مقدمه
بی شک یکی از نعمت های بی شماری که خداوند جهان آفرین در اختیار مخلوقات خود نهاده و بقا و تداوم آنها را بر آن قرار داده است ، آب مایه حیات و سرزندگی می باشد که همواره از ضروریات زیست همه موجودات این کره خاکی اعم از نبات و حیوان بوده است . بطوریکه هر جا نهری وجویباری یا برکه ای وجود داشته گیاهان مختلف در آن روئیده و جانوران در آن ماوا گرفته اند. همچنانکه انسان ها نیز از دیر باز همواره در نقاطی مسکن گزیده اند که به آب دسترسی داشته باشند. به این ترتیب آبادیها، روستا ها وشهر ها بتدریج پدید آمدند و با افزایش جمعیت و عدم دسترسی به نهرها و جویبارها ، انسان ها در یافتند که با حفر چاه می توانند آب موجود در منابع زیرزمینی را استخراج نمایند و مورد استفاده قرار دهند . به موازات رشد و توسعه فرهنگی ، انسان ها از جنبه های اقتصادی و صنعتی نیز پیشرفت نمو ده و با ایجاد و توسعه صنایع مختلف با تولید فاضلاب های گوناگون ، به آلوده سازی محیط زیست خود بویژه آب پرداخته اند ، بطوریکه همواره این آلودگیها مشکلاتی را به وجود آورده و گاهی موجب بروز اپیدمی های خطر ناک در جوامع مختلف شده است که جان میلیون ها انسان را گرفته است و در واقع مصائب بوجود آمده توسط انسان همواره گریبانگیر خود آنها گردیده است.
و حال با افزایش روز افزون جمعیت و نیاز فراوان به منابع آب و محدود بودن منابع از یک طرف و آلاینده های موجود در محیط از طرف دیگر و توجه انسان به اهمیت سالم بودن آب مصرفی در تامین سلامتی و پیشگیری از بیماری های گوناگون سبب شده است که تلاش هایی در جهت تعیین کیفیت مناسب آب ، بویژه آب آشامیدنی در نقاط مختلف جهان انجام شود ، که در نتیجه این مطالعات در قرن گذشته ، تعیین روش های مناسبی در بررسی کیفیت میکربی و شیمیایی آب و مسائل موجود آن بر اساس شاخص های مختلف می باشد.
در این میان بخاطر آنکه عوامل میکربی در مدت زمان کوتاهی قادر به تاثیر گذاری و به مخاطره انداختن سلامت انسان بوده و به سرعت انتشار می یابند، ضروری به نظر میرسد که سالم بودن آب مصرفی از نظر میکربی در صدر مطالعات شاخص های تعیین گردیده تا بر مبنای وجود یا عدم وجود آنها بتوان کیفیت آب مورد نظر را تعین نمود.
مطالعات در این زمینه همچنان ادامه دارد و در حال حاضر با بهره گیری از علوم گوناگون روش های بسیار دقیق و پیشرفته ای چون ploy meraz chain reaction (pcr) و تکثیر ژنوم در بررسی دقیق تر میکروارگانیسمها مورد استفاده قرار می گیرد.
با تاسیس شرکت آب و فاظلاب استان گلستان از تاریخ 15/10/76 و جدا شدن از آب و فاظلاب مازندران و آنجایی که بحث کیفیت اهمیت زیادی دارد واحدی به نام کنترل کیفیت و آزمایشگاه در شرکت بوجود آمده که فعالیت های خود را در زمینه بهداشت آب بطور مستمر و رسمی از ابتدای تشکیل آغاز نموده است .
تولید آب به عنوان عنصر اصلی و مایه حیات مستلزم سرمایه گذاری و صرف هزینه است و عدم اختصاص اعتبار لازم 2برای تولید آب سالم و دفع صحیح فاضلاب, هزینه زیادی را بطور مستقیم در راستای بهداشت جامعه, دارو و درمان, افزایش تخت های بیمارستانی, شیوع بیماریهای واگیردار و بطور غیر مستقیم کاهش بهره وری و توان کاری جامعه را فراهم می آورد.
بودجه طرحهای عمرانی صنعت آب و فاضلاب از طریق اعتبارات ملی و استانی و منابع داخلی و یا تبصره ها و وام تأمین می گردد. روند اجرای طرحها به رغم رفع مشکلات و تنگناهای گذشته و ظرفیت سازی در شرکت های آب و فاضلاب و بخش پیمانکاری و مهندسین مشاور طرحها به لحاظ کمبود منابع مالی با تأخیر اجرا و مشکلات فراوانی را در بخش تأمین و توزیع آب آشامیدنی و دفع بهداشتی فاضلاب فراهم آورده اند که با بهره گیری از روشهای مهندس ارزش جهت استفاده بهینه از منابع محدود و حذف هزینه های غیر لازم و حل به موقع مسائل طرحها برای کاهش زمان اجرای طرحها و بهره برداری بهینه کاهش هزینه ها و حداکثر استفاده از منابع موجود یک ضرورت شناخته شده می باشد. در مهندسی ارزش مشخص کردن گزینه های طرح بطور روشن و پیشنهاد بر اساس ضرورت و دست یابی به وضعیت مطلوب می باشد .
شرکت آب و فاضلاب استان گلستان در راستای رسالت خود و در اجرای طرحهای عمرانی و بهره برداری از تأسیسات سعی نموده با حداکثر بهره گیری از توانمندی ها و استفاده از روشهای مناسب مهندسی به توفیقاتی دست یابد.
موقعیت جغرافیایی استان گلستان:
استان گلستان بین 36 درجه و 24 دقیقه تا 38 درجه و 5 دقیقه عرض شمالی و 53 درجه و 51 دقیقه تا 56 درجه و 14 دقیقه طول شرقی از نصف النهار گرینویچ و در بخش شمال کشور واقع شده است. ازشمال به کشور ترکمنستان، از جنوب به استان سمنان، از شرق به استان خراسان و از غرب به دریای خزر و استان مازندران محدود می باشد.
این استان با مساحتی حدود 7/20437 کیلومتر مربع در منتهی الیه جنوب شرقی دریای خزر واقع شده است که3/1 درصد مساحت کشور را شامل می شود و از نظر مساحت در بین استان ها رتبه نوزدهم را دارا می باشد. براساس تقسیمات سال 1380 از 11 شهرستان، 21 بخش، 18 شهر، 50 دهستان، 997 آبادی مسکونی و 75 آبادی غیر مسکونی تشکیل شده است از کل آبادی های استان 855 آبادی 20 خانوار و بیشتر و 143 آبادی کمتر از 20 خانوار می باشد. در حال حاضر تعداد شهرهای به 23 شهر افزایش یافته است.
در این استان تنوع اقلیمی به دلیل شرایط جغرافیایی و طبیعی قابل توجه می باشد به طوری که نواحی جنوب از آب و هوای کوهستانی، نواحی مرکزی و جنوب غربی از آب و هوای معتدل مدیترانه ای و نواحی شمالی از آب و هوای نیمه خشک و خشک برخوردار است. مقدار بارندگی سالانه بین 200 تا بیش از 750 میلی متر در نقاط مختلف در نوسان است. از نظر ناهمواری؛ شامل ناحیه کوهستانی، کوهپایه ای، جلگه ای و زمینهای پست
می باشد. ناحیه جلگه ای عمده ترین محل استقرار شهرها، روستاها و فعالیت محسوب می گردد. مهمترین رودخانه های استان عبارتند از: گرگان رود، اترک و قره سو.
حجم منابع آب و نزولات جوی استان 4/2 میلیارد مترمکعب شامل 1250 میلیون مترمکعب آبهای سطحی و 1150 میلیون مترمکعب آب های زیرزمینی را شامل می شود که حجم مفید آب قابل استحصال در استان 1233 میلیون مترمکعب و سرانه نزولات جوی برای هر نفر1570 مترمکعب ، و سرانه آب قابل استحصال برای هر نفر 800 مترمکعب در سال می باشد.
میزان بارندگی در مناطق جنوب و جنوب غربی استان حدود 700 میلیمتر و در نواحی شمالی و در نوار مرزی حدود 200 میلیمتر می باشد .متوسط بارندگی استان در سال 81-82 آبی معادل 2 ، 19% افزایش و نسبت به دوره 36 ساله 2 ، 22 در صد افزایش نشان می دهد . میانگین سالانه درجه حرارت روزانه از 7 درجه سانتیگراد در ارتفاعات 2000 متری و تا 19 درجه سانتیگراد در منطقه گنبد متغیر است.
متوسط تبخیر از 800 میلیمتر در نواحی جنوبی و ارتفاعات استان تا 2000 میلیمتر در نواحی مرزی و شمال استان تغییر می نماید.
میزان دشت: 630 هزار هکتار
کشت آبی : 230هزار هکتار
کشت دیم و بایر: 400 هزار هکتار
سیمای منابع آب استان
کلیات:
استان گلستان با بر خورداری از موقعیت های طبیعی، داشتن پتانسیل خاک ، دارا بودن چهار حوضه آبریز اصلی شامل اترک ، گرگانرود ، قره سو و بخشی از خلیج گرگان ، تعداد 40 شاخه رودخانه اصلی و 650 هزار هکتار اراضی قابل آبیاری ، یکی از قطبهای مهم کشاورزی بوده و سهم بسزائی در تولیدات کشور دارد. بخش وسیعی از اراضی منطقه به علت نبودن آب تنظیم شده کافی بصورت دیم می شود.
نقش حیاتی توسعه آب و تاثیر چشمگیر آن در برنامه ریزی زیر بنائی کشور ایجاب می کند تا منطقه ای که عهده دار تامین بخش قابل توجهی از محصولات کشاورزی در تولیدات کشور دارد. منابع آب سطحی و زیر زمینی آن از نظر کمی و کیفی کنترل و در بهره برداری بهینه از این منابع کوشش کافی معمول گردد.
جریانات رودخانه های استان گلستان به ریزشهای جوی با توزیع نامناسب ، که عموما در فصل زمستان و بهار اتفاق می افتد. بستگی کامل داشته و بعلاوه به سبب شیب تند و عمق زیاد رودخانه ها ، عموما بهره برداری از این منابع به روش سنتی امکان پذیر نیست.
برای ایجاد توسعه لازم در منابع آب ، براساس نیاز ها ، توسعه کشف آبی، اجرای طرحهای تامین آب بویژه مهار آبهای سطحی از اولویت خاصی بر خوردار است.
امید است با تخصیص اعتبارات لازم در این بخش بتوانیم به اهداف تعیین شده رسیده ونقش اساسی در توسعه استان و اقتصاد ملی ایفا نماییم.
تاریخچه شرکت
شرکت آب و فاضلاب گلستان (سهامی خاص)در تاریخ 15/10/76 تحت شماره 1949 در اداره ثبت شرکتها و مالکیت صنعتی گرگان به ثبت رسیده و در تاریخ 15/10/76 با انتقال اموال و دارائیها و تاسیسات آب شهری (و تاسیسات دفع فاضلاب ) و تعداد 16 شهر و 106013 مشترک آب از شرکتها و دستگاههای قبلی تشکیل شد و در چهارچوب قانون تشکیل شرکتهای آب و فاضلاب و قانون تجارت آغاز به کار نمود.
موضوع و هدف شرکت :
فعالیت اصلی شرکت طبق اساسنامه عبارت از ایجاد و بهره برداری از تاسیسات مربوط به تامین و توزیع آب شهری و همچنین جمع آوری و انتقال و تصفیه فاضلاب در داخل محدوده قانونی شهرهای استان و سرمایه گذاری در موسسات و انجام امور تحقیقاتی و آموزشی در فعالیتهای مرتبط می باشد تامین و انتقال آب برحسب مورد و موافقت وزارت نیرو خواهد بود.
بهر ه برداری از کل تاسیسات آب شرب در اختیار این شرکت بوده و توسط هئیت مدیره منتخب مجامع عمومی اداره می شود.