مقدمه:
به نام خالق هستی که شیر را نوشیدنی گوارا گردانید تا اهل ایمان را عبرتی از قدرت لایزال او باشد و بهشتیان را به نهرهای آن وعده داد تا لذت رضوان خویش را کامل گرداند.
اگرچه این نوشیدنی حیات بخش، منبع غنی از ترکیبات مورد نیاز بدن بوده ودانشمندان هر روز ابعاد تازه ای از اسرار این غذای کامل را کشف و به جوامع ارائه می دهند متاسفانه به دلیل عدم آگاهی مصرف سرانه آن در ایران حدود نصف استانداردهای مطلوب می باشد.
کلیات در رابطه با شرکت :
کارخانه فرآورده های لبنی کلات( لبنوش) سهامی خاص یکی از مراکز تولید مهم ترین مواد غذایی در کشور می باشد. این کارخانه و سایر کارخانجات تولید کننده محصولات لبنی در استان خراسان زیر نظر مستقیم شرکت تعاونی تولید کنندگان فرآورده های لبنی پاستوریزه خراسان قرار دارد. شرکت تعاونی تولید کنندگان محصولات لبنی در سال 71 با همکاری جهاد کشاورزی و اداره کل تعاون استان خراسان جهت ارائه خدمت به واحد های فرآوری لبنیات پاستوریزه و تامین نیاز آن ها و فروش تولیداتشان تشکیل گردید و هم اکنون 45 کارخانه را در استان خراسان تحت پوشش خود دارد.
نحوه جمع آوری اطلاعات کارکرد ماهانه
الف)حساب های ترازنامه ای
دارایی های جاری : بدهی های جاری:
موجودی نزد بانک ها(سپه،رفاه،کشاورزی)
صندوق اسناد پرداختنی
تنخواه گردان
چک های دریافتنی حساب های پرداختنی
اسناد دریافتنی(مشتریان)
حساب های دریافتنی چک های پرداختنی
ذخیره مطالبات مشکوک الوصول
ملزومات حقوق و دستمزد پرداختنی
مواد اولیه
تعدیل موجودی ها سایر اقلام پرداختنی
کالای در جریان ساخت
کالای ساخته شده مالیات بر در امد پرداختنی
یش پرداخت خرید مواد اولیه
پیش پرداخت خرید لیبل سایر بدهی های جاری
پیش پرداخت بیمه
ادامه فهرست حسابهای ترازنامه ای
سایر پیش پرداختها بدهی های بلند مدت:
دارایی غیر جاری:
زمین وام بلند مدت پرداختنی
ساختمان و تاسیسات
استهلاک انباشته ساختمان
ماشین الات حقوق صاحبان سرمایه:
استهلاک انباشته ماشین آلات
وسائط نقلیه سرمایه
استهلاک وسائط نقلیه
اثاثه و منصوبات اداری سود و زیان انباشته
سرقفلی
امتیازات و علائم تجاری اندوخته قانونی
فهرست حساب های سود و زیانی:
فروش ها:
درآمد حاصل از فروش ماست خامه ای
درآمد حاصل از فروش کره پاستوریزه
درآمد حاصل از فروش پنیر اولیه
درآمد حاصل از فروش خامه صبحانه
درآمد حاصل از فروش پنیر پیتزا
درآمد حاصل ازفروش پنیر پتزا تند
درآمد حاصل از فروش خامه قنادی شیرین شده
درآمد حاصل از فروش رکوتا
درآمد حاصل از فروش دوغ پاستوریزه کوچک
درآمد حاصل از فروش دوغ پاستوریزه بزرگ
درآمد حاصل از فروش پنیرسفید صبحانه
درآمد حاصل از فروش کشک پاستوریزه
برگشت از فروش و تخفیفات
تخفیفات نقدی فروش
تخفیفات ناشی از آسیب دیدگی
بهای تمام شده کالای فروخته شده:
بهای تمام شده کالای فروخته شده(شامل ماست خامه ای، خامه قنادی، پنیر صبحانه،پنیر پیتزا،دوغ پاستوریزه کوچک و بزرگ،کشک مایع،خامه صبحانه، کره پاستوریزه، پنیر اولیه)
سربار جذب شده کارخانه ، انحرافات مواد ،انحرافات دستمزد ،انحرافات سربار،اضافه یا کسر جذب سربار،خرید مواد اولیه(شیر ،شکر،...) هزینه دستمزد مستقیم پرسنلکنترل سربار کارخانه شامل حقوق و دستمزد غیر مستقیم ، مواد غیر مستقیم ( نمک ، فلفل ، سیترات، اسانس،سیترات سدیم تجاری، کلر، اسید سولفوریک، برموزول، کارتن، مایع پنیر،افشره کاکوتی ، پلاستیک، گلاب، کارتن 3 لایه سفید ،مارگارین، بطری 5/1 لیتری ،شیشه، درب شیشه، درب بطری، مواد شوینده، مواد شیمیایی، لیبل، شیر خشک)
هزینه ایاب و ذهاب ، هزینه آزمایش و آزمایشگاه، هزینه حمل و نقل به داخل ،اضافه کاری ،دستمزد ایام مرخصی ،اوقات تلف شده،بیمه،سوخت و روشنایی، تلفن و e - mile ، ابزار آلات، ضایعات ،هزینه نظافت کارخانه، استهلاک ماشین آلات ، استهلاک ساختمان کارخانه،تعمیرات و نگه داری ماشین آلات و تجهیزات تعمیرات ساختمان و محوطه
هزینه ها
هزینها به 2 قسمت هزینه های اداری تشکیلاتی و توزیع و فروش تقسیم میشود هزینه های توزیع و فروش:
هزینه حقوق(سرپرستان، فروشندگان ،رانندگان) ،هزینه حمل به خارج، ملزومات، سوخت وسائط نقلیه، استهلاک وسائط نقلیه،پست،آگهی و تبلیغات،سررسید، هزینه تعمیرات وسائط نقلیه، هزینه بیمه ثالث وسائط نقلیه
هزینه های اداری:
هزینه بهره،کارمزد بانکی، هزینه بیمه مطالبات بانکی، هزینه حقوق پرسنل اداری ، بیمه پرسنل اداری، تلفن، تمدید و صدور پروانه، هزینه مسافرت، هزینه پذیرایی، هزینه آبدارخانه هزینه استهلاک اثاثه اداری، هزینه پست اداری، خدمات حسابداری،
سایر درآمد ها:
درآمدهای متفرقه ، درآمد جریمه ، درآمدهای غیر مترقبه ، درآمد حاصل از فروش های جزء
کسور در آمد: مالیات بر درآمد
سیستم حسابداری صنعتی کارخانه:
حسابداری صنعتی کارخانهشامل 4 بخش مهم و اساسی است: حسابداری مواد،حسابداری حقوق و دستمزد، حسابداری سربار کارخانه ، حسابداری انبار(به علت اینکه کالای در جریان ساخت مرتبا به انبار منتقل شده و برای مرحله بعد بر میگردد.)
این کارخانه بر مبنای هزینه یابی مرحله ای قیمت تمام شده تمام محصولات را محاسبه می کند.همچنین دارای پیش بینی هایی برایهزینه های بودجه ای می باشد که درآخر هر سیکل انحرافات محاسبه شده و دلایل آنها نیز بررسی میگردد.
سیستم هزینه یابی مرحله ای به این صورت می باشد که ابتدا هزینههای انجام شده را گردآوری نموده و هزینه هایرا به واحد های تولیدی تسهیم می نمایند. هزینه ها به وقوع زمان گرد آوری شده ولی تا زمانی که عملیات ساخت به پایان نرسیده محاسبه قیمت تمتام شده با مشکلاتی مواجه است از این رو برای بدست آوردن قیمت تمام شده از گزارش هزینه تولید و معادل آحاد محصولات تولید شده استفاده می شود .
بهای تمام شده یک واحد کالای ساخته شده در اکثر کارخانجات از طریق تقسیم جمع هزینه های تولیدی بر مقدار محصولات ساخته شده طی یک دوره محاسبه میشود.محصولات کارخانه طی چند مرحله تولیدمی شوندوبعضی از محصولات ماده خام دایره ای دیگر به شمار می روند.
از نقطه نظر مدیریت داشتن ارقام کلی در مورد هزینه ها نمی تواند جهت اعمال کنترل موثر واقع شود بنابر این در این مرکز بهای تمام شده یک واحد کالای ساخته می شود .
هزینه های واقع شده در هر دایره را به حساب بهای کالای در جریان ساخت همان دایره بدهکار می کنند ،کالای در جریان ساخت برای تعیین بهای تمام شده کالای تولید شده به صورت معادل آحاد تکمیل شده بیان می شود.برای بدست آوردن بهای تمام شده از گزارش هزینه تولید استفاده می شود .ضایعات این کارخانه معمولا غیر عادی و غیر قابل فروش است و ارزشی ندارد مانند به هدر رفتن شیر خام هنگام عملیات پاستوریزاسیون شیر؛این ضایعات معمولا به بهای تمام شده محصولات سالم اضافه می شود و ثبت آن به طریق زیر انجام میگردد:
ضایعات غیر عادی ***
کالای در جریان ساخت ***
برای بدست آوردن مواد مصرفی از گزارش مصرف مواد و صورت دریافت شیر خام در ماه استفاده میشودو ثبت خرید مواد به صورت زیر می باشد:
کنترل مواد(شیر) *****
حسابهای پرداختنی/چکهای پرداختنی/صندوق/بانک *****
وقتی از شیر برای تولید محصولی مثلا پنیر سفید استفاده می شود ثبت زیر صورت می گیرد کالای در جریان ساخت
(پنیر سفید) ***
کنترل مواد(شیر) ***
هر یک از اقلام مواد خریده شده اعم از مستقیم و غیر مستقیم به تفکیک در کارتهای مواد به ثبت می رسند.جمع اقلام مندرج در کارت های مواد باید با مانده حساب مواد در دفتر کل مطابقت داشته باشد.
ثبت هزینه ها در دفاتر براساس مدارک اولیه صورت می گیرد که باید بررسی و تاییدگردیده و پس ازصدور سند مربوطه در دفاترروزنامه وکل ثبت شود. دفاترشامل دفاتر کارخانه فقط میباشد و کلیه حساب های مالی نیز در همین دفاتر کارخانه ثبت می شود .مثلا همانطور که بیان شد حساب های صندوق ،دریافتنی ها ،پرداختنی ها ،بانک،تنخواه گردان در کارخانه نگه داری می شود.حقوق و دستمزد کارکنان تولید نیز از طریق دفاتر کارخانه ثبت میشود.
بدهی های مربوط به مالیات بر درآمد ،وام پرداختنی بلند مدت و سایر بدهی ها(بیمه)در دفاتر کارخانه ثبت میشود.
مدارک اولیه برای مواد شامل قبض درخواست خرید مواد ،قبض تحویل مواد و گزارش برگشت مواد، فاکتور خرید مواد و تخفیفات و... می باشد.
مدارک اولیه برای دستمزد شامل کارت اوقات کار که ساعت کاری هر کارگر و اضافه کاری در آن ثبت میشود ،می باشد.
و بالاخره مدارک اولیه برای سربارو کلیه هزینه های غیرمستقیم تولید سند های تهیه شده برای ثبت استهلاک ،قبض های آب و برق ،،کلیه فاکتور های خرید مواد غیر مستقیم،کارت اوقات کاردستمزد کارکنان غیر مستقیم تولید و مواردی از این قبیل شامل می شود.
حساب کسر و اضافات مواد:
این حساب معمولا برای مواد غیر مستقیم ( بسته بندی ) ، گلاب ،وانیل ، مارگارین شیر خشک ،استو بلایزر و ...استفاده می شود.چون مواد مستقیمی مانند شیر و خامه معمولا در انبار باقی نمی ماند و برایتولید سریعا مصرف می شود کسری و اضافات مواد برای آنها به ندرت ایجاد می شود. چنانچه موجودی واقعی موادکمتر از مانده کارت های مواد باشد کسری انبار ایجاد می گردد.