گزارش کارآموزی کنترل فرآیند ایران خودرو

پیشگفتار

سیستم ممیزی و ارزیابی محصول باید به عنوان نماینده مشتری در شرکت قادر به اندازه گیری نوسانات و تغییرات سطح کیفی محصول و اعلام سریع آن به منظور اتخاذ تصمیمات مناسب باشد. به منظور تعیین سطح کیفیت محصول و اندازه گیری آن از سیستم های هدفگذاری کیفی استفاده می شود. در سیستم های هدفگذاری معمولا با توجه به چندین پارامتر از جمله اهمیت محصول ، قیمت محصول ، اهداف استراژیک شرکت و ... برای هر محصول یک هدف کیفی تعیین می گردد و برنامه های کیفیت در راستای دستیابی به این اهداف طرحریزی می شود. سیستم ممیزی در هر گام از زمان باید قادر به محاسبه پارامترهای مهمی چون فاصله از هدف، عوامل اصلی انحراف از هدف ، عوامل اصلی بهبود یا افت کیفیت و بسیاری نتایج و محاسبات پردازش شده دیگر باشد. و درصورتیکه سطح کیفیت خودرو از حد خاصی کمتر شد هشدارهای لازم را اعلام نماید. بدین منظور هرگاه که فاصله از هدف به حد خاصی می رسد به صورت خودکار و توسط سیستم با پردازش اطلاعات مربوط به ایرادات عوامل اصلی انحراف از هدف تعیین و با ارسال هشدار کیفی به متوالیان مربوط اعلام می گردد. مدیریت ارشد شرکت با استفاده از سیستم اطلاعات مدیریت MIS شرکت از وضعیت کیفی محصولات مختلف در هر لحظه از زمان با خبر می شود و در صورت مشاهده تغییرات محسوس قادر به اجرای عملیات بازدارنده مناسب می باشد.

تاریخچه تاسیس ایران خودرو

شرکت سهامی عام کارخانجات صنعتی ایران خودرو با هدف انجام امور تولیدی و صنعتی برای تاسیس کارخانجات اتوبوس سازی و ساخت قطعات و لوازم مختلف اتومبیل و تولید محصولاتی از این قبیل در تاریخ 27 مرداد ماه 1341، با سرمایه اولیه یک صد میلیون ریال و تعداد یک هزار سهم یک هزار ریالی به ثبت رسید و از مهر ماه 1342 عملا فعالیت خود را با تولید اتوبوس آغاز کرد.

بر اساس اساسنامه شرکت که در تاریخ 18 آبان ماه 1354 در مجمع عمومی فوق العاده به تصویب رسید ، سرمایه شرکت مبلغ دو هزار میلیون ریال برآورد شد که این مبلغ تا سال 1357 به بیش از سیزده میلیارد ریال افزایش یافت. به استناد صورت جلسه مجمع عمومی فوق العاده مورخ 30/3/1357 سرمایه شرکت ایران خودرو از مبلغ سیزده میلیارد و چهارصد و چهل میلیون ریال به مبلغ پانزده میلیون ریال منقسم به پانزده میلیون و ششصد و هشتاد هزار ریال سهم یک هزار ریالی افزایش یافت.

ایران خودرو از اولین شرکت هایی بود که قانون گسترش مالکیت واحدهای تولیدی را به نحو کامل اجرا کرد و 49 درصد سهام آن به مردم واگذار گردید. این شرکت به موجب بند الف قانون حفاظت و توسعه صتایع ایران مصوب سهام 16/4/1358 شورای انقلاب اسلامی به اعتبار نوع صنعت ، ملی اعلام شد و به موجب مصوبه 28/2/1365 هیئت وزیران ، سهام شرکت از طرف دولت با نام سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران صادر شد و تحت پوشش این سازمان با مدیریت منتخب دولت به کار خود ادامه داد. شرکت سهامی عام کارخانجات صنعتی ایران ناسیونال با مجوز صادره از سوی هیئت عامل سازمان گسترش و نوسازی ایران در تاریخ 27/2/1362 ، به نام شرکت ایران خودرو « سهامی عام » تغییر یافت.

در تاریخ  20/11/1370 طی مصوبه ای از سوی هیئت دولت اسامی و شرایط فروش سهام شرکت هایی را که می توانستند به بورس بروند تعیین شد و ایران خودرو اولین شرکت خودرو سازی بود که توانست خود را با بازار بورس تطبیق دهد. بر اساس اعلام سازمان مالی در مرداد ماه سال 1372 سرمایه شرکت بالغ بر پنجاه و هفت میلیارد ریال و تعداد سهام پنجاه و هفت میلیون سهم نیز بوده است و کل سهام متعلق به سازمان گسترش و نوسازی صتایع ایران است.

ساخت سواری

بر اساس پروانه مورخ 25 اسفند ماه 1344 وزارت اقتصاد ( صنایع و معادن ) به کارخانجات صنعتی ایران ناسیونال ( ایران خودرو فعلی ) اجازه داده شد در مورد ساخت اتومبیل پیکان اقدام کند. اجازه تاسیس کارخانه ساخت انواع اتومبیل سواری از نوع چهار سیلندر در تاریخ 20/6/1365 به این شرکت داده شد.

شرکت فوق سپس بر اساس قراردادی با کارخانه « روتس » انگلستان وابسته به گروه کرایسلر موفق به دریافت مجوز مونتاژ نوعی اتومبیل « هیلمن هانتر » و ساخت آن در ایران به نام پیکان شد. در سال 1346 تاسیسات اتومبیل سازی پیکان با ظرفیت اولیه سالانه تولید شش هزار دستگاه در سالن تولید پیکان استقرار یافت و پس از افتتاح این سالن در تاریخ 23/2/1346 ، اولین اتومبیل های سواری با امتیاز ساخت گروه سواری روتس سابق (کرایسلر بریتانیای فعلی ) به تولید رسید. اولین اتومبیلی که در سال 1346 ساخته شد « پیکان » بود که در دو مدل دولوکس و کارلوکس به بازار عرضه شد.

کنترل کیفی:

بدون تردید رضایت مشتری که هدف اول هر تولید کننده است ، تداوم و موفقیت هر شرکت تولیدی تضمین می کند. رضایت مشتری بستگی به کیفیت کالای ارائه شده به مشتری و خدمات پس از فروش آن دارد. سیستم خدمات پس از فروش شامل کلیه اطلاعات ایرادات مربوط به شکایت مشتریان و ایرادات مشاهده شده در تعمیرگاههای مجاز خودرو می باشد و کیفیت کالا را بخش کنترل کیفی کارخانه تضمین میکند. از این رو هر کارخانه صنعتی پیشرفته دارای بخش مخصوص کنترل کیفی میباشد.

در شرکت ایران خودرو ساختار سازمانی معاونت کیفیت مطابق نمودار ذیل میباشد:

(جداول و نمودار در فایل اصلی موجود است)

یکی از زیر شاخه های کنترل کیفیت اداره کل آنالیز و واکنش میباشد. در این اداره سه بخش وجود دارد که هر یک معرفی و بررسی خواهند شد.

ابتدا بخش واکنش سریع معرفی میشود و سپس شاپ دمریت را معرفی میکنیم و در انتها به توضیح مفصل و بررسی بخش آنالیز میپردازیم

سیستم واکنش سریع (Reactivity )  :

واکنش سریع ، سیستم پیگیری رفع ایرادات در کوتاهترین زمان ممکن است. در این سیستم نمایندگان مشتری ( پرسنل واکنش سریع ) در بازه های زمانی و مکانی مختلف محصولات تولیدی را بازرسی میکنند این بازرسی ها مطابق شکل فعالیت مکمل به شرح زیر انجام می شود.

- خود کنترلی (SC)[1]

2- کنترل کیفیت (QC)[2]

3- ممیزی سالن (SD)[3]

4- بازرسی قبل از تحویل (PDI)[4]

5- ممیزی نهایی (Audit)[5]

6- خدمات پس از فروش (CS)[6]

از آنجایی که این پروسه ها در حیطه مهندسی مکانیک نمی باشد از توضیحات بیشتر در این  مورد صرف نظر می کنیم

واحد شاپ دمریت در سالنهای برش و پرش ، بدنه سازی ، رنگ ، مونتاژ و تکمیل کاری فعالیت دارد.

در ابتدا به معرفی این واحد در سالن بدنه سازی می پردازیم.

دستور العملهای اجرایی ارزشیابی بدنه

1- هدف:

ارزیابی مشخصات کیفی بدنه کامل و نخصیص نمره منفی به هر یک از موارد ایرادات بدنه و محاسبه نمره منفی کل به منظور ایجاد قابلیت نظارت بر روند کیفی تولید بدنه و ارائه گزارش ارزیابی های انجام شده به واحدهای مربوطه.

2- محدوده اعتبار:

این دستورالعمل در ارتباط با ارزیابی بدنه در واحد شاپ دمریت بدنه اعتبار دارد.

3- تعاریف و مفاهیم:

3-1- مشخصات کیفی : این مشخصات برای کاربرد این دستورالعمل به چهار دسته تقسیم میگردد.

3-1-1- کیفیت ظاهری سطوح (Aspect) : شامل موارد کیفیت سنگ زنی ، تمیز کاری و پلیسه گیری در نواحی کلافهای دهانه شیشه خور جلو و عقب و دهانه صندوق عقب و همچنین موارد نیش و قری ناصافی و خط و خش زنگ زدگی ، چروکیدگی ، پارگیوشکستگی، اثر ضربه ، ایرادات پرسی در کلیه سطوح بیرونی و کلیه سطوح که در معرض دید هستند و همچنین اثر کثیفی سیلر می باشد.

3-1-2- کیفیت اندازه و همسطحی درز های بدنه ( Gap and flush )

3-1-3- کیفیت جوش ها (Welding  )

3-1-4- دمریت (Demerit  ): معنای لغوی این واژه بی کیفیتی یا نمره منفی می باشد و در این دستورالعمل به نمره منفی محاسبه شده در هر یک از مراحل ارزیابی بدنه و همچنین فرآیند عملیاتی استخراج آن اطلاق می گردد.

3-2- دیتا مایت (DATA MAYTE  ) : نام دستگاهی است که بوسیله آن اندازه همسطحی درزها ، بطور خودکار اندازه گیری می شود این دستگاه قابل اتصال به رایانه می باشد و گزارش اندازه گیری به عنوان ورودی رایانه منتقل می نماید.

3-3- نمره منفی ایرادات بسته به حساسیت و اهمیت هر ناحیه از بدنه ، به هر نوع ایراد یک نمره منفی مطابق با استاندارد (Q731030  ) تعلق می گیرد که در مورد این سیستم نمره دهی ذیلا توضیح داده می شود.

3-3-1) ایرادات با نمره منفی S ( ایراد ایمنی )

ایرادی بلقوه ایمنی است . هر ایرادی که ممکن است بوسیله از دست دادن کنترل ماشین و یا تعییر در ماشین باعث صدمات جسمانی به راننده ، سرنشین ها و یا افرادی که در محدوده خودرو می باشند ، بشود.

مقدار این نمره منفی برابر 120 میباشد.

3-3-2) ایرادات با نمره منفی p ( خراب شدن )

ایرادی که جلوگیری از روشن شدن و یا روشن شدن مجدد و یا ایستادن خودرو به دلایل:

الف) ایراد مکانیکی ، الکتریکی و هیدرولیکی

ب) چراغی که با روشن شدنش توصیه به توقف بدون قید و شرط ماشین می نماید.

ج) از دست رفتن مقدار قابل ملاحظه ای از مایع

د) درگیری که باعث خرابی در طول تست جاده بشود.

3-3-3) ایرادات با نمره منفی A

ایراد غیر قابل تحملی که نیازمند اصلاح فوری است.

شامل :

الف) خرابی های بالقوه : ایرادی که احتمالا در آینده منجر به خرابی میشود که قبلا تعریف شده است.

ب) هر ایرادی که در ظاهر و یا عملکرد بصورت واضح ، نمود کند.

ج) صدایی که باعث نگرانی شود و یا صدای دائمی که منشا بدنه و یا سیستم مکانیکی داشته باشد.

د) تماسی بی شک باعث خرابی در یک مدت کوتاه می شود و باعث بی نظمی و یا یک خرابی بی مورد شود.

3-3-4) ایرادات با نمره منفی B

ایرادات مهمی که توسط مشتری بدون شک ایراد گرفته می شود و درخواست اصلاح می نماید. این ایراد احتمالا موجب پایین آمدن کیفیت قطعه و در نتیجه عدم کارآیی واقعی آن در طول زمان کارکرد آن میشود.

3-3-5) ایرادات با نمره منفی C

ایراد آزار دهنده ای که معمولا توسط مشتری ایراد گرفته می شود که ممکن است درخواست اصلاح نماید. در این مورد احتمال تغییرات در قطعه وجود دارد.

3-3-6) ایرادات با نمره منفی D

ایرادی که ممکن است توسط مشتری گزارش شود بدون اینکه در رضایت وی تغییری حاصل شود.

3-4- علت ایرادات : علت ایرادات یکی از حالتهای زیر می باشد :

الف ( ابزار ) Equipment

ک ( کارگری ) Worker

م ( مواد ) Material

پ (پروسه ) Process

ح (حمل و نقل ) Translation

4- فضای اتاق شاپ دمریت :

4-1- مساحت اتاق شاپ دمریت : مساحت اتاق شاپ دمریت 8.9*5.78 متر به ازای هر بدنه میباشد.

4-2- شرایط روشنایی : دارای نور کافی جهت انجام آدیت باشد. (1000 لوکس )

4-3- شرایط ورود و خروج بدنه : موقعیت اتاق آدیت و در بهای آن به صورتی که ورود و خروج بدنه به سهولت انجام گیرد.

4-4- ابزار : تامین ابزار و وسایل مورد نیاز ( شابلونها ، رایانه ها ، دیتا مایت ، تابلو اعلانات ،

 محل نگهداری اسناد و مدارک ، گیج دستی و taper gage وسایل تثبیت مجموعه های متحرک بدنه ، خط کش) و محل مناسب جهت نگهداری آنها لحاظ گردد.

4-5- شرایط آرگونومی :

رعایت شرایط استاندارد نور ، دما ، رطوبت ، صوت و تهویه.

حفظ آرامش و ممانعت از حضور و تردد بی مورد در داخل اتاق دمریت.

5- نمونه برداری :

5-1- تعداد نمونه برداری : نمونه برداری طبق پریود و تعداد معین شده با توجه میزان تولید معین می گردد.

تبصره : شرایط لازم جهت انجام این امر داشتن ابزار و نیروی انسانی کافی واحد شاپ دمریت می باشد.

5-2- نحوه نمونه برداری :

مسئول شاپ دمریت بصورت تصادفی از خط تولید ، بدنه تایید شده توسط کنترل کیفیت را انتخاب و در محل اتاق شاپ دمریت از سرپرست تولید تحویل می گیرد و پس از انجام آدیت راس ساعت مقرر در محل شاپ دمریت ، بدنه به سرپرست تولید تحویل می نماید.

تبصره 1 : در صورت عدم ارسال به موقع بدنه انتخاب شده ، مسئول وقفه ایجاد شده در آدیت، طبق فرم پیوست ، مشخص گردد.

تبصره 2 : مسئول حمل و نگهداری بدنه هایی که از سوی واحدهای مختلف جهت انجام کارهای ویژه به محل آدیت آورده می شوند قبل و پس از انجام آدیت بعهده واحد درخواست کننده می باشد.

تبصره 3 : جهت انجام کارهای خارج از برنامه ، مسئول اداره واحد درخواست کننده ( منحصرا مهندسی تولید ، تولید ، متد ) می بایست پس از هماهنگی با مسئول شاپ دمریت فرم درخواست را تکمیل نماید.