پروژه کارآموزی سد بیدواز اسفراین و تأثیر آن بر اشتغال و اقتصاد منطقه

مقدمه

   سد بیدواز اسفراین در منطقه ییلاقی و خوش آب و هوای بیدواز این شهرستان بنا گردیده که در مجموع بیش از شش هزار هکتار از اراضی کشاورزی و باغات را آبیاری می کند .در پروژه مکانیزاسیون اراضی پایاب این سد هدف اصلی افزایش تولید در واحد سطح و کاهش هزینه های آن و کاهش مصرف آب بوده است. اما از اهداف دیگر آن می توان به اشتغال زایی برای مردم این منطقه اشاره کرد . در صد بیکاری جوانان اسفراینی بین 11 تا 25 درصد در روستاها و مناطق مختلف آن می باشد. در این طرح برای باغات میوه از حدود200 کارگر فصلی استفاده شدکه به نوبه خود قسمتی از مشکلات اشتغال را تحت پوشش قرار داده است. تعداد کارگران ، کارمندان ، مهندسان و مدیران ثابت نیز در مجموع حدود 400 نفر می باشند که همین امر باعث گردیده مزارع دشت بیدواز یکی از بازوان اصلی اشتغال زایی در شهرستان اسفراین باشد و نیز به همین دلیل دولت حد اکثر توان خود را برای حفظ و گسترش این اراضی و مرمت سد بیدواز به کار می گیرد در زمینه استفاده از ماشین آلات و ادوات کشاورزی همانطور که در قسمت مکانیزاسیون طرح دیده می شود تمامی آنها به صورت نو و دست اول خریداری گشته و هدف نیز استفاده ازماشین آلات و ادوات تولید داخل بوده و سعی نگارنده گان بر آن بوده است که در مزارع مختلف حتیالامکان از تراکتورها و ادوات مشابه استفاده شودتا هزینه های تعمیر و نگهداری و تامین قطعات یدکی آنها به حداقل ممکن کاهش یابد مثلا کلیه تراکتور های مورد استفاده این طرح ساخت کارخانه تراکتور سازی تبریز و از مدلهای مسی فرگوسن 285 و مسی فرگوسن399 می باشند که در فدرت های مختلف اما دارای نقاط اشتراک فراوان با هم می باشند . در این طرح به دلیل موارد ذکر شده از خرید تراکتورهایی مثل رومانی ، فیات  و جان دیر های دست دوم و مستعمل که استفاده از آنها در مزارع کشورمان مرسوم است به هیچ عنوان استفاده نشده و با استفاده از تراکتورهای مسی فرگوسن آمریکایی الاصل هزینه به مقدار زیادی کاهش یافته است . در زمینه خرید گاوآهن ، دیسک و دیگر ادوات خاکورزی کلیه خرید ها از شرکت قطعات آهنگری خراسان ( گروه صنعتی محمدزاده ) بوده که طبق سفارش خیش ها و پره های دیسک همه از نوع مرغوب آن که تولید اسپانیا می باشد بوده و قیمت خرید با احتساب آین مورد می باشد . پرداخت  هزینه ادوات خاکورزی با توجه به سیاست های مدیر کارخانه قطعات آهنگری خراسان آقای علیرضا محمدزاده بصورت اقساط و یکساله می باشد . برای خرید ماشین آلات و ادوات مخصوص کاشت محصول طبق هماهنگی های انجام شده خرید از شرکت تاکای اراک می باشد که از بهترین کارخانه های تولید ماشین کاشت در ایران می باشد . کمباین های مورد استفاده در مزارع غلات از نوع جان دیر 955 می باشد که در کمباین سازی اراک تولید می شود و برای خرید هر دستگاه از آنها بانک کشاورزی مبلغ 196.000.000 ریال وام با سود 5/13 درصد و چهارساله در اختیار کشاورزان قرار می دهد. دیگر ماشین آلات و ادوات مورد نیاز مثل سیب زمینی کن، کمباین چغندر، غوزه چین پنبه و ... به دلیل نبودن کارخانه ای مخصوص وباکیفیت در ایران از بازار آزاد تهیه شده است و قیمت های ذکر شده در پروژه قیمت خرید نقدی آنها می باشدو کمباین چغندر به صورت دسته دوم خریداری شده است.

در زمینه مسائل مربوط به زراعت طرح در مجموع از چهار مهندس زراعت و اصلاح نباتات در کل اراضی و نیز چندین مهندس باغبانی ، گیاهپزشکی، آبیاری و خاک شناسی جهت مشاوره تولید استفاده شده است اما مدیران مزارع دارای لیسانس زراعت می باشند به این صورت که در مزرعه گندم و جو یک نفر مزرعه سیب زمینی و چغندر قند یک نفر ، مزرعه پنبه و یونجه یک نفر و برای باغات میوه و انگور نیز یک نفر به عنوان مدیر انتخاب گشتند. اما مجرب ترین مدیر را در بخش اول یعنی مزارع گندم و جو بکار گرفتیم زیرا بیش از نیمی از اراضی یعنی بالغ بر 3300 هکتار به کشت گندم و جو اختصاص دارد و کلیه محصولات دیگر حدود 45 درصد اراضی را در بر می گیرند. برای فروش کلیه محصولات نیز دولت در مرحله اول قرار دارد و در صورت عدم اعلام نیاز از طرف دولت محصول در بازار آزاد به فروش رسیده است. محصول چغندر قند نیز از سوی کارخانه های قند فریمان ، شیرین، شیروان و قهستان پیش خرید شده است، قابل توجه است که محصولات مزرعه چغندر قند به دلیل وجود آب کافی از عیار بالایی برخوردارندو این مزرعه بالاترین میزان درآمد در واحد سطح(هکتار) را به خود اختصاص داده است.

در زمینه احداث ساختمان ، انبار ، هانگاردو ... از دونفر مهندس عمران به صورت پیمانکاری دعوت به عمل آمدو کلیه بناهای لازم به صورت استاندارد و با رعایت کلیه مسائل ایمنی و فنی احداث شده اند .هزینه های مهندسین نیز به صورت 5/12 درصد از کل خرج کرد ساخت هر مجموعه پرداخت گردیده است .

با توجه به کلیه برنامه های انجام شده که به صورت زیر بنایی می باشد مبلغی در حدود 20.000.000.000 ریال سود خالص پیش بینی می شود که در صورت تحقق این مبلغ ، این اراضی در سال زراعی آینده با پشتوانه ای مناسب جهت خرید ادوات و توسعه مجموعه مواجه خواهد بود.