دانلود گزارش کارآموزی vb.net در اداره آب و فاضلاب روستایی

مقدمه:

یک برنامه کامپیوتری ، از مجموعه ای دستورالعمل که نوع و نحوه انجام یک فعالیت را برای کامپیوتر مشخص می نمایند ، تشکیل می گردد. دستورالعمل های نوشته شده بعنوان نمونه ممکن است به کامپیوتر اعلام نمایند که تعدادی از اعداد را با یکدیگر جمع و یا دو عدد را بایکدیگر مقایسه و بر اساس نتیجه بدست آمده ، اتخاذ تصمیم نماید. دستورالعمل های نوشته شده ، صرفا" برای کامپیوتر قابل فهم و اجراء خواهند بود.کامپیوتر دستورالعمل های نوشته شده را اجراء و ماحصل آن رسیدن به اهدافی خواهد بود که بر اساس آن برنامه طراحی و پیاده سازی شده است . دستورالعمل ها ، می بایست با استفاده از یکی از زبانها ی برنامه نویسی نوشته شده ( کد ینگ ) و در ادامه در اختیار کامپیوتر قرار داده شوند. زبانهای برنامه نویسی متعددی نظیر : فرترن ، بیسیک ، کوبال ، پاسکال، ،C ، جاوا ، ویژوال بیسیک و ... وجود دارد.
برنامه نویسی کامپیوتر ، مشابه آموزش گره زدن کفش به کودکان است . برای نیل به هدف فوق ، می بایست تمامی مراحل لازم بصورت شفاف به کودکان آموزش داده شود . کودکان با دنبال نمودن دستورالعمل های ارائه شده ، قادر به گره زدن کفش خود خواهند بود ( روش انجام این کار برای آنان مشخص شده و بر اساس آن ، امکان نیل به هدف مورد نظر توسط کودکان فراهم می گردد ) . VB.NET ، زبانی است که می توا ن نحوه نیل به یک خواسته را بکمک آن بصورت شفاف ( نظیر آموزش گره زدن کفش به کودکان ) مشخص و کامپیوتر با دنبال نمودن مراحل مشخص شده ، خواسته مورد نظر را محقق نماید. با استفاده از VB.NET ، می توان محصولاتی راایجاد که زمینه استفاده از آنان در محیط ویندوز و اینترنت ، وجود خواهد داشت . فراموش نکنیم در زمان فراگیری یک تکنولوژی در ابتدا می بایست شیوه راه رفتن را بیاموزیم و در ادامه اقدام به دویدن نمود .
VB.NET یکی از زبان های حمایت شده در دات نت می باشد . با استفاده از زبان فوق علاوه بر اینکه می توان برنامه های مبتنی بر ویندوز را پیاده سازی نمود ، امکان استفاده از آن بعنوان زبان مورد نظر در زمان ایجاد برنامه های مبتنی بر وب که از تکنولوژی ASP.NET استفاده می نمایند ، نیز وجود خواهد داشت . با توجه به اهمیت و جایگاه خاص این زبان در دات نت ، مجموعه مقالاتی در رابطه با آموزش اصولی این زبان آماده شده که بتدریج بر روی سایت قرار خواهند گرفت . در اولین مقاله از این مجموعه به معرفی اولیه VB.NET خواهیم پرداخت . در ابتدا لازم است با ویژگی های منحصر بفرد برنامه های مبتنی بر ویندوز در قیاس با برنامه های مبتنی بر DOS ، آشنا شده و پس از مروری مختصر به روند شکل گیری نسخه های متعدد ویژوال بیسیک ، با نحوه نصب آن نیز آشنا شویم .
برنامه نویسی مبتنی بر DOS در مقابل ویندوز
برنامه نویسی مبتنی بر ویندوز دارای تفاوت های عمده ای نسبت به برنامه نویسی سنتی در محیط DOS است.برنامه های DOS ، مسیری دقیق و مشخص را ازابتدا تا پایان دنبال می نمایند . رویکرد فوق ، باعث بروز محدودیت هائی در رابطه با عملکرد برنامه ها از یکطرف و تحمیل محدودیت هائی به کاربران در طی نمودن مسیر مشخص شده ، می گردد. از زاویه ای خاص می توان عملکرد یک برنامه مبتنی بر DOS را مشابه قدم زدن در یک راهرو ( سالن )، در نظر گرفت . بمنظور رسیدن به نقطه انتهائی سالن ، می بایست طول سالن طی تا به انتهای آن رسید . در این راستا از موانع متعدد موجود در مسیر ، می بایست عبور تا سرانجام به مقصد مورد نظر رسید . در زمان پیمودن مسیر ، صرفا" امکان بازنمودن درب های خاصی ، وجود خواهد داشت . ویندوز ، دنیای جدیدی از برنامه نویسی مبتنی بر "رویداد" را ایجاد نموده است . کلیک نمودن موس ، تغییر اندازه پنجره ، تغییر محتویات یک Textbox ، نمونه هائی از یک "رویداد" می باشند. کدهای نوشته شده ، نحوه برخورد با یک رویداد را مشخص می نماید. برای رسیدن به انتهای یک سالن کافی است بر روی "انتهای سالن " ، کلیک نمود و دیگر ضرورتی به پیمودن تمامی مسیر تا رسیدن به انتهای سالن نخواهد بود . درصورتیکه به انتهای سالن رسیده باشیم و متوجه گردیم که این مکان ، محلی نیست که انتظار آن را داشته ایم ، بسادگی می توان مقصد جدیدی را برای خود انتخاب ، بدون اینکه ضرورتی به برگشت در نقطه آغازین مسیر وجود داشته باشد. برنامه نوشته شده عکس العمل های لازم در ارتباط با حرکت شما را بهمراه عملیات مربوطه بمنظور تکمیل فعالیت ها ی مورد نظر انجام خواهد داد . با استفاده از VB.NET ، می توان کدهای لازم بمنظور ارائه عکس العمل لازم در زمان تحقق یک رویداد را نوشت .در این راستا ، برنامه نویسان می توانند کدهای لازم در رابطه با رویدادهائی که امکان تحقق آنها وجود دارد را نوشته تا در زمان بروز رویداد مورد نظر ، عکس العمل لازم از طرف برنامه صورت پذیرد.در این زمینه می توان از نوشتن کدهای دیگر بمنظور برخورد با رویدادهای غیرضروری ، صرفنظر کرد. مثلا" ویندوز قادر به تشخیص رویداد"کلیک " از "کلیک مضاعف " است . این بدان معنی است که اگر می خواهید برنامه مورد نظر شما ،عکس العمل لازم در ارتباط با رویداد "کلیک" را داشته باشد ، می بایست صرفا" کد مربوط به رویداد " کلیک"، نوشته گردد و الزامی به نوشتن کدهای لازم بمنظور برخورد با رویداد "کلیک مضاعف" ، وجود نخواهد داشت . در دنیای برنامه نویسی DOS ، کاربر عکس العمل لازم را نسبت به برنامه انجام می دهد در صورتیکه در ویندوز ، برنامه ها عکس العمل لازم را با توجه به رفتار کاربران ، انجام خواهند داد .
یکی دیگر از مزایای مهم برنامه های ویندوز ، عدم وابستگی برنامه ها به یک سخت افزار خاص است . ویندوز تمهیدات لازم در خصوص ارتباط با سخت افزار را پیش بینی و برنامه نویسان نیاز به آگاهی از نحوه عملکرد یک دستگاه سخت افزاری خاص بمنظور استفاده از آن ، نخواهند داشت . مثلا" برنامه نویسان ضرورتی به آگاهی از نحوه عملکرد هر نوع چاپگر لیزری، بمنظور ایجاد خروجی مورد نظر خود در برنامه ها ، نخواهند داشت. ویندوز، امکانات لازم در این خصوص را از طریق ارائه روتین های عمومی که با درایورهای مورد نظر مرتبط می گردند ، فراهم می نماید. شاید همین موضوع دلیل موفقیت ویندوز باشد .
روتین های عمومی اصطلاحا" Windows (API ) Application Programming Interface نامیده می شوند .
تاریخچه ویژوال بیسیک
قبل از معرفی ویژوال بیسیک در سال 1991 ، پیاده کنندگان نرم افزار مجبور به تسلط و مهارت در زمینه استفاده از ++C بهمراه موارد پیچیده ای در این خصوص بودند . بدین ترتیب ، صرفا" افراد خاص آموزش دیده، قادر به خلق نرم افزارهای قدرتمند بمنظور اجراء در محیط ویندوز بودند. ویژوال بیسیک ، محدودیت فوق را تغییر و می توان این ادعا را داشت که امروزه خطوط زیادی از برنامه های نوشته شده با استفاده از ویژوال بیسیک کد شده است . ویژوال بیسیک ، ظاهر برنامه نویسی تحت ویندوز را با حذف عملیات اضافی برای نوشتن کدهای لازم جهت طراحی بخش رابط کاربر (UI) ، تغییر داده است . در این راستا ، زمانیکه بخش رابط کاربر ، ترسیم می گردد ، برنامه نویس می تواند کدهای لازم بمنظور انجام عکس العمل مناسب در رابطه با رویداد ها را به آن اضافه نماید . زمانیکه ماکروسافت نسخه شماره سه ویژوال بیسیک را ارائه نمود ، مجددا" دنیای برنامه نویسی با تغییر مهمی مواجه گردید. در این راستا امکانات مناسبی برای نوشتن برنامه های مبتنی بر بانک های اطلاعاتی ، در اختیار برنامه نویسان قرار گرفت. ماکروسافت بدین منظور محصول جدیدی با نام DAO)Data Access Objects) را ارائه نمود . برنامه نویسان با استفاده از DAO ، امکان انجام عملیات متفاوت در رابطه با داده ها را ، بدست آوردند . نسخه های شماره چهار و پنج ، قابلیت های نسخه سه را افزایش و این امکان را برای پیاده کنندگان نرم افزار فراهم نمود تا برنامه های خود را جهت اجراء در محیط ویندوز 95 ، طراحی و پیاده سازی نمایند . در این زمینه ، برنامه نویسان قادر به نوشتن کدهائی گردیدند که امکان استفاده از آنان توسط سایر پیاده کنندگان نرم افزار که از زبانی دیگر استفاده می کردند، فراهم گردید. نسخه شماره شش ویژوال بیسیک ، روش جدیدی بمنظور دستیابی به بانک های اطلاعاتی را ارائه نمود: ADO)ActiveX Data Objects ) . یکی از اهداف اولیه طراحی ADO ، امکان دستیابی به بانک های اطلاعاتی برای پیاده کنندگان برنامه های مبتنی بر وب است که از تکنولوژی ASP ، استفاده می نمایند.
همزمان با ارائه جدیدترین نسخه ویژوال بیسیک که VB.NET نامیده می شود ، بسیاری از محدودیت های مرتبط با ویژوال بیسیک برطرف گردید . در گذشته ویژوال بیسیک با انتفادات فراوان مواجه ( عدم وجود امکانات مناسب در مقایسه با جاوا و یا ++C ) و بسیاری آن را نظیر یک اسباب بازی در دنیای وسیع زبان های برنامه نویسی می پنداشتند. VB.NET با غلبه بر مشکلات نسخه های پیشین ، توانسته است در مدت زمان کوتاهی ، بعنوان یک ابزار پیاده سازی بسیار قدرتمند مطرح و گزینه ای مناسب برای برنامه نویسان در تمامی سطوح باشد .
نصب VB.NET
برای نصب VB.NET ، از دو رویکرد متفاوت می توان استفاده کرد :
• نصب بهمراه ویژوال استودیو دات نت
• نصب نسخه استاندارد
هر یک از گزینه های فوق ، امکان ایجاد برنامه های مبتنی بر ویندوز را فراهم می نمایند . مراحلی که در ادامه ذکر می گردد ، نحوه نصب ویژوال استودیو را تشریح می نماید .
مرحله اول : برنامه Setup.exe را از روی CD مربوطه فعال نمائید.
مرحله دوم : جعبه محاوره ای ، مراحل و اولویت های عملیات نصب را نشان خواهد داد. بمنظور صحت عملکرد VB.NET ، چندین Component نصب و یا بهنگام خواهند شد . اولین مرحله نصب، بهنگام سازی عناصر (Components) است . بر روی گزینه Windows Component Update ، کلیک نمائید.
مرحله سوم : برنامه نصب در ادامه سیستم را بررسی تا نوع عناصری را که می بایست بهنگام گردند، مشخص گردد. دامنه فرآیند بهنگام سازی به وضعیت ماشینی که بر روی آن ویژوال استودیو دات نت نصب می گردد، بستگی خواهد داشت .
مرحله چهارم : با توجه به اینکه ممکن است در زمان بهنگام سازی لازم باشد چندین مرتبه سیستم راه اندازی گردد ، از شما درخواست نام و رمز عبور شده تا ضرورتی به نشستن و نگاه کردن به کامپیوتر و واکنش لازم ( درج نام و رمز عبور به سیستم ) پس از هر مرتبه راه اندازی سیستم نباشد . بدین ترتیب در زمان راه انداری سیستم ، عملیات مربوطه بصورت اتوماتیک و بدون نیاز به تایپ نام و رمز عبور ، انجام خواهد شد . عملیات فوق ، اختیاری است و در صورتیکه گزینه فوق انتخاب نگردد ، با هر مرتبه راه اندازی سیستم، پیام مناسب ارائه و می بایست واکنش لازم ( تایپ نام و رمز عبور) را انجام داد .
مرحله پنجم : در این مرحله با فشردن دکمه ! Install Now ، بهنگام سازی عناصر (Components) آغاز می گردد . با اتمام هر یک از آیتم ها یک Check mark بمنزله اتمام مرحله مربوطه نشان داده می شود . در مقابل عنصر جاری برای بهنگام سازی نیز یک فلش قرمز رنگ نسان داده می شود.
مرحله ششم : پس از بهنگام سازی عناصر ، مجددا" به صفحه اصلی Setup مراجعت و امکان نصب ویژوال استودیو دات نت فراهم می گردد.( کلیک نمودن برروی گزینه Visiual Studio.NET )
نکته : در صورتیکه قصد دارید که از طریق ماشین فوق ، یک برنامه تحت وب پیاده سازی نمائید ، لازم است IIS و FrontPage Extensions قبلا" نصب شده باشد( بصورت پیش فرض در زمان نصب ویندوز 2000 نصب خواهد شد ) در صورتیکه ویژوال استودیو دات نت ، بر روی کامپیوتری نصب می گردد که دارای سیستم عامل ویندوز 2000 نسخه Professional است ، با یک پیام خطاء مواجه خواهیم شد( عدم وجود عناصر لازم ) با فشردن دکمه Install Component ، عملیات نصب IIS و Frontpage Extensions انجام خواهد شد . در صورتیکه دکمه Continue ، انتخاب گردد ، در آینده نمی توانید برنامه های تحت وب را بصورت محلی بر روی کامپیوتر خود پیاده سازی نمائید .
مرحله هفتم : نظیر اکثر برنامه های نصب ، لیستی از گزینه های موجود ( شامل عناصر ) برای نصب در اختیار شما قرار می گیرد . شما می توانید ، صرفا" آنچیزی را که بدان نیاز دارید ، نصب نمائید . مثلا" در صورتیکه ظرفیت درایو شما پایین و یا ضرورتی به استفاده از ویژوال ++C دات نت را ندارید ، می توان در این مرحله از نصب آن صرفنظر کرد. هر گزینه ای که در این مرحله انتخاب نمی گردد ، می توان در صورت ضرورت آن را در آینده نصب کرد. برای هر یک از امکاناتی که قرار است نصب گردند ، سه بخش اطلاعاتی متفاوت نمایش داده می شود :
بخش Feature Properties . فایل ها ی مورد نظر برای نصب و میزان فضای مورد نیاز را نشان می دهد .
بخش Feature description . هر Feature چیست و چه عملیاتی را انجام می دهد .
بخش Space Allocation ، وضعیت فضای ذخیره سازی هارد را با توجه به گزینه های انتخاب شده ، نشان خواهد داد .
نکته : زمانیکه ویژوال استودیو دات نت ، اجراء می گردد مجموعه ای از اطلاعات بین دیسک و حافظه مبادله می گردد . بنابراین لازم است به میزان کافی ظرفیت آزاد بر روی هارد دیسک وجود داشته باشد ، در این راستا نمی توان دقیقا" مشخص نمود که به چه میزان فضای آزاد نیاز خواهد بود ولی حداقل یکصد مگابایت توصیه می گردد .
مرحله هشتم : ویژوال استودیو دات نت ، شامل مجموعه ای گسترده از فایل های مستندات ( راهنما ) است . در این مرحله می توان تنظیمات لازم در خصوص اجرای مستندات از طریق CD و یا دایرکتوری نصب شده بر روی هارد را انجام داد . در این زمینه می توان یک مسیر بر روی هارد را مشخص تا مستندات نصب و یا گزینه Run From Source را انتخاب تا بر اساس آن مستندات همچنان بر روی CD باقی بمانند .
مرحله نهم : پس از انتخاب عناصر مورد نظر برای نصب ، با فشردن دکمه ! Install Now ، عملیات نصب آغاز می گردد . مدت زمان نصب ، بستگی به موارد انتخابی و نوع سیستم دارد . مثلا" نصب تمام ویژوال استودیو دات نت بهمراه تمامی مستندات بر روی یک ماشین با دارا بودن 256 مگابایت حافظه اصلی، سرعت 650 مگاهرتز و دوازده گیگابایت هارد دیسک ، حدود یک ساعت طول خواهد کشید .
مرحله دهم : پس از اتمام مرحله قبل ، با انتخاب گزینه Service Release ، بررسی لازم در خصوص بهنگام سازی انجام می گیرد . این عملیات از طریق اینترنت انجام خواهد شد . در این زمینه به یک خط پرسرعت و مطمئن نیاز خواهد بود .

يک برنامه کامپيوتری ، از مجموعه ای دستورالعمل که نوع و نحوه انجام يک فعاليت را برای کامپيوتر مشخص می نمايند ، تشکيل می گردد. دستورالعمل های نوشته شده بعنوان نمونه ممکن است به کامپيوتر اعلام نمايند که تعدادی از اعداد را با يکديگر جمع و يا دو عدد را بايکديگر مقايسه و بر اساس نتيجه بدست آمده ، اتخاذ تصميم نمايد. دستورالعمل های نوشته شده ، صرفا" برای کامپيوتر قابل فهم و اجراء خواهند بود.کامپيوتر دستورالعمل های نوشته شده را اجراء و ماحصل آن رسيدن به اهدافی خواهد بود که بر اساس آن برنامه طراحی و پياده سازی شده است . دستورالعمل ها ، می بايست با استفاده از يکی از زبانها ی برنامه نويسی نوشته شده ( کد ينگ ) و در ادامه در اختيار کامپيوتر قرار داده شوند. زبانهای برنامه نويسی متعددی نظير : فرترن ، بيسيک ، کوبال ، پاسکال، ،C ، جاوا ، ويژوال بيسيک و ... وجود دارد. برنامه نويسی کامپيوتر ، مشابه آموزش گره زدن کفش به کودکان است . برای نيل به هدف فوق ، می بايست تمامی مراحل لازم بصورت شفاف به کودکان آموزش داده شود . کودکان با دنبال نمودن دستورالعمل های ارائه شده ، قادر به گره زدن کفش خود خواهند بود ( روش انجام اين کار برای آنان مشخص شده و بر اساس آن ، امکان نيل به هدف مورد نظر توسط کودکان فراهم می گردد ) . VB.NET ، زبانی است که می توا ن نحوه نيل به يک خواسته را بکمک آن بصورت شفاف ( نظير آموزش گره زدن کفش به کودکان ) مشخص و کامپيوتر با دنبال نمودن مراحل مشخص شده ، خواسته مورد نظر را محقق نمايد. با استفاده از VB.NET ، می توان محصولاتی راايجاد که زمينه استفاده از آنان در محيط ويندوز و اينترنت ، وجود خواهد داشت . فراموش نکنيم در زمان فراگيری يک تکنولوژی در ابتدا می بايست شيوه راه رفتن را بياموزيم و در ادامه اقدام به دويدن نمود . VB.NET يکی از زبان های حمايت شده در دات نت می باشد . با استفاده از زبان فوق علاوه بر اينکه می توان برنامه های مبتنی بر ويندوز را پياده سازی نمود ، امکان استفاده از آن بعنوان زبان مورد نظر در زمان ايجاد برنامه های مبتنی بر وب که از تکنولوژی ASP.NET استفاده می نمايند ، نيز وجود خواهد داشت . با توجه به اهميت و جايگاه خاص اين زبان در دات نت ، مجموعه مقالاتی در رابطه با آموزش اصولی اين زبان آماده شده که بتدريج بر روی سايت قرار خواهند گرفت . در اولين مقاله از اين مجموعه به معرفی اوليه VB.NET خواهيم پرداخت . در ابتدا لازم است با ويژگی های منحصر بفرد برنامه های مبتنی بر ويندوز در قياس با برنامه های مبتنی بر DOS ، آشنا شده و پس از مروری مختصر به روند شکل گيری نسخه های متعدد ويژوال بيسيک ، با نحوه نصب آن نيز آشنا شويم . برنامه نويسی مبتنی بر DOS در مقابل ويندوز برنامه نويسی مبتنی بر ويندوز دارای تفاوت های عمده ای نسبت به برنامه نويسی سنتی در محيط DOS است.برنامه های DOS ، مسيری دقيق و مشخص را ازابتدا تا پايان دنبال می نمايند . رويکرد فوق ، باعث بروز محدوديت هائی در رابطه با عملکرد برنامه ها از يکطرف و تحميل محدوديت هائی به کاربران در طی نمودن مسير مشخص شده ، می گردد. از زاويه ای خاص می توان عملکرد يک برنامه مبتنی بر DOS را مشابه قدم زدن در يک راهرو ( سالن )، در نظر گرفت . بمنظور رسيدن به نقطه انتهائی سالن ، می بايست طول سالن طی تا به انتهای آن رسيد . در اين راستا از موانع متعدد موجود در مسير ، می بايست عبور تا سرانجام به مقصد مورد نظر رسيد . در زمان پيمودن مسير ، صرفا" امکان بازنمودن درب های خاصی ، وجود خواهد داشت . ويندوز ، دنيای جديدی از برنامه نويسی مبتنی بر "رويداد" را ايجاد نموده است . کليک نمودن موس ، تغيير اندازه پنجره ، تغيير محتويات يک Textbox ، نمونه هائی از يک "رويداد" می باشند. کدهای نوشته شده ، نحوه برخورد با يک رويداد را مشخص می نمايد. برای رسيدن به انتهای يک سالن کافی است بر روی "انتهای سالن " ، کليک نمود و ديگر ضرورتی به پيمودن تمامی مسير تا رسيدن به انتهای سالن نخواهد بود . درصورتيکه به انتهای سالن رسيده باشيم و متوجه گرديم که اين مکان ، محلی نيست که انتظار آن را داشته ايم ، بسادگی می توان مقصد جديدی را برای خود انتخاب ، بدون اينکه ضرورتی به برگشت در نقطه آغازين مسير وجود داشته باشد. برنامه نوشته شده عکس العمل های لازم در ارتباط با حرکت شما را بهمراه عمليات مربوطه بمنظور تکميل فعاليت ها ی مورد نظر انجام خواهد داد . با استفاده از VB.NET ، می توان کدهای لازم بمنظور ارائه عکس العمل لازم در زمان تحقق يک رويداد را نوشت .در اين راستا ، برنامه نويسان می توانند کدهای لازم در رابطه با رويدادهائی که امکان تحقق آنها وجود دارد را نوشته تا در زمان بروز رويداد مورد نظر ، عکس العمل لازم از طرف برنامه صورت پذيرد.در اين زمينه می توان از نوشتن کدهای ديگر بمنظور برخورد با رويدادهای غيرضروری ، صرفنظر کرد. مثلا" ويندوز قادر به تشخيص رويداد"کليک " از "کليک مضاعف " است . اين بدان معنی است که اگر می خواهيد برنامه مورد نظر شما ،عکس العمل لازم در ارتباط با رويداد "کليک" را داشته باشد ، می بايست صرفا" کد مربوط به رويداد " کليک"، نوشته گردد و الزامی به نوشتن کدهای لازم بمنظور برخورد با رويداد "کليک مضاعف" ، وجود نخواهد داشت . در دنيای برنامه نويسی DOS ، کاربر عکس العمل لازم را نسبت به برنامه انجام می دهد در صورتيکه در ويندوز ، برنامه ها عکس العمل لازم را با توجه به رفتار کاربران ، انجام خواهند داد . يکی ديگر از مزايای مهم برنامه های ويندوز ، عدم وابستگی برنامه ها به يک سخت افزار خاص است . ويندوز تمهيدات لازم در خصوص ارتباط با سخت افزار را پيش بينی و برنامه نويسان نياز به آگاهی از نحوه عملکرد يک دستگاه سخت افزاری خاص بمنظور استفاده از آن ، نخواهند داشت . مثلا" برنامه نويسان ضرورتی به آگاهی از نحوه عملکرد هر نوع چاپگر ليزری، بمنظور ايجاد خروجی مورد نظر خود در برنامه ها ، نخواهند داشت. ويندوز، امکانات لازم در اين خصوص را از طريق ارائه روتين های عمومی که با درايورهای مورد نظر مرتبط می گردند ، فراهم می نمايد. شايد همين موضوع دليل موفقيت ويندوز باشد . روتين های عمومی اصطلاحا" Windows (API ) Application Programming Interface ناميده می شوند . تاريخچه ويژوال بيسيک قبل از معرفی ويژوال بيسيک در سال 1991 ، پياده کنندگان نرم افزار مجبور به تسلط و مهارت در زمينه استفاده از ++C بهمراه موارد پيچيده ای در اين خصوص بودند . بدين ترتيب ، صرفا" افراد خاص آموزش ديده، قادر به خلق نرم افزارهای قدرتمند بمنظور اجراء در محيط ويندوز بودند. ويژوال بيسيک ، محدوديت فوق را تغيير و می توان اين ادعا را داشت که امروزه خطوط زيادی از برنامه های نوشته شده با استفاده از ويژوال بيسيک کد شده است . ويژوال بيسيک ، ظاهر برنامه نويسی تحت ويندوز را با حذف عمليات اضافی برای نوشتن کدهای لازم جهت طراحی بخش رابط کاربر (UI) ، تغيير داده است . در اين راستا ، زمانيکه بخش رابط کاربر ، ترسيم می گردد ، برنامه نويس می تواند کدهای لازم بمنظور انجام عکس العمل مناسب در رابطه با رويداد ها را به آن اضافه نمايد . زمانيکه ماکروسافت نسخه شماره سه ويژوال بيسيک را ارائه نمود ، مجددا" دنيای برنامه نويسی با تغيير مهمی مواجه گرديد. در اين راستا امکانات مناسبی برای نوشتن برنامه های مبتنی بر بانک های اطلاعاتی ، در اختيار برنامه نويسان قرار گرفت. ماکروسافت بدين منظور محصول جديدی با نام DAO)Data Access Objects) را ارائه نمود . برنامه نويسان با استفاده از DAO ، امکان انجام عمليات متفاوت در رابطه با داده ها را ، بدست آوردند . نسخه های شماره چهار و پنج ، قابليت های نسخه سه را افزايش و اين امکان را برای پياده کنندگان نرم افزار فراهم نمود تا برنامه های خود را جهت اجراء در محيط ويندوز 95 ، طراحی و پياده سازی نمايند . در اين زمينه ، برنامه نويسان قادر به نوشتن کدهائی گرديدند که امکان استفاده از آنان توسط ساير پياده کنندگان نرم افزار که از زبانی ديگر استفاده می کردند، فراهم گرديد. نسخه شماره شش ويژوال بيسيک ، روش جديدی بمنظور دستيابی به بانک های اطلاعاتی را ارائه نمود: ADO)ActiveX Data Objects ) . يکی از اهداف اوليه طراحی ADO ، امکان دستيابی به بانک های اطلاعاتی برای پياده کنندگان برنامه های مبتنی بر وب است که از تکنولوژی ASP ، استفاده می نمايند. همزمان با ارائه جديدترين نسخه ويژوال بيسيک که VB.NET ناميده می شود ، بسياری از محدوديت های مرتبط با ويژوال بيسيک برطرف گرديد . در گذشته ويژوال بيسيک با انتفادات فراوان مواجه ( عدم وجود امکانات مناسب در مقايسه با جاوا و يا ++C ) و بسياری آن را نظير يک اسباب بازی در دنيای وسيع زبان های برنامه نويسی می پنداشتند. VB.NET با غلبه بر مشکلات نسخه های پيشين ، توانسته است در مدت زمان کوتاهی ، بعنوان يک ابزار پياده سازی بسيار قدرتمند مطرح و گزينه ای مناسب برای برنامه نويسان در تمامی سطوح باشد . نصب VB.NET برای نصب VB.NET ، از دو رويکرد متفاوت می توان استفاده کرد : • نصب بهمراه ويژوال استوديو دات نت • نصب نسخه استاندارد هر يک از گزينه های فوق ، امکان ايجاد برنامه های مبتنی بر ويندوز را فراهم می نمايند . مراحلی که در ادامه ذکر می گردد ، نحوه نصب ويژوال استوديو را تشريح می نمايد . مرحله اول : برنامه Setup.exe را از روی CD مربوطه فعال نمائيد. مرحله دوم : جعبه محاوره ای ، مراحل و اولويت های عمليات نصب را نشان خواهد داد. بمنظور صحت عملکرد VB.NET ، چندين Component نصب و يا بهنگام خواهند شد . اولين مرحله نصب، بهنگام سازی عناصر (Components) است . بر روی گزينه Windows Component Update ، کليک نمائيد. مرحله سوم : برنامه نصب در ادامه سيستم را بررسی تا نوع عناصری را که می بايست بهنگام گردند، مشخص گردد. دامنه فرآيند بهنگام سازی به وضعيت ماشينی که بر روی آن ويژوال استوديو دات نت نصب می گردد، بستگی خواهد داشت . مرحله چهارم : با توجه به اينکه ممکن است در زمان بهنگام سازی لازم باشد چندين مرتبه سيستم راه اندازی گردد ، از شما درخواست نام و رمز عبور شده تا ضرورتی به نشستن و نگاه کردن به کامپيوتر و واکنش لازم ( درج نام و رمز عبور به سيستم ) پس از هر مرتبه راه اندازی سيستم نباشد . بدين ترتيب در زمان راه انداری سيستم ، عمليات مربوطه بصورت اتوماتيک و بدون نياز به تايپ نام و رمز عبور ، انجام خواهد شد . عمليات فوق ، اختياری است و در صورتيکه گزينه فوق انتخاب نگردد ، با هر مرتبه راه اندازی سيستم، پيام مناسب ارائه و می بايست واکنش لازم ( تايپ نام و رمز عبور) را انجام داد . مرحله پنجم : در اين مرحله با فشردن دکمه ! Install Now ، بهنگام سازی عناصر (Components) آغاز می گردد . با اتمام هر يک از آيتم ها يک Check mark بمنزله اتمام مرحله مربوطه نشان داده می شود . در مقابل عنصر جاری برای بهنگام سازی نيز يک فلش قرمز رنگ نسان داده می شود. مرحله ششم : پس از بهنگام سازی عناصر ، مجددا" به صفحه اصلی Setup مراجعت و امکان نصب ويژوال استوديو دات نت فراهم می گردد.( کليک نمودن برروی گزينه Visiual Studio.NET ) نکته : در صورتيکه قصد داريد که از طريق ماشين فوق ، يک برنامه تحت وب پياده سازی نمائيد ، لازم است IIS و FrontPage Extensions قبلا" نصب شده باشد( بصورت پيش فرض در زمان نصب ويندوز 2000 نصب خواهد شد ) در صورتيکه ويژوال استوديو دات نت ، بر روی کامپيوتری نصب می گردد که دارای سيستم عامل ويندوز 2000 نسخه Professional است ، با يک پيام خطاء مواجه خواهيم شد( عدم وجود عناصر لازم ) با فشردن دکمه Install Component ، عمليات نصب IIS و Frontpage Extensions انجام خواهد شد . در صورتيکه دکمه Continue ، انتخاب گردد ، در آينده نمی توانيد برنامه های تحت وب را بصورت محلی بر روی کامپيوتر خود پياده سازی نمائيد . مرحله هفتم : نظير اکثر برنامه های نصب ، ليستی از گزينه های موجود ( شامل عناصر ) برای نصب در اختيار شما قرار می گيرد . شما می توانيد ، صرفا" آنچيزی را که بدان نياز داريد ، نصب نمائيد . مثلا" در صورتيکه ظرفيت درايو شما پايين و يا ضرورتی به استفاده از ويژوال ++C دات نت را نداريد ، می توان در اين مرحله از نصب آن صرفنظر کرد. هر گزينه ای که در اين مرحله انتخاب نمی گردد ، می توان در صورت ضرورت آن را در آينده نصب کرد. برای هر يک از امکاناتی که قرار است نصب گردند ، سه بخش اطلاعاتی متفاوت نمايش داده می شود : بخش Feature Properties . فايل ها ی مورد نظر برای نصب و ميزان فضای مورد نياز را نشان می دهد . بخش Feature description . هر Feature چيست و چه عملياتی را انجام می دهد . بخش Space Allocation ، وضعيت فضای ذخيره سازی هارد را با توجه به گزينه های انتخاب شده ، نشان خواهد داد . نکته : زمانيکه ويژوال استوديو دات نت ، اجراء می گردد مجموعه ای از اطلاعات بين ديسک و حافظه مبادله می گردد . بنابراين لازم است به ميزان کافی ظرفيت آزاد بر روی هارد ديسک وجود داشته باشد ، در اين راستا نمی توان دقيقا" مشخص نمود که به چه ميزان فضای آزاد نياز خواهد بود ولی حداقل يکصد مگابايت توصيه می گردد . مرحله هشتم : ويژوال استوديو دات نت ، شامل مجموعه ای گسترده از فايل های مستندات ( راهنما ) است . در اين مرحله می توان تنظيمات لازم در خصوص اجرای مستندات از طريق CD و يا دايرکتوری نصب شده بر روی هارد را انجام داد . در اين زمينه می توان يک مسير بر روی هارد را مشخص تا مستندات نصب و يا گزينه Run From Source را انتخاب تا بر اساس آن مستندات همچنان بر روی CD باقی بمانند . مرحله نهم : پس از انتخاب عناصر مورد نظر برای نصب ، با فشردن دکمه ! Install Now ، عمليات نصب آغاز می گردد . مدت زمان نصب ، بستگی به موارد انتخابی و نوع سيستم دارد . مثلا" نصب تمام ويژوال استوديو دات نت بهمراه تمامی مستندات بر روی يک ماشين با دارا بودن 256 مگابايت حافظه اصلی، سرعت 650 مگاهرتز و دوازده گيگابايـت هارد ديسک ، حدود يک ساعت طول خواهد کشيد . مرحله دهم : پس از اتمام مرحله قبل ، با انتخاب گزينه Service Release ، بررسی لازم در خصوص بهنگام سازی انجام می گيرد . اين عمليات از طريق اينترنت انجام خواهد شد . در اين زمينه به يک خط پرسرعت و مطمئن نياز خواهد بود .

دستيابی به بانک اطلاعاتی Access با استفاده از VB.NET در اين مقاله قصد داريم به نحوه بازيابی و نمايش اطلاعات موجود در يک بانک اطلاعاتی Access اشاره نمائيم . هدف از مقاله فوق ، پرداختن به تمامی رويکردهای موجود در اين زمينه نبوده و صرفا" به معرفی يکی از گزينه های موجود در اين زمينه اشاره خواهد شد. در اين راستا از تکنولوژی های ASP.NET ، ADO.NET و VB.NET استفاده خواهد شد . از کلاس های OleDbConnection ، OleDbCommand و OleDbDataReader مربوط به ADO.NET بمنظور انجام عمليات لازم در ارتباط با بانک اطلاعاتی ، از ASP.NET بمنظور ايجاد فرم وب و ارائه داده با استفاده از کنترل سرويس دهنده Table و از زبان VB.NET بمنظور نوشتن دستورالعمل های مورد نظر استفاده می گردد . در ابتدا لازم است با سه کلاس ADO.NET که در ادامه از آنان استفاده خواهد شد ، بيشتر آشنا شويم : •کلاس OleDbConnection . شی فوق ، يک اتصال منحصر بفرد با يک منبع داده را ايجاد می نمايد. در رابطه با يک بانک اطلاعاتی سرويس گيرنده / سرويس دهنده ، اين امر معادل يک اتصال شبکه به سرويس دهنده است . با توجه به قابليت های حمايت شده توسط native OLE DB Provider ، برخی از متدها و يا خصلت ها مربوط به شی OleDbConnection ممکن است در دسترس و قابل استفاده نباشد . زمانيکه نمونه ای از OleDbConnection ايجاد می گردد ، تمامی خصلت های مربوطه ، مقدار اوليه خود را دارا خواهند بود . پس از اتمام عمليات موردنظر در ارتباط با بانک اطلاعاتی ، می بايست با فراخوانی Close و يا Dispose اقدام به غير فعال نمودن اتصال ايجاد شده با بانک اطلاعاتی مربوطه نمود. •کلاس OleDbCommand . يک عبارت SQL و يا Stored procedure را بمنظور اجراء در رابطه با يک منبع داده ارائه می نمايد. کلاس فوق از متدهای زير بمنظور اجرای دستورات در رابطه با يک منبع داده استفاده می نمايد. ExecuteReader . متد فوق ، دستوراتی را اجراء می نمايد که خروجی آنان شامل سطرهائی خواهد بود. ExecuteNonQuery . باعث اجرای دستوراتی نظير SQL INSERT,DELETE,UPDATE و SET خواهد شد . ExecuteScalar . بازيابی صرفا" يک مقدار از يک بانک اطلاعاتی • کلاس OleDbDataReader . متد فوق ، امکان خواندن سطرهائی از داده موجود در يک منبع داده را فراهم می نمايد( فقط بسمت جلو) . بمنظور ايجاد يک OleDbDataReader ، می بايست متد ExecuteReader مربوط به شی OleDbCommand فراخوانده شود. ماداميکه OleDbDataReader در حال استفاده است (اتصال مرتبط OleDbConnection ) ، عمليات ديگری را در ارتباط با OleDbConnection نمی توان انجام داد . امکانات مورد نياز برای دنبال نمودن اين مقاله و اجرای نمونه مثالی که در ادامه بررسی می گردد ، به امکانات زير نياز خواهد بود : •نصب يکی از نسخه های ويندوز 2000 و يا نسخه ويندوز 2003 •نصب IIS • نصب فريمورک دات نت نسخه 1.0 ,يا نسخه 1.1 •يک بانک اطلاعاتی نمونه اکسس نظير Northwind ايجاد يک برنامه وب ASP.NET با استفاده از VB.NET بمنظور ايجاد يک برنامه وب ASP.NET با استفاده از VB.NET مراحل زير را دنبال می نمائيم : • اجرای برنامه ويژوال استوديو دات نت •از طريق منوی File ، گزينه New و در ادامه Project را انتخاب نمائيد . • در جعبه محاوره ای New Project ، در بخش Project Types گزينه Visual Bacic Projects را انتخاب ( کليک ) و در ادامه ASP.NET Web Application را انتخاب نمائيد . • در فيلد Location ، بجای نام پيش فرض #WebApplication ، نام TestAccessDB را انتخاب نمائيد . در صورتيکه از يک سرويس دهنده محلی استفاده میگردد ، می توان نام سرويس دهنده را http://localhost در نظر گرفت . بدين ترتيب در فيلد Location ، آدرس مربوطه بصورت زير نشان داده خواهد شد : http://localhost/TestAccessDB ايجاد يک فرم وب نمونه در نمونه کد نوشته شده از کنترل سرويس دهنده Table مربوط به ASP.NET استفاده شده که بصورت پويا يک نمايش ساده از داده بازيابی شده را نشان خواهد داد. ASP.NET ، مجموعه متنوعی از کنترل های انعطاف پذير را ارائه که می توان از آنان با توجه به رويکردهای متفاوت در رابطه با نمايش داده استفاده نمود. بمنظور ايجاد يک فرم وب در پروژه ايجاد شده در مرحله قبل ، مراحل زير را دنبال می نمائيم : • اضافه نمودن يک فرم جديد با نام DataSample.aspx به برنامه وب ASP.NET در ويژوال استوديو دات نت . بمنظور انجام خواسته فوق ، دو مرحله زير را دنبال می نمائيم : مرحله يک : در Solution Explorer ، بر روی گره Project کليک سمت راست نموده و گزينه Add و در ادامه گزينه Add Web Form انتخاب گردد. مرحله دو : درفيلد Name ، نام DataSample.aspx را درج و در ادامه گزينه Open انتخاب گردد . • از طريق Toolbox مربوط به Web Forms Tab ، يک Table ASP.NET Server Control را انتخاب ( Drag ) و بر روی صفحه aspx . مستقر نمائيد ( در حالت Desgin view ) . • در Properties نام ID را به DisplayTable تغيير دهيد . •در Solution Explorer ، بر روی صفحه aspx . ، کليک سمت راست نموده و گزينه View Code را انتخاب نمائيد . •مرجع namespace زير را در بالاترين قسمت فايل کلاس code-behind وارد نمائيد . Imports System.Data.OleDb •کد زير را در ارتباط با رويداد Page_load در نظر می گيريم :

Page_Load Event handler Private Sub Page_Load(ByVal sender As System.Object, ByVal e As System.EventArgs) Handles MyBase.Load استفاده از يک متغير رشته ای بمنظور ذخيره سازی Connectionstring' Dim connectString As String = "Provider=Microsoft.Jet.OLEDB.4.0;" &_ "Data Source=C:\MyDB\NWIND.MDB" ايجاد يک شی OleDbConnection و ارسال مقدار متغير ConnectionString ' Dim cn As OleDbConnection = New OleDbConnection(connectString) فعال نمودن Connection' cn.Open() استفاده از يک متغير بمنظور ذخيره عبارت SQL' Dim selectString As String = "SELECT CustomerID, ContactName, Phone FROM Customers" ايجاد يک شی OledbCommand' در اين خط متغير عبارت SQL و شی OleDbConnection ، ارسال می گردد ' Dim cmd As OleDbCommand = New OleDbCommand(selectString, cn) ارسال CommandText به Connection و ايجاد يک OleDbDataReader ' OleDbDataReader از نوع " فقط بسمت جلو " خواهد بود' Dim reader As OleDbDataReader = cmd.ExecuteReader() تنظيم عرض جدول ' DisplayTable.Width = Unit.Percentage(90.0) ايجاد يک سطر جديد برای اضافه نمودن عنوان جدول' Dim tableHeading As TableRow = New TableRow() ايجاد و اضافه نمودن سلول های شامل ستون Customer ID ' Dim customerIDHeading As TableHeaderCell = New TableHeaderCell() customerIDHeading.Text = "Customer ID" customerIDHeading.HorizontalAlign = HorizontalAlign.Left tableHeading.Cells.Add(customerIDHeading) ايجاد و اضافه نمودن سلول های شامل ستون Contact Name ' Dim contactNameHeading As TableHeaderCell = New TableHeaderCell() contactNameHeading.Text = "Contact Name" contactNameHeading.HorizontalAlign = HorizontalAlign.Left tableHeading.Cells.Add(contactNameHeading) ايجاد و اضافه نمودن سلول های شامل ستون Phone ' Dim phoneHeading As TableHeaderCell = New TableHeaderCell() phoneHeading.Text = "Phone" phoneHeading.HorizontalAlign = HorizontalAlign.Left tableHeading.Cells.Add(phoneHeading) DisplayTable.Rows.Add(tableHeading) تکرار در بين داده انتخابی نتايج و افزودن داده برای هر يک از ستون های مورد نظر در جدول ' While(reader.Read()) Dim detailsRow As TableRow = New TableRow() Dim customerIDCell As TableCell = New TableCell() customerIDCell.Text = reader("CustomerID").ToString() detailsRow.Cells.Add(customerIDCell) Dim contactNameCell As TableCell = New TableCell() contactNameCell.Text = reader("ContactName").ToString() detailsRow.Cells.Add(contactNameCell) Dim phoneCell As TableCell = New TableCell() phoneCell.Text = reader("Phone").ToString() detailsRow.Cells.Add(phoneCell) DisplayTable.Rows.Add(detailsRow) End While بستن Connection' reader.Close() cn.Close() End Sub

• مقدار متغير ConnectString در ابتدای کد نوشته شده فوق را تغيير و آن را به محلی که بانک اطلاعاتی موجود است ، اشاره دهيد . • از طريق منوی File ، گزينه Save All را انتخاب تا فرم وب و ساير فايل های مرتبط با پروژه ، ذخيره گردد . •از طريق منوی Build ، گزينه Build Solution را بمنظور ايجاد پروژه ، فعال نمائيد. •در Solution Explorer ، بر روی DataSample.aspx کليک سمت راست و در ادامه گزينه View in Browser را انتخاب نمائيد . در ادامه صفحه در مرورگر نمايش و شامل داده موجود در بانک اطلاعاتی مربوطه است . اشکالات و خطاهای احتمالی درزمان اجراء ، ممکن است با خطائی مانند زير مواجه شويم :

The Microsoft Jet database engine cannot open the file 'C:\MyDB\NWIND.MDB'. It is already opened exclusively by another user, or you need permission to view its data.

•خطای فوق ، اغلب بدليل عدم داشتن مجوز لازم بمنظور دستيابی به فايل ( فايل بانک اطلاعاتی با انشعاب mdb . ) می باشد . بصورت پيش فرض ، ASP.NET تحت ASPNET account در فريمورک دات نت نسخه يک و يا NetworkService در فريمورک دات نت نسخه 1،1 اجراء می گردد.در اين رابطه لازم است تغييرات لازم در رابطه با مجوز دستيابی به فايل mdb . و فولدری که شامل فايل است ، اعمال گردد . •از نصب عناصر مورد نياز Microsoft Jet database بر روی سيستم ، مطمئن گرديد. در صورتيکه MDAC 2.6 نصب شده باشد ( Microsoft Data Access Components 2.6) ، عناصر Jet را شامل نمی گردد . در چنين مواردی می بايست آخرين نسخه Jet 4.0 Service Pack ، بر روی سيستم نصب گردد.