزارش کارشناس رسمی دادگستری که تصرف آقای … را تائید کرده بود متهم را به تصرف اراضی ملی محکوم میکند و دستور به رفع تصرف از اراضی دولتی و پرداخت مبلغ 000/200 ریال جریمه تعزیری بدل از شلاق در حق دولت میدهد.
لازم به توضیح است که در موضوع مورد مطالعه آقای … قبل از این مورد پروندههای متعددی در رابطه با تصرف 25000 مترمربع از اراضی ملی پلاک 1- اصلی قریه وردیچ در مورخه 18/5/79 که این مورد هم از طرف اداره منابع طبیعی کرج به دادگاه (مجتمع قضائی صادقیه) ارجاع میگردد.
نتیجه و تجربه اخذ شده از موضوع کارآموزی:
به علت عدم برخود قاطع مقامات قضائی با این قضیه باعث شده که متهم در موارد متعددی اراضی ملی را تصرف نماید و باعث خسارات زیادی به انفال و اموال عمومی گردد.
ارائه پیشنهاد:
افزایش آگاهی قضات نسبت به موضوع منابع طبیعی و برخورد قاطع آنها با موارد مشابه فوقالذکر.
امضاء کارآموز امضاء سرپرست کارآموزی
«مرکز امور مشاوران حقوقی وکلا و کارشناسان قوه قضائیه»
نام و نام خانوادگی کارآموز: عباس بلادی شماره پرونده آموزشی: 3463
رشته کارشناسی: محیط زیست
موضوع کارآموزی: مطالعه پرونده تخلف آقای … اراضی ملی شده دره چمنا واقع در قریه همسین (ترکمن ده) از پلاک 4749 واقع در بخش 7 تهران (تخلف از ماده 55 قانون حفاظت و بهرهبرداری از جنگلها و مراتع کشور)
شرح اقدامات انجام شده:
ابتدا با مشاهده جنگلبانان منطقه در مورد تصرف و تجاوز و احداث استخر و نهالکاری توسط آقای … در اراضی فوقالذکر به مساحت 6437 مترمربع با حدود اربعه شمال، مستثنیات – جنوب، مرتع – مغرب، مرتع – مشرق، مرتع، پس از بازجویی و تشکیل صورت جلسه گزارشی بهمراه نقشه محل به اداره جنگلداری تهران، شهرری، ورامین ارسال مینمایند به محض وصول گزارش به اداره مذکور از طرف آنها شکایتی علیه آقای شکاری به دادگاه تقدیمی میگردد.
در این دادخواست به مادتین 53 و 55 قانون حفاظت از جنگلها و مراتع کشور و همچنین ماده 134 قانون مجازات اسلامی استناد شده و از دادگاه، رسیدگی خارج از نوبت و توقف کامل هرگونه عملیات، رفع تجاوز و خلع ید و همچنین وصول ضرر و زیان به مبلغ 45000 ریال، در خواست گردیدهاست. ضمناً پرونده تخلف قبلی متهم به کلاسه 176-67-91 ک. یادآوری شدهاست.
رای دادگاه (شعبه 191 دادگاه کیفری تهران):
دادگاه در تاریخ 21/9/70 با توجه به محتویات پرونده سابقه داشتن محکومیت کیفری متهم ضمن صدور حکم برفع تصرف عدوانی متهم از اراضی مورد تنازع ایشان را تعزیر به پرداخت 30000 ریال جزای نقدی محکوم می نماید. رای دادگاه غیابی بودهاست.
متهم به محض دریافت حکم صادره درخواست تجدیدنظر مینماید که مرجع رسیدگی در این مورد شعبه 144 دادگاه کیفری یک تهران میباشد. دادگاه در حکم تجدیدنظر و قطعی خود اعلام نمودهاست:
بدلیل اینکه معترض اعتراض موصری که موجب تفحص دادنامه یادشده باشد عنوان ننموده لذا ضمن رد اعتراض تجدیدنظر خواه دادنامه صادره تایید میشود.
نتیجه و تجربه اخذ شده از موضوع کارآموزی:
در این پرونده از نظر کارشناسی کارشناس رسمی دادگستری استفاده نشده و متهم وکیلی هم برای خود نداشتهاست لذا احتمال ضایعشدن حق متهم وجود داشتهاست.
ارائه پیشنهاد:
پیشنهاد میگردد برای پروندههای منابع طبیعی از جمله مشابه این پرونده دادگاههای تخصصی تشکیل گردد تا قاضی حکمدهنده براحتی بتواند تصمیمبگیرد.
امضاء کارآموز امضاء سرپرست کارآموزی
«مرکز امور مشاوران حقوقی وکلا و کارشناسان قوه قضائیه»
نام و نام خانوادگی کارآموز: عباس بلادی شماره پرونده آموزشی: 3463
رشته کارشناسی: محیط زیست
موضوع کارآموزی: مطالعه پرونده تخلف دکتر … در اراضی ملی شده دشت نم پلاک شماره 2107 سولقان در بخش 11 تهران به مساحت 100 هکتار (تخلف از ماده 55 قانون حفاظت و بهرهبرداری از جنگلها و مراتع کشور)
شرح اقدامات انجام شده:
در تاریخ 26/4/81 تخلف آقای … از ماده 55 قانون حفاظت و بهرهبرداری از جنگلها و مراتع کشور، توسط سرجنگلبانی منطقه مشاهده و پس از تکمیل برگه بازجویی و صورتمجلس تصرف عدوانی و تخریب منابع طبیعی، به اداره منابع طبیعی تهران گزارش میگردد. در این گزارش زمین مورد تعرض پلاک شماره 2107 سولقان به مساحت 100000 مترمربع با پوشش گیاهان علوفهای مرتعی، با شیب 15% و با حدود اربعه شمال و جنوب، اراضی ملی – شرق و غرب، اراضی ملی بودهاست و خسارت وارده به محل /000/000/045/1 ریال تعیین گردیدهاست.
اداره منابع طبیعی شهرستان تهران با پیوست شواهد و مدارک لازم دادخواستی را به شعبه 1168 دادگاه عمومی تهران ارائه میدهد و خواستار توقف عملیات ساختمانی و تخریب و خلع ید متصرف میگردند.
دادگاه موضوع را جهت اعلام نظر کارشناسی به کارشناس رسمی دادگستری ارجاع داده و کارشناس ادعای اداره منابع طبیعی را تایید نموده است. از طرفی مشتکی عنه به نظر کارشناس ارجاع مینماید. نظر این هیئت به شرح ذیل بودهاست:
موقعیت زمین محدود است و شمالا قسمتی از آن با تور سیمی محصور است – شرقا جاده عمومی امامزاده داوود – جنوبا. غربا مشرف به دهی که رودخانه و جاده امامزاده داوود از آن عبور میکند.
مشخصات زمین مورد بحث: زمین (عرصه) منطقه کوهستانی – دارای شیب تند با بافت خاک سبک – با ملاحضات عدیده جابجایی خاک – تراسبندی – شرایط طبیعی زمین بهم خورده و در قسمتهای از ملک فوق ساخت و ساز انجام گرفته و در قسمتی از زمین آثار کاشت قدیمی مشهود است.
با توجه به مدارک و شواهد مستندات و با بررسی سوابق در منابع طبیعی، در قسمت مرکزی آثار کاشت قدیمی دیدهشده که به علت بهم خوردن شرایط فیزیکی زمین تشخیص مقدار دقیق آن میسر نشد لذا نظر اینجانبان بطور تقریب به میزان یک چهارم از زمین مورد دعوی، سابقه زراعات داشته و میتوان در آن زراعت نمود.
اداره منابع طبیعی شهرستان تهران به نظریه هیئت 3 نفره کارشناسان اعتراض کرده و خواستار واگذاری آن به هیئت 5 نفره کارشناسان شدهاست. از جمله دلایل این اداره در این اعتراضیه عبارتند از:
رویش گیاهان منطقه از نوع گونههای مرتعی (گون، نباتات علوفهای و اظهارنظر در مورد خاک منطقه و قابلیت نفوذپذیری و نهایتا حاصلخیزی از نظر زراعی نیاز به بررسیهای دقیق لابراتوری دارد در حالی که منطقه موردنظر دارای شیب تند و بدون آب میباشد.
بعد از اعلام نظریه مزبور عکسهای هوائی پلاک مزبور در سالهای 34 و 55 تقدیم میگردد که نشان میدهد پلاک مزبور فاقد هرگونه سابقه احیا و کشت و زرع میباشد و بفرض اینکه یک چهارم این زمین سابقه زرع داشته باشد مربوط به کمتر از 10 سال اخیر میباشد.
مستندا به ماده یکم قانون حفاظت از جنگلها و مراتع کشور بمحض ملی شدن کلیه اسناد صادره در این خصوص باطل و از درجه اعتبار ساقط است. حال آنکه خواهان هیچ سند و مدرک ثبتی ارائه نداده است در حالیکه رای کمیسیون ماده 56 در خصوص پرونده 2107 سولقان موید مالکیت دولت میباشد از محتوای پرونده معلوم میگردد که آقای … با جلب اعتماد معتمدین آن محل، که میخواهد در این محل دانشگاه و مرکز تحقیقاتی احداث نماید، اقدام به خرید یکسری زمین در جوار اراضی ملی نمودهاست و با لودر اقدام به تسطیح و با قطعهبندی 400 متر و 1000 متری شروع به فروش آنها نمودهاست که از جمله خریداران آقای … و … میباشند و اینها هم به نوبه خود پرونده تخلفی ایجاد کردهاند.
نتیجه و تجربه اخذ شده از موضوع کارآموزی:
زمینخواران بزرگ معمولاً افراد پولدار، سودجو و ذینفوذ در ادارات دولتی هستند و با صحنهسازی های متعدد سعی در تصاحب اراضی ملی را دارند و برخورد با این قبیل افراد نیاز به برخورد قاطع سیستم قضایی را میطلبد.
ارائه پیشنهاد:
مامورین جنگلبانی در ردیف ضابطین دادگستری قرار گرفته و خود مامور کشف و تعقیب جرائم مربوط به منابع طبیعی باشند.
گارد یا پلیس جنگل با همه شرایط قانونی خود که در قانون پیشبینی شدهاست تشکیل گردد تا حافظان منابع طبیعی ضمن حفظ جان خود بتوانند در مقابل سودجویان بایستند.
امضاء کارآموز امضاء سرپرست کارآموزی
«مرکز امور مشاوران حقوقی وکلا و کارشناسان قوه قضائیه»
نام و نام خانوادگی کارآموز: عباس بلادی شماره پرونده آموزشی: 3463
رشته کارشناسی: محیط زیست
موضوع کارآموزی: مطالعه پرونده تخلف آقای … در اراضی ملی شده پلاک 35 فرعی از 40- اصلی مراتع ترقبان در جاجرود به مساحت 7000 مترمربع
(تخلف از مقررات ماده 55 قانون اصلاحی قانون حفاظت و بهرهبرداری از جنگلها و مراتع کشور)
شرح اقدامات انجام شده:
پس از تهیه صورتمجلس مشاهدات در تاریخ 9/8/1358 توسط سرجنگلبانی لارولواسانات و تکمیل برگه بازجویی از آقای …، تخلف ایشان از مقررات ماده 55 قانون اصلاحی قانون حفاظت و بهرهبرداری از جنگلها و مراتع کشور در اراضی ملی شده پلاک 35 فرعی از 40- اصلی مراتع ترقیان واقع در جاجرود بپیوست کروکی ذیل، به جنگلداری دماوند گزارش میگردد.
اداره جنگلداری منطقه دماوند در تاریخ 20/8/58 موضوع گزارش را به دادسرای شمیرانات (شعبه 2 تهران) ارجاع و خواستار تعقیب متخلف و خلع ید ایشان از اراضی ملی میشوند.
دادگاه در رای اولیه خود قرار منع تعقیب صادر میکند که مورد اعتراض جنگلداری منطقه دماوند قرار میگیرد. تا اینکه در تاریخ 22/3/64 دادگاه تجدیدنظر (شعبه 20 دادگاه عمومی تهران) پس از انجام تشریفات قانونی رای به تایید قرارصادره قبلی میدهد.
لازم به ذکر است که در فاصله بین سالهای 58 الی 61 نامهها و پیگیریهای متعددی از جنگلداری دماوند به دادسرای مذکور انجام گرفتهاست.
مجدداًدر تاریخ 10/2/63 با دستور سرجنگلداری کل استان تهران، جنگلداری دماوند دادنامهای به طرفیت آقای … و خانم … به شعبه 58 کیفری تهران (شمیران) تسلیم میگردد و خواستار پیگیری موضوع از جنبه حقوقی میشود.
در این دادنامه خواستههای خواهان عبارتند از:
خلع ید از اراضی منابع ملی شده مورد تصرف به مساحت تقریبی 7000 مترمربع
مطالبه مبلغ سه هزار ریال ضرر و زیان وارده به مرتع
مجازات خواندهها با استفاده از ماده 134 قانون مجازات تعزیرات
رای دادگاه شعبه 58 کیفری 2 تهران مستقر در شمیران
بنا به مراتب آنچه از مجموع اوراق پرونده استنباط میشود اقداماتی (دخل و تصرف) آقای … انجام دادهاست بر مبنای دستور خانم … بعنوان مالک زمین بوده و مشخصا متهم از اینکه اراضی مزبور ملی بوده اطلاعی نداشته و بنابراین گناهی متوجهاش نیست و دادگاه بلحاظ فقد دلیل کافی بر توجیه اتهام، متهم موصوف را از بزه انتسابی تبرئه مینماید.
نتیجه و تجربه اخذ شده از موضوع کارآموزی:
اداره جنگلداری قبل از شکایت میبایست تحقیقات لازم را انجام میداد و بعد از طرح شکایت میکرد چرا که ابتدا شکایت از کسی انجام گرفته بود که مالک زمین نبوده است به عبارتی بهتر این بوده که بعد از تحقیقات از همه کسانیکه درگیر موضوع بودند علیهشان شکایت میشد.
ارائه پیشنهاد:
پیشنهاد میگردد که سیستم قضایی و دادگاهها از لحاظ نیروی انسانی و مالی پشتیبانی و تقویت گردند تا بتوانند به ماده 53 قانون حفاظت و بهرهبرداری از جنگلها و مراتع که همانا رسیدگی خارج از نوبت به پروندههای منابع طبیعی است جامه عمل بپوشانند.
امضاء کارآموز امضاء سرپرست کارآموزی