فصل اول
معرفی پروژه
معرفی کلی
این ساختمان با کارفرمای شخصی و کاربری مسکونی در زمینی به مساحت سند برابر 200 مترمربع و مساحت پس از اصلاحی 187 مترمربع در سه طبقه و همراه با زیرزمین و پیلوت بنا شده است. اسکلت سازه به صورت بتنی است.
سه طبقه بصورت پلان معماری تیپ و هر یک به مساحت 9/106 مترمربع بنا شده است. در زیرزمین چهار انباری همراه با تاسیسات حرارتی جمعاً به مساحت 2/125 مترمربع قرار دارد.
در طبقه همکف (پیلوت) سه واحد پارکینگ در نظر گرفته شده است. زمین به صورت مستطیل کامل بوده و طول و عرض ان به ترتیب 70/18 و 10 متر است.
این ملک در زمین جنوبی واقع است و از طرف چپ و راست و کوچه پشتی توسط همسایه محصور گردیده است.
مشخصات فنی
کلیه این مشخصات براساس نقشه های اجرایی سازه بیان شده است.
بتن
بتن مصرفی در شالوده ها و کلیه عناصر سازه ای از قبیل تیرها و ستونها و سقف از نوع B 300 است.
مقاومت فشاری بتن 28 روزه ، 300 کیلوگرم بر سانتی مترمربع است روی نمونه‌های مکعبی به ابعاد cm10* cm20* cm20.
مقاومت 28 روزه حداقل روی نمونه های سیلندری 250 کیلوگرم بر سانتی‌مترمربع بروی نمونه سیلندری به ابعاد: قطر 6 اینچ و ارتفاع 2 اینچ.
عیار سیمان در بتن حداقل 350 کیلوگرم سیمان در هر مترمکعب بتن.
بتن مگر مصرفی در زیر پی ها می بایستی دارای حداقل دارای 150 کیلوگرم سیمان در هر مترمکعب بتن باشد.
سیمان مصرفی از نوع سیمان مصرفی تیپ I است. مگر اینکه آزمایشگاه معتبر سیمان نوع دیگری را پیشنهاد کند.
آب مورد استفاده در بتن باید مطابق مشخصات منتشر شده از سوی موسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران باشد.
آب، مصالح سنگی و طرح اختلاط (Mix Design) باید مورد تأیید آزمایشگاه معتبر باشد.
سطوحی که به علت قطع بتن ریزی بوجود می آید باید :
الف) محل آن دقیقاً با نظر مهندس ناظر انتخاب شود.
ب) قبل از بتن ریزی مجدد مسطوح تماس کاملاً پاک و مرطوب شده و با دوغاب سیمان پرمایه آغشته گردد.
استفاده از هرگونه مواد اضافی در بتن (Admixtures) فقط با موافقت کتبی مهندس ناظر مجاز است.
از بتنهای ساخته شده برای اجرا باید روزانه حداقل 2 نمومنه مکعبی و یا سیلندری با نظر مهندس ناظر تهیه و توسط آزمایشگاه معتبر مورد آزمایش قرار گرفته و نتیجه به دستگاه نظارت ارائه شود.
حداقل پوشش روی میلگردها به قرار زیر است:
الف) برای پی‌ها و سایر اعضای اصلی سازه که در تماس مستقیم با زمین هستند 5
/7 سانتی متر.
ب) اگر پس از قالب برداری سطوح بتن در مصرفی هوا هستند. 5 سانتی متر
ج) برای دال ها و دیوارها که مستقیماً در معرفی زمین و هوا نیستند. 3 سانتی متر
قالبها
قالبهای بایستی طوری ساخته شدند که در موقع بتن ریزی به صورت استوار در محل خود باقی مانده و از نفوذ شیره بتن به خارج جلوگیری کنند.
آرماتورها
کلیه میلگردها از نوع (A-III) آجدار با حد جاری شدن 4000 کیلوگرم بر سانتی‌مترمربع است.
تمامی آرماتورها باید به صورت سرد خم شوند.
در شالوده ها سفره زیرین آرماتور باید به کمک قطعات ماسه سیمان که با مفتولهای نرم به میلگردها بسته می شوند یا زیرسیریهای پلاستیکی از کف قالب بالاتر نگهداشته شده.
آرماتورهای شناژ باید حداقل cm 50 داخل فونداسیون ادامه یابد.
معرفی سیستم سازه‌ای
این ساختمان به صورت اسکلت بتنی ساخته شده است.
در هر دو جهت قالبتهای قسمتی هستند.
سیستم سقف این پروژه از نوع تیرچه بلوک است.
فصل دوم
آرماتورگذاری
حمل و تخلیه و انبار کردن میله گردها
در این پروژه باتوجه به محل یک جادو یک موسسه کلیه میلگردهای موردنیاز در پروژه و در اختیار داشتن محل دپوی مناسب میله گردها، کلیه میلگردهای خریداری شده توسط یک دستگاه تریلر کفی به محل کارگاه حمل شد.
در هنگام تخلیه میلگردها باید توجه داشته باشیم که ضمن صدمه وارد نشدن به کارگران، خود میلگردها نیز صدمه نبیند.
برای انجام عمل تخلیه از دیلم استفاده شده بود که برای اهرم کردن در زیر میلگرد و تخلیه تک تک میلگردها بهره گرفته شود.
برای تخلیه میلگردها با دیلم بوسیله چند عدد الوار سطح شیبدرای از کفی تا روی زمین ایجاد کردیم تا میلگردها بتوانند بغلتند و در نتیجه افتادن روی زمین آسیب نبینند.
در دپوی میلگردها چهار مورد حائز اهمیت است.
1. سهولت تشخیص میلگردها از هم
2. جلوگیری از کج شدن میلگردها
3. جلوگیری از خورده شدن میلگردها
4. سهولت برداشتن میلگردها و حمل آن به محل موردنیاز
باتوجه به زمان حضور بنده در این پروژه، در هنگام انجام این مرحله امکان کسب این اطلاعات نبود که این نکات با لطف مهندس ناظر محترم پروژه در اختیارم قرار گرفت که در این مقال عرضه شد.
برش میلگرد
در هر مرحله که نیاز به استفاده از آرماتور داریم باید عمل بریدن آن انجام شود. مثلاً در تیرها و ستونها و … که به شرح زیر این عمل را انجام می دهیم.
میلگردهایی که طبق جدول آرماتور (Reinforcment Schedule) در اعضای
بتن آرمه بکار می روند دارای طول و شکل مشخصی هستند. طولهای مزبور باید از یک شاخه 12 متری بریده شوند. به همین دلیل بهتر است طول میلگردهای مورد استفاده در اعضا، به نحوی باشند که بر 12 قابل تقسیم باشند. یعنی طولهایی برابر 2/1 و 2 و 4/2 و 3 و 4 و 6 متر داشته باشند تا به این ترتیب مقدارا فت و ریز به حداقل برسد.
قبل از بریدن میلگردها به طول لازم، باید آنها را روی میز آرماتوربندی که طول آن تقریباً 9 متر و عرضش در حدود 1 متر است قرار داده و با گچ طولهای لازم را علامت‌گذاری کرد. برای بریدن میلگردهای تا قطر 12 میلیمتر می توان از قیچیهای دستی آرماتوربندی استفاده کرد. میلگردهای با قطر بیشتر تا 12 میلیمتر با قیچیهای اهرم داری که روی یک پایه پیچ می شوند بریده می شوند.
خم کردن میلگردها
میلگردهای آرماتور باید طبق نقشه اجرایی خم شوند. آرماتورهای با قطر کمتر از
12 میلیمتر را می توان به کمک آچارهای به شکل F که با جوش دادن دو قطعه میلگرد 5 سانتیمتری به فاصله 5 سانتیمتر از هم به یک میلگرد بلند هم قطر درست می شوند بطور دستی خم کرد. ولی میگردهای به قطر بیش از 12 میلیمتر بهتر است بطور مکانیکی و با عبور از دستگاه مجهز به فلکه خم شوند.
میگلردها باید به آهستگی خم شوند. سرعت خم کردن میلگرد بستگی به نوع فولاد و درجه حرارت محیط دارد.
وصله کردن میلگردها
در بعضی از موارد لازم است که میلگردها به هم وصله شوند. بطور کلی وصله کردن به سه روش، پوششی (اورلب)، مکانیکی و جوشی انجام می شود.
در این پروژه ها از روش پوششی استفاده کردیم.
در این روش در محل وصله دو آرماتور را به گونه ای کنار هم قرار می دهیم که در طول معینی (طول وصله) که توسط مهندس محاسب، محاسبه شده و در نقشه اجرایی آمده است روی هم قرار گیرند.
طول اورلب برحسب کششی و یا فشاری بودن میلگرد، قطر، و شکل، حد جاری شدن در آئین نامه آبا ذکر شده است.
تمیز کردن میلگردها
میلگردها و آرماتوربندی ساخته شده نباید به خاک و گل و روغن و گریس و … آلوده بوده و زنگ زده باشد. برای رفع این مورد از برس زدن سطح میلگردها استفاده کرد.
حمل، نصب و استقرار میلگردها
آرماتورها باید به محل مذکور در نقشه‌های اجرایی حمل شده و مستقر و تثبیت گردند به نحوی که در حین بتن ریزی یا سایر عملیات ساختمانی جابجا نشود. میگلردها باید با مفتول آرماتوربندی به نحو مناسبی بهم بسته شوند.
مفتولها باید نه چندان خشک باشند که پیچاندن آنها مشکل باشد و نه چندان نرم که میله ها را بخوبی به یکدیگر نفشارند. این کار نه تنها از جابجا شدن میلگردها نسبت بهم جلوگیری می نماید، بلکه باعث کمانش نکردن میلگردها به هنگام وقوع زلزله می شود.
آرماتوربندی ستون ها
مرسوم است که برای راحتی نصب و اجرای ستونها را روی زمین آرماتوربندی کرده و سپس آن را در محل خود قرار می دهند. مونتاژ قطعات ستون فقط برای طول آرماتورهای عمودی یک طبقه صورت می گیرد و طول آزاد که ستون طبقه فوقانی به آن وصله می‌شود به عنوان آرماتور انتظار از سقف طبقه بالا می زند.
در ستونها برای جلوگیری از نیروی برشی از خاموتها استفاده می شود که خاموتها نیز بر روی زمین ساخته شده و طبق نقشه اجرایی در محل خود قرار می گیرند و با مفتول (سیم) در محل استقرار خود آنها را می بندیم.
آرماتورگذاری پله
بعضی اوقات آرماتورهای اصلی از پهنا توی دیوار یا تکیه گاه دیگر در هر طرف پله‌ها ادامه می یابند. در این حالت، بالشتکهای دال در جهت طول پله در فواصل تقریباً 2/1 متر مرکز به مرکز قرار می گیرند؛ البته در هر پله حداقل دو ردیف بالشتک از انتها به انتها کار گذاشته می شود، سپس آرماتورهای عرضی روی بالشتکها گذاشته شده و در محل تقاطع با سیم به همدیگر زده می شوند تا از غلتیدن آنها به طرف پایین جلوگیری شود.
آرماتورهای حرارتی طولی نیز در بالا قرار گرفته و به آرماتورهای عرضی گره زده می‌شوند تا شبکه محکمی ایجاد شود. هر آرماتور در امتداد خود باید حداقل در سه نقطه گره زده شود. چنانچه سرتاسر شیب پله بتن ریخته می شود، کارگران از شبکه آرماتوربندی بالا و پایین می روند و بسیار مهم است که آرماتورها کاملاً سفت و محکم باشند.
موقعی که دالهای پله از یک انتها به انتهای دیگر یا مابین پاگردهای بالایی و پایینی زده می‌شوند. آرماتورهای اصلی در جهت طول قرار می گیرند و آرماتورهای حرارتی به‌طور عرضی کار گذاشته می‌شوند. آرماتورهای طولی می‌توانند در گوشه بیرونی خم شوند و در پایین دال پاگرد کف ادامه یابند. این آرماتورها باید از گوشه (نبش) عبور نمایند یا به داخل قسمت فوقانی دال پاگرد بالایی خم شوند. آرماتورهای پایینی در دال پاگرد بالایی باید از آن گوشه عبور کرده و در داخل قسمت فوقانی دال پله به طرف پایین خم شوند. هیچگاه نباید آرماتورها اطراف گوشه های فوقانی داخل خم شوند و همیشه همپوشی lap داده می شوند تا از بیرون آمدن آنها میان بتن جلوگیری شود. آرماتورهای پاگرد پله در یک جهت بسته می‌شوند. در حالیکه آرماتورها در پاخور
stair flight ممکن است درخلاف جهت آن ادامه یابند.
باید اطمینان حاصل کرد که آرماتورهای سنگین که نزدیکتر فاصله‌گذاری شده اند دقیقاً طبق نقشه کار گذاشته شوند. باید نقشه ها دقیقاً بررسی شوند تا میلگردهای اتصال یا آرماتورهایی که برای جدول کناره مسیر راه بیرون گذاشته می شوند، دستگیره نرده حفاظت Handrailing و سایر اجزاء کاملا کار گذاشته شوند.
آرماتوربندی تیرها
در این قسمت نیز همانند آرماتوربندی ستونها، تیرها و خاموتها روی زمین بسته شده و سپس در محل خود قرار می گیرند.
فصل سوم
قالبندی
کلیات قالبندی
برای احداث یک سازه بتن آرمه، باید بتن خمیری در قالبهایی ریخته شود تا پس از
پر کردن تمام حجم قالبتها و سفت شدن، به شکل لازم درآید. از مهمترین گامها در احداث سازه های بتنی، انجام قالب بندی است. به همین دلیل باید پیمانکار سازه های بتنی کاملا در جریان امور مربوط به قالب بندی، از وسایل گرفته تا مشخصات و رواداریهای ابعاد و روشهای اجرایی قرار داشته باشند.
پس از استقرار قالبها در محل مربوطه باید از آنها کاملاً بازدید نموده و درزهایی که احتمالاً باعث بیرون زدن شیره بتن خواهند شد، گرفته شوند.
پایداری از مهمترین خصوصیاتی است که باید در قالبندی رعایت شود. کافی نبودن مهاربندی پایه های اطمینان و یا مهاربندی افقی سکوها، عدم تنظیم تعادل افقی بتن‌ریزی که منجربه پر شدن یک قسمت از قالب، و خالی ماندن قسمت دیگر می شود، کف نامناسب در زیر قالب شالوده و یا زیرپایه های اطمینان، عدم حضور کاگران ماهر، خوب نبستن قطعات قالب به یکدیگر، در نظر نگرفتن بارهای زنده و مرده وارد به قالبها و لغزش لایه خاک مجاور قالب و غیره می توانند باعث خرابی قالبها گردند.
تدارکات مربوط به قالبها
قبل از بتن‌ریزی
باید نسبت به قالبهای در تماس با تن نما، توجه کافی مبذول داشت. درز بین تخته‌ها و درز بازشوهایی که در قلاب ایجاد شده اند. باید کاملاً آب بندی شوند تا شیره بتن از درزها بیرون نزند. باید از حرکت قالب از جای خود و نیز حرکت اجزای قالب نسبت به یکدیگر جلوگیری بعمل آید.
باید برای برداشتن قطعاتی که برای حفظ فاصله تخته های دو وجه مقابل هم قالب بکار می روند (تخته اندازه ها)، تدابیر لازم اتخاذ گردد تا این قطعات درون بتن نماند. کلافها باید به نحوی قرار داده شوند که پس از برداشتن قالب و بریدن آنها حتی المقدور کمترین اثر روی تن باقی بماند.
تراز و شاغولی بودن قالبها بیاد در حین بتن ریزی بهم نخورد. به این منظور گاه با ریسمان بندی بین نقاط مرجعی که به قالب متصل نیستند، از حفظ وضعت قالب اطمینان بعمل می آید. تمام قطعاتی که به قالب بسته م شوند باید کاملاً محکم شوند تا لرزاندن بتن باعث شل شدن آنها نشد.
برای تسهیل کار متراکم ساختن بتن در دیواره های بلند و امثال آنها، باید در نقاط لازم در روی قالب بازشوهایی تعبیه نمود. این بازشوها باید دارای دری باشند که براحتی باز و بسته شده و کاملاً آب بند باشند.
پایه های اطمینان باید به نحوی قرار گیرند که پایداری مجموعه قالبها کاملاً تأمین گردد. از اتکای پایه ها بر زمینهای سست باید جداً احتراز گردد.
مقررات مربوط به ایمنی قالبها از لحاظ کارگرانی که در محل هستند، باید کاملاً‌رعایت شوند. جدار قالب باید به موادی آغشته شود که بتن پس از گرفتن به آن نچسبد و هم قالب بردرای براحتی انجام شود و هم سطح بتن پس از قالب بردرای خراب نشود. نوع این مواد برحسب هوای محیط و سطح موردنیاز برای بتن، پس از قالب بردرای متفاوت است.
جلوگیری از چسبیدن قالب بتن به راههای زیر صورت می پذیرد:
استعمال مایعی که جدار قالب را روغنی کند.
استعمال رزین یا روغن جلایی که پس از خشک شدن، جدار قالب را لغزنده و بسیار صاف نماید.
استعمال مواد تأخیرکننده بروی جدار برای جلوگیری از هیدراتاسیون لایه نازکی از بتن مجاور قالب.
استفاده از پوششهایی سخت و کاملاً صاف از قبیل قالبهای فایبرگلاس و یا پلاستیکی.
روشهای فوق همچنین از جذب آب بتن توسط قالب چوبی نیز جلگیری می کنامیند. برای اینکه قالبها بهتر دوام کنند، باید بمجرد قالب بردرای، کار تمیز کردن قالب و آغشته‌سازی آن انجام پذیرد. در صورتیکه آغشته کردن سطح قاب به مواد لازم، در محل نصب و بسته شدن قالب صورت پیرد، باید مطمئن شد که این مواد روی میگلردها و سایر نقاطی که پیستگی بتن با آنها ضروری است نمانده باشند. مواد فوق باید به نحوی باشند که بر بتن آثار نامناسبی نداشته باشند.
گرد و خاک، خاک اره، میخهای افتاده و سایر فضولاتی که ممکن است در قاب ریخته باشند، باید قبل از شروع بتن ریزی برداشته شوند. قالبها باید به نحوی مستقر شوند که محل کافی برای جا دادن میلگردها و بتن، کار کردن در قالب در صورت لزوم، لرزاندن بتن و نیز نظارت بر کلیه اقدامات فوق موجود باشد. نظرات بر وضع قالب در هنگام بتن ریزی باید دقیقاً بعمل آید.