مقدمه
از زمان بشر اولیه تا کنون انسان همواره سعی داشته تا با ابداع و بکار گرفتن آلات مکانیکی عوارض سطح زمین را به طریقی تغییر دهد تا نیاز های او را رفع نماید.
وسایل ابتدایی که توسط بشر اولیه در ساختن کلیه ها و سر پناه ها مورد استفاده قرار می گرفت با گذشت زمان به ماشین آلات پیچیده و عظیمی تبدیل شده است که در شاهراهها و راهها و آسمان خراشها بکار می رود و قسمت بزرگی از آن در عملیات راهسازی و راهداری مورد استفاده قرار می گیرد. بدون تردید ماشین آلاتی که در آینده مورد استفاده قرار خواهند گرفت از حیس ظرفیت و قدرت کاربردی با ماشین آلات امروزی قابل مقایسه نخواهند بود.
امروزه ماشین آلات جزء کالاهای سرمایه ای بزرگی منظور می گردد. و از اهمیت ویژه ای برخوردار است. لذا در صنعت ماشین آلات با دارا بودن یک سیستم عمومی سرویس و نگهداری و پیشگیری و با یک برنامه مدرن نه فقط برای حفظ قدرت کارایی و دقت در عملکرد آن ها بلکه به منظور کاهش هزینه های مختلف ماشین آلات از جمله هزینه ی تعمیرات و افزایش عمر مفید واقع می گردد. که اساس این سیستم علاوه بر نگهداری روزانه ارائه برنامه بازرسی منظم و انجام سرویس های برنامه ریزی شده که در فواصل زمانی معین برای هر دستگاه و یا مکانیز می باشد.
البته طول فواصل زمانی طرح ریزی شده بستگی به مشخصات ویژه این قبیل دستگاه ها و شرایط عملکرد کاری آنها دارد. که هدف از وجود این سیستم عبارتند از :
الف: نگهداری دستگاه در وضعیتی که کارایی معمولی آن را تضمین نماید.
ب: جلوگیری از کار افتادگی اتفاقی ماشین آلات
به منظور کاهش فرسودگی و افزایش طول عمر ماشین آلات توجه کارکنان هر موسسه ای به سرویس ها ی دوره ای و روزانه ای را طلب می نماید. تجربه نشان می دهد که قصور در رعایت استانداردهای عملی به خصوص در امور سرویس های منظم سبب افزایش فرسودگی و نیز از کار افتادن قطعات ویژه و ایجاد حوادث می گردد. بنا بر این نگهداری مرتب و رفع معایت از طریق تعمیرات به موقع از ایجاد این گونه حوادث جلوگیری می نماید اقدامات پیشگیری نوبه ای که در برنامه سرویس و نگهداری گنجانده می شوند شامل موضوعات:
الف: تمیز نگهداشتن دستگاه و قطعاتی که به هنگام کار در گرد و غبار در معرض فرسودگی شدید قرار دارند.
ب: تعویض روغن ها و صافی های مربوطه در فواصل زمانی معین
ج: کنترل بر وسایل اندازه گیری دقیق و حساس دستگاه
د: بازرسی از تجهیزات دستگاه به منظور انجام تعمیرات جزئی و یا اساسی
ه : انجام تعمیرات با برنامه
بمنظور روشن شدن اهمیت بیشتر سرویس و نگهداری اطلاعات و آمار زیر فقط جهت آگاهی ارائه می گردد.
یک اتومبیل ساده را بیش از سیزده هزار قطعه تشکیل می دهد که حدود 1500 جزء آن با یکدیگر سنکرون هستند تا حرکت را ایجاد نمایند.
در بعضی از این قطعات تلرانس در حدود 001/ میلیمتر می باشد حدود 60 نوع مواد اولیه در ساختن خود رو بکار گرفته شده از جمله نیکل ، فولاد ، چوب ، نایلون ...
عمر مفید متوسط یک ماشین را می توان حدود هشت سال در نظر گرفت که البته با سرویس و نگهداری می توان عمر آن را افزایش داد.
در موتور خودرو درجه حرارت تا حدود 700 درجه سانتیگراد می رسد که این گرما حدود 4/1 به حرکت تبدیل می شود.
در یک موتور بیش از 120 قطعه متحرک وجود دارد که باید روغنکاری گردد تا با سهولت کاری خوب و راندمان بالا کار کند.
بنابراین با توجه به اطلاعات و آمار فوق به روشنی مشخص می گردد که اگر ما بخواهیم دستگاهی آماده و با کار آبی بالا داشته باشیم باید برنامه ای دقیق و حساب شده برای سرویس و نگهداری داشته باشیم.
ما در این جزوه سعی داریم تا با نشان دادن اهمیت سرویس و نگهداری و نیز تاثیر آن بر روی قطعات مختلف و ارائه برنامه ای عمومی جهت رویس و نگهداری گامی در جهت سرویس و نگهداری دستگاه ها برداشته شود.
فصل اول :
آشنایی با مکان کارآموزی
تاریخچه
واحد ماشین آلات
تاریخچه
اداره راه و ترابری شهرستان ایذه رسماً در سال 1351 تحت عنوان راهدارخانه ایذه کار خود را با سه یا چهار نیرو آغاز نمود، که قبل از آن امور راهداری توسط شرکت پل تبریز که حدود دو سال از سال 49 تا سال 51 در شهر ایذه مستقر بوده و به فعالیت خود ادامه داد، انجام می گرفت که راهدارخانه ایذه تحت حمایت راهداری شهر اهواز که از راهدارهای مهم جنوب کشور بود و زیر نظر وزارت طرق شواره (وزارت راه و ترابری) به فعالیت می پرداخت، قرار گرفته بود.
حوزه ی استحفاظی راه و ترابری شهرستان ایذه از سمت ایذه به استان چهار محال بختیاری تا اولین تونل نزدیک سد کارون 4 (لپر شیران) از طرف ایذه مسجدسلیمان دهستان مرغاب (روستای کمبو بردزرد) و از سمت ایذه به شهرستان باغملک، بارانگرد (روستای شهید زندی فر) می باشد.
در سال 85 نیروی انسانی اداره حدود 75 نفر می باشند که بصورت رسمی، قراردادی و روزمزد مشغول بکارند که بیشتر این افراد در بخش ماشین آلات مشغولند.
واحد ماشین آلات
واحد ماشین آلات که بخش عمده کارهای اجرایی شامل کل عملیات راهداری و نگهداری را پشتیبانی را تامین می کند و بطور کلی به چند شعبه منجمله شعبه مکانیکی، برق و باطری، آهنگری، سرویس کاری، انبار فنی، پنچرگیری و سوخت رسانی تقسیم می شود که هر کدام از اینها به تناسب نوع شغل فعالیت می نمایند.
لیست ماشین آلات فعال اداره راه و ترابری ایذه به شرح ذیل می باشند.
1 دو دستگاه بولدوزر کوماتسو D155
2 بولدوزر کوماتسو D85
3 بولدوزر کاترپیلار
4 گریدر کاترپیلار
5 گریدر میتسوبیشی
6 دو دستگاه لودر W90
7 لودر W95
8 دو دستگاه غلطک هپکو
9 بنز آبپاش مایلر ده چرخ
10 چهار دستگاه بنز کمپرسی ده چرخ
11 بنز کمپرسی ده تن
12 بنز کمپرسی تک 19 21
13 بنز کمپرسی تانکر سوخت 911
14 مینی بوس بنز 17 نفره
15 دو دستگاه تویوتا لندکروز
16 تویوتا لندکروز وانت
17 تویوتا دو کابین
18 میتسوبیشی دو کابین
19 پیکاپ دو کابین
20 بیل مکانیکی
لازم به ذکر است واحدهای استیجاری اداره راه به شرح ذیل می باشند :
1 دو دستگاه پراید
2 یک دستگاه پژو 405
3 یک دستگاه پژو 206
4 یک دستگاه پیکان
فصل دوم
بخش اول _سرویس و نگهدار
سرویس و نگهداری یعنی:
1-باز دید های به موقع
2- کنترل با دقت
3- سرویس و آچار کشی
4- تعویض کلیه روغن ها طبق استاندارد کارخانه سازنده در موقعیت های مختلف جغرافیایی
5- ستفاده مناسب از امکانات موجود در مناطق گوناگون
6- طریقه رانندگی صحیح نسبت به جاده
7- رفع به موقع معایبی که در بازدید های روزانه ، هفتگی و ... مشاهده می شود.
یکی از مهمترین قسمت در واحد ماشین آلات شرکت جهاد توسعه ، بخش سرویس کار ها می باشد که دارای یک اکیپ سیار برای تعویض فیلتر های هوا و گریس کاری می باشد و یک اکیپ ثابت برای تعویض روغن و فیلتر های روغن در خود واحد می باشد. با توجه به اهمیت و شناخت درست مسئولین شرکت، سیاست اجرایی برنامه سرویس های پیش گیرانه واحد نیز بیشتر به این سمت متمایل شده است.
فرم های زیر رو و پشت ِیک نمونه کارت سرویس و نگهداری میباشد . برای هر ماشین یک نمونه از این کارت ها وجود دارد که با توجه به تاریخ و کیلومتر یا ساعت کار، سرویس کاری را انجام می شود و موارد انجام شده در این کارت ثبت می شوند.