فصل اول
مقدمه:
شهرستان فلاورجان
فَلاوَرجان شهری است در شهرستان فلاورجان استان اصفهان ایران.
شهرستان فلاورجان دارای دو بخش مرکزی و گرکن شمالی است. شامل شهرهای فلاورجان، قهدریجان ، کلیشاد و سودرجان، شهر ابریشم و ایمانشهر می‌باشد. همچنین روستاهای جوجیل، قهدریجان، زازران، ریاخان، شوری، شرودان نیز جزء این شهرستان می‌باشد.
شهرستان فلاورجان از شهرستانهای استان اصفهان است. مرکز این شهرستان شهر فلاورجان است.
شهرها:،فلاورجان، قهدریجان، کلیشاد و سودرجان، ایمانشهر و ابریشم.
درباره شهرستان
شهرستان فلاورجان یکی از شهرستانهای تاریخی استان اصفهان می‌باشد که وسعت کل آن ۳۱۹ کیلومتر مربع است.از شمال به شهرستان خمینی شهر و از جنوب به شهردیزیچه و از غرب به شهرستان نجف آباد و از شرق به شهرستان اصفهان محدود می‌گردد.در حوالی فلاورجان فعلی قریه‌ای به نام برزان بوده که از طریق مادی کوپان مشروب می‌شده بعدها به واسطه پلی که بر روی رودخانه زده شده آن را پل ورگان و بعدها پل ورجان و نهایتا به فلاورجان تغییر نام یافته است.جمعیت آن بالغ بر۲۴۰ هزار نفر است وجود صنایع متعدد قرار گرفتن در حاشیه زاینده رود دیرینه تاریخی و محصولات کشاورزی مرغوب از جمله برنج و گندم و صیفی جات این شهرستان را از جایگاه ویژه‌ای برخوردار نموده است.این شهرستان دارای 8 شهر به نامهای زازران و فلاورجان و قهدریجان و کلیشاد و سودرجان و پیربکران و بهاران و ایمانشهر و شهر ابریشم و ۶۰ روستا می‌باشد که با توجه به آثار تاریخی موجود در این شهرها دارای قدمت فرهنگی دیرینه می‌باشد.ازگذشته خصوصااززمان مشروطه جمعیتی ازبختیاریهانیزدرفلاورجان ساکن شده اند. آثار تاریخی این شهرستان می‌توان پل قدیم فلاورجان و مسجد جامع و پل بابا محمود و برج کبوتر وشیرهای سنگی و مسجد بابا محمود و مسجد اشترجان و بقعه پیربکران و مقبره امامزاده گان سیدمحمد و زیدبن حسن را نام برد.
شهرستان‌ها
اردستان • اصفهان • برخوار • تیران و کرون • چادگان • خمینی‌شهر • خوانسار • خور و بیابانک • سمیرم • شاهین‌شهر و میمه • شهرضا • دهاقان • فریدن • فریدون‌شهر • فلاورجان • کاشان • گلپایگان • لنجان • مبارکه • نایین • نجف‌آباد • نطنز
شهرها
ابریشم • اردستان • اژیه • اصفهان • افوس • انارک • ایمانشهر • بادرود • باغ بهادران • برف‌انبار • بهاران‌شهر • بهارستان • بویین و میاندشت • پیربکران • تودشک • تیران • جندق • جوزدان • چادگان • چرمهین • چم گردان • حبیب‌آباد • حسن‌آباد • حنا • خالدآباد • خمینی‌شهر • خوانسار • خور • خوراسگان • خورزوق • داران • دامنه • درچه‌پیاز • دستگرد • دهاقان • دهق • دولت‌آباد • دیزیچه • رزوه • رضوان‌شهر • زاینده‌رود • زرین‌شهر • زواره • زیباشهر • سده لنجان • سگزی • سمیرم • شاپورآباد • شاهین‌شهر • شهرضا • طالخونچه • عسگران • علویجه • فریدون‌شهر • فلاورجان • فولادشهر • قهدریجان • کاشان • کرکوند • کلیشاد و سودرجان • کمشجه • کمه • کهریزسنگ • کوشک • کوهپایه • گز • گلپایگان • گل‌دشت • گل‌شهر • گوگد • مبارکه • محمدآباد • مشکات • منظریه • مهاباد • میمه • نایین • نجف‌آباد • نصرآباد • نطنز • نیک‌آباد • ورزنه • ورنامخواست • وزوان • ونک • هرند
جای‌های دیدنی
آتشگاه اصفهان • آبشار سمیرم • روستای ابیانه • ارگ گوگد • بازار اصفهان • پل آذر • پل خواجو • پل شهرستان • سی‌وسه‌پل • عالی‌قاپو • قالی‌شویان • کاخ هشت‌بهشت • کاروانسرای کوهاب • کلیسای وانک • کوه صفه • مدرسه چهارباغ • مسجد شاه • مسجد شیخ لطف‌الله • منار جنبان • میدان نقش جهان • نارنج‌قلعه
آب جاری یا آبی که از چشمه‌ها خارج می‌شود، نباید از روی یک ناحیه ناپایدار حرکت کند. وجود آب در سطح دامنه ، علاوه بر نقش فرسایشی ، به راحتی می‌تواند به داخل دامنه نفوذ کرده و به سرعت بر ناپایداری آن بیافزاید. دور نمودن آب از سطح دامنه و جلوگیری از نفوذ آن ، مخصوصا در مورد دامنه‌هایی که بطور بالقوه ناپایدارند، از مهمترین روشهای مهندسی دستیابی به پایداری است.
زهکشی فرآیند خارج کردن آب سطحی اضافی و مدیریت سفره آب زیرزمینی کم عمق از طریق نگه داشت و دفع آب و مدیریت کیفیت آب برای رسیدن به منافع دلخواه اقتصادی و اجتماعی است، در حالی که محیط زیست نیز حفظ شود.
زهکشی در گذشته‌های دور زهکشی کشاورزی، بنا به عقیده سازمان خواربار و کشاورزی جهانی، نه هزار سال پیش در بین‌النهرین آغاز شد. در آن هنگام لوله به کار برده نمی‌شده بلکه به احتمال زیاد از سنگ و سنگ‌ریزه و شاخ و برگ گیاهان بهره‌گیری می‌شد. اولین لوله‌های زهکشی حدود چهار هزار سال قدمت دارند. در اروپا، اولین زهکشی زیرزمینی حدود دو هزار سال پیش نصب شده‌است.
در کتابی که در حدود سه هزار سال پیش در چین نگاشته شده، نقشه‌هایی از سیستم زهکشی مشاهده می‌شود. هرودت، در حدود ۲۴۰۰ سال قبل، اشاره‌هایی به کاربرد زهکشی در درّه نیل دارد.
زهکشی چیست؟
زهکشی که در لغت به معنی خارج کردن آب اضافی از زمین می باشد یکی از کارهایی است که از دویست سال قبل مرسوم بوده است. البته خارج شدن آب از زمین بطور طبیعی نیز صورت می گیرد، لذا زهکشی فقط این فرآیند طبیعی را سرعت می بخشد.
هر چند برخی از زارعین احتمالا از زمان های بسیار قدیم به فوائد زهکشی آگاه بودند و کاوش های باستان شناسی نیز آثاری از این عملیات را نشان می دهد، اما این فن به عنوان یک کار معمول در عملیات کشاورزی مرسوم نبوده است. در واقع زهکشی تا نیمه دوم قرن هجدهم میلادی بسیار محدود و ناشناخته بود و تنها از آن زمان به بعد بود که همگام با توسعه ی کشاورزی توجه به عملیات زهکشی نیز جلب گردید. اکثر زمین های کشاورزی در دوره ی محدودی از سال ممکن است دارای آب اضافی باشند که اگر این دوره کوتاه بوده و یا در زمانی رخ دهد که گیاه در مرحله ی بحرانی نباشد زیان چندانی به زراعت وارد نخواهد شد. بخصوص اینکه زمین ها غالبا خود دارای زهکش طبیعی بوده و آب اضافی را به تدریج خارج می کننند. اما اگر دوره مانداب طولانی بوده و مصادف با مرحله ی بحرانی گیاه گردد، خارج ساختن آب اضافی به صورت مصنوعی که همان زهکشی باشد امری مفید و حتی ضروری می باشد.
نیاز به زهکشی یک مسئله ی پویا و دینامیک است زیرا با گسترش کشاورزی خواه ناخواه برخی اراضی نیاز به زهکشی پیدا خواهند کرد. آمار موجود نشان می دهد که در مقیاس جهانی حدود دو-سوم اراضی دیم دارای زهکش طبیعی بوده و احتیاج به پیاده کردن طرح های زهکشی در آنها نیست ولی یک-سوم این اراضی بهطور مفرط نیاز به زهکشی دارند؛ به عبارت دیگر ٤٠٠ میلیون هکتار از اراضی دیم جهان نیاز به زهکشی دارند در حالی که هم اینک فقط ١٥٠-١٠٠ میلیون هکتار آنها زهکشی می شوند. در اراضی آبی نسبت زمین هایی که نیاز به زهکشی دارند در مقایسه با اراضی دیم به مراتب بیشتر است. زیرا فقط ٥٠-٢٥ میلیون هکتار یعنی ١٠ تا ٢٠ درصد کل اراضی آبی زهکشی می شوند که این مقدار بسیار کمتر از حد نیاز است. امروزه زهکشی نقش بسیار گسترده ای پیدا کرده است، به طوری که هدف آن فقط خارج ساختن آب اضافی از زمین نیست بلکه مسائلی مانند احیا یا شیرین کردن اراضی، مدیریت آب، مسائل مربوط به حفاظت محیط زیست و یا کیفیت آب نیز از جمله وظایفی است که در اجرای طرح های زهکشی مدنظر قرار می گیرند. علاوه بر این امروزه زهکشی فقط برای این انجام نمی شود که محصول افزایش یابد بلکه پایین آوردن هزینه ی تولید، فراهم آوردن شرایط برای تولید محصولات متنوع، بهبود وضعیت اقتصادی، اجتماعی و بهداشتی زارعین و یا امثال آن نیز می تواند از اهداف زهکشی باشد. برخی از کاربرد های دیگر زهکشی به شرح زیر می باشد:
الف- کنترل و جلوگیری از ماندابی شدن
ب- کنترل و جلوگیری از شور شدن اراضی
ج- کنترل فرسایش
د- کنترل سیلاب
ه- حفظت محیط زیست
و- سلامت عمومی و بهداشت
ز- حفظت از ابنیه ها و تأسیسات عمومی
ح- توسعه ی روستایی و امنیت غذائی
زهکشی مدتی در جهان به فراموشی سپرده شد تا اینکه در ۱۵۴۴ در انگلستان دوباره زندگی جدیدی یافت. اولین تنبوشه ساز سفالی در ۱۸۴۰ در انگلستان به کار گرفته شد. در آمریکا زهکشی لوله‌ای در دو سده پیش آغاز شد.
زهکشی در گذشته‌های نزدیک [ویرایش]زهکشی زیرزمینی به شیوه امروزی اولین بار در سال ۱۸۱۰ میلادی در انگلستان به کار گرفته شد و بتدریج به سایر نقاط اروپا رفت. با اختراع تنبوشه ساز سفالی (۱۸۴۰)، روند توسعه زهکشی در اروپا تسریع شد.
زهکشی اراضی علی الاصول برای دو هدف اساسی ممکن است به کار گرفته شوند که عبارتند از:
1. احیاء آن دسته از اراضی ها که تا به حال غیر قابل استفاده بوده اند و مهیا کردن آنها برای زراعت این نوع زهکسی اراضی به منظور توسعه افقی گویند.
2.بهبود وضعیت زهکشی در اراضی کشاورزی موجود که در واقع زهکشی به منظور توسعه عمودی می باشد.
نیاز به زهکشی یک مسأله پویا و دینامیکاست زیرا باگسترش خواه نا خواه برخی اراضی نیاز به زهکشی پیدا خواهند کرد آمار موجود نشان میدهد که در مقیاس جهانی حدود 3/2 دیم و دارای زهکشی طبیعی بوده و احتیاج به پیاده کردن طرح های زهکشی در آنها نیست ولی 3/1 اراضی مفرط نیاز به زهکشی دارند به عبارتدیگر 400 میلیون هکتار از اراضی دیم جهان نیاز به زهکشی دارند در حالیکه هم اینک فقط 150-100 میلیون هکتار آنها زهکشی می شوند. در زمین های آبی که نیاز به زهکشی دارند در مقایسه با اراضی دیم بمراتب بیشتر است زیرا فقط 50-25 میلیون هکتار یعنی 10تا 20 درصد کل اراضی آبی زهکشی می شوند که این مقدار بسیار کمتر از حد نیاز است. امروزه زهکشی نقش بسیار گسترده تری پیدا کرده است به طوریکه هدف آن فقط خارج ساختن آب اضافی از زمین نیست بلکه مسایلی مانند احیاء یا شیرین کردن اراضی ، مدیریت آب ،مسایل مربوط به محیط زیست و یا کیفیت آب نیز از جمله وظایفی است که در اجرای طرح های زهکشی مد نظر قرار می گیرند .علاوه براین امروزه زهکشی فقط برای این انجام نمی شود که محصول افزایش یابد بلکه پایین آوردن هزینه تولید، فراهم آوردن شرایطی برای تولید محصولات متنوع ، بهبود وضعیت اقتصادی ،اجتماعی و بهداشتی زارعین و یا امثال آن نیز می تواند از اهداف زهکشی باشد که به ترتیب زیر است: