گزارش کارآموزی مهندسی و تحقیقات محصول در شرکت پارس خودرو

فصل اول

تارخچه شرکت پارس خودرو

شرکت پارس خودرو در سال 1335 با نام شرکت جیپ به منظور واردات و فروش اتومبیلهای جیپ ویلیز آمریکایی تأسیس گردید. در سال 1338 با احداث سالن جیپ شروع به مونتاژ انواع جیپ کرد و در سال 1345 با احداث سالن پرس توسعه پیدا نمود و از سال 1346 با احداث سالن سواری تولید اتومبیلهای سواری آریا و شاهین را آغاز نمود.

این شرکت در سال 1352 به نام شرکت موتور جک (سهامی خاص) به ثبت رسید و همان سال پس از انتقال داراییها و تعهدات مربوطه، به  شرکت جنرال موتورز ایران (سهامی خاص) تغییر نام یافت و به استناد موافقت نامه سازمان صنایع ملی ایران در سال 1359 نام شرکت به پارس خودرو (شرکت سهامی خاص) تغییر نمود ودر سال 1371 طبق مصوبه مجمع عمومی (صاحبان سهام) و در راستای سیاستهای دولت جمهوری اسلامی وضعیت سهام شرکت از سهامی خاص به سهامی عام تغییر یافت.

فعالیتهای شرکت

به موجب بند 14 اساسنامه شرکت، موضوع فعالیت پارس خودرو عبارتست از: ساخت و مونتاژ انواع وسایل نقلیه موتوری و قطعات آنها و یا تدارک و تهیه مواد، تجهیزات و ماشین آلات از منابع داخلی یا از طریق واردات و همچنین هر گونه فعالیتی که به طور مستقیم یا غیر مستقیم به هر یک از موضوعات مذکور و به نحوی از انحاء مفید و یا نانع باشد.

تولیدات شرکت

1- تولید و مونتاژ اتومبیل های اولیه

جیپ شهباز، کالسکه ای، کروکی ساده ونظامی، جیپ استیشن آهو، جیپ وانت و سیمرغ و آمبولانس که از سال 1338 آغاز و تا سال1359 ادامه داشت ولی به دلیل قطع رابطه با آمریکا و عدم تأمین قطعات یدکی از منبع اصلی، تولید آنها مدتی متوقف و مجددا از سال 1362 تا 1364 تولید 88808 دستگاه سفارش مربوطه به مصالحه در دیوان داوری لاهه انجام گرفت که تاکنون حدود 94746 دستگاه انواع جیپ در این شرکت تولید شده است.

در ادامه تولیدات جیپ در سال 1359 قراردادی با شرکت ماهیندرای هند بسته شده که با ورود قوای محرکه تولید جیپ های توسن، کالسکه ای و کروکی در خط تولید قرار گرفت ولی به دلیل کیفیت نامرغوب آنها در سال 1365 نیروی محرکه جیپ به شرکت میتسوبیشی ژاپن سفارش داده شد که از مرغوبیت بسیار خوبی برخوردار بود.

با مطالعات بسیار گسترده ای که از مدتها پیش توسط سازمان مهندسی شرکت شروع شده بود اتومبیل جیپ را به شکل بسیار مطلوبی تغییر داد و در سال 1368 جیپ صحرا را آماده عرضه به متقاضیان نمود. این اتومبیل با قوای محرکه میتسوبیشی تولید گردید که به عنوان یک اتومبیل دو منظوره (شهری و بیابانی) مورد استفاده قرار می گیرد. به موازات تولید جیپ وانت شورلت نیز از سال 1356 آغاز گردید که تا سال 1361 ادامه داشت و حدود 1984 دستگاه تولیدشد. همچنین تولید لندرور 7 نفره اسپانیایی نیز از سال 1362 آغاز شد که تا سال 1366 ادامه داشت و در مجموع حدود 14591 دستگاه از این خودرو تولید گردید.

2-تولید و مونتاژ اتومبیلهای سواری

در سال 1346 با آریا و شاهین (رامبلر) شروع شد و به موازات آن با احداث سالنهای پرس و ساخت قطعات، حجم قطعات وارداتی به تدریج کاهش یافت.

در سال 1352 با تبدیل شرکت جیپ به جنرال موتورز ایران تولید سواریهای آریا و شاهین با 32784 دستگاه خاتمه یافت که بلافاصله تولید سواری شورلت ایران (اپل) در سه مدل (2800،2500، رویال) جایگزین گردید که تا سال 1355 تعداد 18859 دستگاه تولید شد. در این سال تولید سواریهای  جنرال موتورز به نام شورولت نوا در چهار مدل، بیوک در پنج مدل و کادیلاک سویل جایگزین تولید اتومبیلهای اپل گردیدند و تولید این سری از اتومبیلها نیز به علت قطع رابطه با آمریکا در سال 1361 خاتمه یافت تعدادی از سفارش اتومبیلهای فوق در بنادر کانادا بلاتکلیف مانده بود که پس از مصالحه در دادگاه لاهه تولید مجدد شروع، و در سال 1367 جمعاً با 25822 دستگاه تولید این محصولات خاتمه یافت.

3-پروژه نیسان پاترول

طرح تولید خودروهای دو دیفرانسیل که به عنوان یکی از طرحهای مهم دهه اول انقلاب در مجلس شورای اسلامی به تصویب رسید در غالب بخشی از پروژه عظیم انتقال تکنولوژی و کمکهای فنی در سال 1364 طی قراردادی بین نیسان موتور ژاپن و سازمان گسترش به عنوان مجری، بخشی از طرح به شرکت پارس خودرو واگذار گردید که متعاقب آن، مطالعات اولیه و عملیات اجرایی در فروردین ماه 1365 شروع شد و در بهمن ماه 1365 نیسان استیشن چهار درب VAN و در آبان ماه 1366 مدل استیشن دو درب (HARD TAP) ودر شهریور ماه 1367 مدل وانت دو دیفرانسیل نیسان (PICK UP) به مرحله تولید رسید که تولید وانت با 7560 دستگاه در سال 1370 خاتمه یافت. ضمن این که تولید نیسان دو درب و چهار درب تا اواخردهه70  ادامه یافت .  ضمناً در سال 1366 به دلیل نیاز جبهه‌های جنگ تحمیلی به نیسان استیشن چهار درب آمبولانس و در سال 1368 نیز به جهت نیاز بانک مرکزی به اتومبیل پول رسانی خودروی نیسان  چهار درب جهت امر مذکور طراحی و شروع به تولید گردید، به موازات حذف تعدادی از قطعات CDK نیسان پاترول، تولید و ساخت داخل و جایگزین کردن آنها از جمله صندلی، کابین عقب وانت به طور کامل، رادیاتور، شیشه، باک بنزین، اگزوز، فنر شمش، سپر، زاپاس بند و رکاب، گارد جلو، بچه گل گیر، باربند، بخاری و آئینه ها از طریق ساخت قطعات در داخل شرکت و تولیدکنندگان داخل کشور شروع شد.

4- خودروی سپند

در اوایل سال 1376 خط تولید خودروی چیپ صحرا از سالن قدیمی خود جمع شده و تولید خودروی سپند در این سالن آغاز گشت، با خریدن امتیاز تولید از سایپا ، خودروی سپند 1  (رنو سابق) سپند جوانان، سپند 2 در سالن شماره 2 تولید شد. سپند جوانان با امکانات بیشتر نسبت به سپند 2 از جمله افزایش حجم موتور و نیز تغییر در فرم سپرهای جلو و عقب و … تولید شد.

سپند PK که با استفاده از موتور پراید برای نیرو محرکه و نیز تغییرات در تزئینات داخلی، در این سالن تولید گشت. از اول سال 85 خودروی بهینه سازی شده NEW PK که از لحاظ بدنه و کارکرد بهینه شده PK میباشد در سالن شماره 2 تولید میشود. (روزانه حدود 60 دستگاه)

5- خودروی ماکسیما

کار تولید و مونتاژ این خودرو از دی ماه 1380 در سایت شمالی شرکت واقع در پشت ساختمان سایپا گستر شروع شد. این خودرو یکی از محصولات شرکت نیسان در سال 99-1998 میلادی بوده وبه صورت انبوه به تولید رسید. در حال حاضر به علت نبود سفارش خرید تولید این خودرو به حد بسیار پایینی رسیده است.

6- خودروی پیک آپ

کار تولید انبوه خودروی وانت تک کابینه و دو کابینه نیسان پیک آپ (PICK UP) با موتور انژکتوری به صورت قطعات منفصله  CKD در سالن مونتاژ شماره 1 آغاز شد.  و هم اکنون نیز کار تولید این خودرو ادامه دارد.

7- خودروی رونیز

شرکت برای حفظ موقعیت خود به عنوان اولین وبرترین تولید کننده خودرو دو دیفرانسیل در کشور کار مطالعاتی را روی خودوری دو دیفرانسیل رونیز شروع کرد و به متعاقبب آن کار تولید آن را آغاز نمود.

8- پروژه L90 و L84

شرکت پارس خودرو در جهت نیل به اهداف کلان خود و برآورده کردن نیاز مشتری، طرح تولید دو خودروی سواری جدید و روز دنیا را به نام Logane 90 و Megane 84 در سال 85 دارد.

این پروژه با همکاری شرکت رنو فرانسه انجام می پذیرد. هم اکنون کار احداث سالن تولید به انجام رسیده و کار نصب تجهیزات و اتوماسیون ادامه دارد. شرکت در نظر دارد از شهریور ماه 85 کار تولید انبوه این خودروها را آغاز کند.

9- خودروی پراید و  141

با توجه به نیاز شرکت سایپا و بودن پتانسیل تولید در شرکت پارس خودرو سفارش تولید خودروی پراید و 141 به صورت دستمزدی پذیرفته شد و کار تولید این دو خودرو آغاز شد و هم اکنون نیز ادامه دارد.

وضعیت زمین و ساختمانهای شرکت

مساحت کل شرکت 567546 مترمربع می باشد که 102419 مترمربع آن زیربنا شامل سالنهای تولید و سالن پرس، ساخت قطعات و انبارها و ساختمانهای اداری است که از این مقدار 82644 مترمربع زیر بنای تولید می باشد.

تولیدات شرکت از بدو تأسیس

تولیدات پارس خودرو از بدو تأسیس تیرماه 85 را میتوان بر اساس تیپولوژی خودروهای سواری گروههای زیر طبقه بندی نمود.

1- (Sport Utility Vehicle) SUV

شامل : الف- انواع مدل جیپ در مدلهای شهباز، توسن، صحرا (کالسکه ای کروکی و نظامی) و  لندرور

ب-انواع مدل استیشن در مدلهای آهو، نیسان پاترول، آمبولانس،‌پول رسانی، رونیز و  سرانزا

2- Sedan

شامل انواع سواری در مدلهای آریا، شاهین، شورولت، اپل،‌شورولت نوا، بیوک کادیلاک، ماکسیما. سپند1، سند2، Pk ، NewPK ، پراید و 141

2- وانت شامل انواع وانت در مدلهای شورولت سیمرغ ، نیسان پاترول، پیک‏آپ.

تحولات شرکت از بدو تأسیس:

اکنون بیش از 40 سال از تاریخ تأسیس شرکت پارس خودرو و مونتاژ نخستین اتومبیل در ایران میگذرد و صنعت اتومبیل سازی در این دوران با تحولات گسترده‏ای روبرو بوده و مسائل بسیاری را تجربه نموده است. شرکت پارس خودرو نیز همانند سایر خودرو سازان داخلی فعالیت خود را از مونتاژ اتومبیل شروع کرده و به موازات توسعه امکانات و افزایش قابلیتها ،     سیا ستهایی  را در نیل به هدف تعمیق ساخت داخل   اجرا نموده ا ست . شرکت پارس خودرو در عمر 40 سا له خود چهار دوره متفاوت را گذرانده است.

دوره اول:

این دوره با شروع نخستین فعالیت مونتاژ جیپ در سال 1338 آغاز و تا سال 1346 ادامه داشت. خصوصیات ویژه صنایع اتومبیل سازی در کشورهای در حال توسعه نظیر تک مدلی و محدود شدن فعالیتها صرفاً به مونتاژ خودرو از ویژگیهای این دوره محسوب می گردند. در این دوره هیچگونه فعالیتی در جهت ساخت قطعات انجام نپذیرفته است.

دوره دوم:

این دوره با آغاز تولید اتومبیلهای سواری آریا و شاهین در سال 1346 و نیز احداث سالنهای پرس و ساخت قطعات آغاز و تا سال 1352 ادامه داشت. خروج از حلقه تولید (تک مدلی) و توجه خاص به ساخت قطعات خودروهای تولیدی در جهت کاهش حجم قطعات وارداتی از مشخصه های این دوره است. ساخت کلیه قطعات بدنه و رینگهای چرخ آریا و شاهین در این دوره از مهمترین و نخستین اقدامات در زمینه ساخت داخل در ایران محسوب میگردد.

دوره سوم:

حرکت در جهت ساخت داخلی قطعات در سال 1352 مقارن با توقف تولید آریا و شاهین و آغاز مشارکت سرمایه ای شرکت جنرال موتورز آمریکا در سهام شرکت جیپ (پارس خودروی فعلی) متوقف و به فراموشی سپرده شد. سیاستهای شریک جدید ایجاب مینمود که فعالیت شرکت صرفاً به مونتاژ شورولتهای اپل، شورولت نوا، بیوک و کادیلاک که تمامی قطعات آن وارداتی بود محدود گردید. این دوره تا پیروزی انقلاب اسلامی و قطع رابطه با امریکا و نیز خاتمه واردات قطعات منفصله اتومبیلهای تولیدی از آمریکا ادامه داشت.

دوره چهارم:

متعاقب پیروزی انقلاب و قطع رابطه با آمریکا و نیز خاتمه واردات قطعات منفصله از آن کشور، مقتضیات سیاسی و تجاری، مشکلات اقتصادی و عدم ایفای تعهدات از سوی شرکتهای خارجی و مسائل ارزی و گشایش اعتبار وضعیت جدیدی را به صنایع، خصوصاً صنعت خودرو سازی تحمیل نموده و توسعه خود کفایی در صنایع و جهت گیری به سمت تعمیق ساخت قطعات در داخل ، در رأس برنامه ها قرار گرفت.

شرکت پارس خودرو با تدوین برنامه های ساخت قطعات در داخل از طریق سازماندهی منابع داخلی کشور و سرمایه گذاری و یا حمایت از صنایع تولید قطعات خودرو در داخل کشور سعی در گذر از نخستین مرحله خودرو سازی (مونتاژ، تعمیق ساخت قطعات و یا کپی سازی ) به مرحله دوم (طراحی خودرو) را دارد. برنامه ریزی گسترده در جهت تعمیق ساخت قطعات و کاهش روز افزون وابستگی به واردات CKD از مشخصات این دوره به شمار میرود.

ساختار سازمانی شرکت پارس خودرو:

ساختار تشکیلاتی شرکت پارس خودرو طی عمر 40 ساله شرکت بارها تغییر کرده است و نهایتاً بخشها بر مبنای وظیفه و کاری که انجام میدهند شکل گرفته اند (Functional Structure) معهذا ایجاد انعطاف در سازمان جهت امکان اعمال تغییرات لازم در زمان مناسب و مساعد به صورتی که عوامل درون سازمانی قابل کنترل را با عوامل برون سازمانی غیر قابل کنترل در راستای تحقق اهداف عالیه سازمان انطباق بخشد، مورد توجه دائمی قرار دارد. بدیهی است در هر ساختار نظام یافته و جدید، الگوهای  سازماندهی در حوزه های ساخت داری، ساخت آفرینی، اجرا و پشتیبانی  و حوزه مدیریت استراتژیک مدنظر خواهد بود.

امکانات و تجهیزات و توانمندی های شرکت

این شرکت دارای 560000 مترمربع مساحت است که یک پنجم آن مسقف به سالنهای مونتاژ، ساخت، پرس قطعات، قالب و ابزار سازی و همچنین انبارهای CKD و موارد تولیدی و ساختمانهای اداری و نیروگاه است. در حال حاضر با راه اندازی ماشین آلات بسیار مدرن فرز CNC بوکو ویونیدا، دستگاه برش لیزری، پرس دو آلفرم و آزمایشگاه مجهز و بهینه سازی سیستم رنگ خودرو این شرکت از نظر دسترسی به تکنولوژی نوین قدمهای مؤثری را برداشته و با توجه به وجود 4 سالن مونتاژ میزان راندمان شرکت را به مقدار قابل ملاحظه‏ای افزایش داده است. که از آن جمله میتوان به موارد ذیل اشاره نمود:

1- طراحی و ساخت انواع قالبهای برش، کشش، خم و فرم

2- طراحی و ساخت انواع جیک های ماشینکاری و فیکسچرهای جوشکاری، سوراخکاری و چند منظوره و انواع مختلف ابزارهای خاص

3- ساخت پیچیده ترین قالبهای کشش با تکنولوژی خاص به کمک پرس دو آلفرم به ابعاد 400×1600×2100 میلی متر

4- ساخت سنبه و ماتریس انواع قالب به کمک انواع ماشینهای فرزکپی CNC با حداکثر ابعاد 800×2000×4000 میلی متر

5- دستگاه اندازه گیری 3 بعدی با دقت 002/0 میلی متر

6- انواع پرسهای ضربه ای و هیدرولیک از 45 تا 1800 تن

7- حکاکی و جوشکاری و برشکاری دقیق ترین فرمها به کمک دستگاه لیزر با حداکثر برش 18 میلی متر بر روی  انواع مختلف فلزات