گزارش کارآموزی مدیریت زیست محیطی شرکت ذوب و نورد خلیج فارس

گزارش تکمیلی

مدیریت زیست محیطی شرکت ذوب و نورد خلیج فارس

فصل اول

مطالعات مقدماتی

مقدمه :

محیط زیست مجموعه بسیار عظیم و درهم پیچیده ای از اجزاء و عوامل فعال گوناگونی است که بر اثر یک روند و تکامل تدریجی موجودات زنده و اجزای سازنده سطح زمین شکل گرفته است . این مجموعه که از آب ، هوا ، انرژی حیات زیستی و غیره تشکیل شده اند . طبیعت و کلیه موجودات زنده را در برگفته ، بر فعالیتهای انسان تاثیر می گذارد و در ضمن از آنها متاثر می شود .

نگرشی گذرا به وضعیت محیط زیست جهان در دهه های اخیر نشان می دهد که نه فقط اثرات مخرب انسان بر محیط زیست کاهش نیافته بلکه مساله ساده و بغرنج جدید مانند آلودگی شدید جو ، کاهش تنوع زیستی ، کاهش لایه ازن ، پدیده گلخانه ای در کره زمین افزایش سطح آب اقیانوسها و اثرات مختلف و متعدد آنها بروز نموده است .

موثرترین و مهم ترین عامل تغییرات زیست محیطی را می توان خود انسان دانست که با موجودیت یافتن در آن و یا فعالیتهایی که برای تداوم زندگی در محیط زیست انجام میدهد اعم از کشاورزی ، صنعت ، بهره برداری از منابع و امکانات ، ضمن ایجاد تغییرات مفید و مناسب سبب آلودگی و تخریب آن نیز می شود .

بدیهی است که فعالیتهای انسان در راستای توسعه به هر طریقی که باشد اثرات مختلفی بر محیط زیست خواهد داشت . نمی توان این فعالیتها را که جنبه حیاتی برای بقایای انسان دارد محدود کرد بلکه برعکس باید متناسب با نیازهای حال و آینده هر چه بیشتر در توسعه و تکامل آن تلاش شود ، مشروط بر آنکه به بهای نابودی محیط زیست و منابع طبیعی نباشد .

بنابراین با توجه به این که هر فعالیتی مستلزم بر گرفتن موادی از طبیعت و دفع موادی دیگر در آن است ، کلیه فعالیتها در راستای هر هدفی باید در چهارچوب ظرفیت های محدود محیط زیستی مورد بررسی قرار گیرد تا به بقاء و پایداری محیط زیست لطمه ای وارد نگردد . در حقیقت با توجه به اینکه محیط زیست و توسعه دو موضوع جدایی ناپذیر می باشند ، ضروری است که با دستیابی و استفاده از ابزارهای مدیریت محیط زیست در کلیه برنامه های توسعه ، حداقل خسارت به منابع و محیط زیست وارد آید .

در همین راستا شرکت ذوب و نورد خلیج فارس با اهداف توسعه صنعتی و دستیابی به رشد اقتصادی و ایجاد اشتغال در شهرستان ابهر تاسیس گردیده و همواره جلوگیری از تخریب محیط زیست مد نظر مدیریت این مجموعه می باشد و آماده هر گونه اقدام متناسب با ظرفیتهای موجود کارخانه در جهت کاهش اثرات محیطی بوده و خواهد بود .

شرکت ذوب و نورد خلیج فارس براساس نامه شماره 8132-3- مورخ 13/7/84 مدیر کل محترم وقت اداره حفاظت محیط زیست استان زنجان مبنی بر تهیه و ارایه طرح مدیریت زیست محیطی اقدام به تهیه گزارش حاصل نموده است و امید دارد که منجر به همکاری مشترک بین ازگانهای متولی حفاظت از محیط زیست و این صنعت گردد و تداوم اثرات مثبت اقتصادی در منطقه را نیز سبب شود.

 الف – وضعیت شهر ابهر

1- جمعیت ، نیروی انسانی و اشتغال

1-1 تعداد و حجم جمعیت و روند تحولات آن

براساس نتایج سرشماری عمومی نفوس و مسکن سال 1375 ، جمعیت شهرستان ابهر برابر 148624 نفر می باشد . لازم به ذکر است در سال 1365 جمعیت شهرستان ابهر 132733 نفر بوده است .

در طی سالهای 75-1365 سالانه به طور 14/1 درصد به جمعیت شهرستان ابهر افزوده شده است .

سهم جمعیت شهرستان ابهر در سال 1375 به کل استان حدود 5/16 درصد می باشد .

متوسط نرخ رشد سالیانه نقاط شهری و روستایی در دوره 75-1365 به ترتیب 43/2 درصد و 2/0 درصد می باشد . متوسط نرخ رشد سالیانه شهرستان ، در مناطق شهری و روستایی در دوره 75-1345 به ترتیب 7/1 درصد ، 6/3 درصد و 3/0 درصد بوده است . متوسط نرخ رشد سالانه در استان و در مناطق شهری و روستایی طی دهه 75-1365 به ترتیب 36/1 درصد ، 96/2 درصد و 07/0 درصد بوده است ( جدول -1-1 ) .

متوسط نرخ رشد سالانه استان ، نقاط شهری و روستائی در دوره 75-1345 به ترتیب 2/2 ، 5 و 8 درصد بوده است . 

برآورد جمعیت شهرستان در سالهای 1376 ، 1377 ، 1378 به ترتیب 150470 نفر ، 152366 نفر و 154317 نفر می باشد و بر آورد جمعیت در سطح استان زنجان طی همین سالها 915179 نفر ، 929006 نفر و 943291 نفر می باشد ( جدول 1-2 )

در مقایسه با دهه های قبل در سطح شهرستان و استان ، متوسط نرخ رشد سالانه روند نزولی داشته که این آهنگ کاهش ، حاصل دگرگونیهای مثبت ، یعنی عواملی چون رشد اقتصادی و اجتماعی و فرهنگی می باشد .  

1-2 تعداد خانوار و بعد آن

از مجموع 30583 خانوار شهرستان ابهر در سال 1376 تعداد 17561 خانوار در مناطق شهری و بقیه در مناطق روستایی می زیسته اند .

تعداد خانوار در سال 1376 در سطح استان و در مناطق شهری و روستایی به ترتیب 179582 ، 94223 ، 85359 خانوار بوده است . از کل خانوارهای استان تنها 17 درصد در این شهرستان زندگی می کنند . میانگین تعداد افراد در خانوار در سطح شهرستان و نقاط شهری و روستایی به ترتیب 92/4 نفر ، 72/4 نفر و 519 نفر می باشد و این ارقام در سطح استان و در مناطق شهری و روستایی طی همین سال به ترتیب 51 نفر ، 48 نفر ، 54 نفر می باشد .

(نمودار و جداول در فایل اصلی موجود است)

1-3 ساخت سنی جمعیت و هرم سنی آن

جمعیت شهرستان ابهر در سال 1375 ، 148624 نفر می باشد که حدود 54/39 درصد در گروه سنی کمتر از 15 سال ( جمعیت جوان ) و حدود 22/56 درصد در گروه سنی 15 تا 64 سال ( جمعیت میانسال یا گروه سنی فعال ) و بقیه در گروه سنی 65 ساله و بالاتر ( جمعیت سالخورده ) قرار داشته اند . ( جدول 1-4 )

این نسبت ها در سطح استان به ترتیب 39/41 درصد ، 92/53 درصد ، 69/4 درصد بوده است . توزیع سنی برحسب گروهها و به تفکیک مرد و زن در جدول 1-5 مشاهده می شود .

1-4 ساخت جنسی جمعیت

نسبت جنسی پس از تولد تحت تاثیر دو عامل مرگ و میر عمومی و مهاجرت ها تغییر می یابد و معمولا تعداد مردان در هنگام تولد بیش از زنان است ولی پس از تولد به تدریج از تعداد مردان کاسته می شود و این نسبت تا سنین خاصی به نفع زنان تغییر می یابد . عامل دیگری که می تواند برای تغییرات موثر واقع شود مهاجرت می باشد . در سال 1376 از 150470 نفر جمعیت شهرستان 75721 نفر مرد و 74749 نفر زن بوده اند که در نتیجه نسب جنسی برابر 101 به دست آمده است .

به عبارت دیگر در این شهرستان در مقابل هر 100 نفر زن 101 نفر مرد وجود داشته است . نسبت جنسی در نقاط شهری و روستایی شهرستان به ترتیب 103 و 99 می باشد .

نسبتهای مذکور برای استان و نقاط شهری و روستایی استان به ترتیب 101 ، 104 و 99     می باشد ( جدول 1-6 )

1-5 جمعیت و پراکندگی آن

در سال 1376 جمعیت شهرستان برابر 150470 نفر بوده است که از این تعداد 82886 نفر در مناطق شهری و بقیه در مناطق روستایی سکونت داشته اند .

نسبت شهرنشینی و روستانشینی در سطح استان در همین سال به ترتیب 5/49 درصد و 5/51 درصد می باشد . لازم به ذکر است میزا شهرنشینی در سطح شهرستان و استان زنجان روند افزاینده ای را نشان می دهد ( جدول 1-7 )

1-6 تراکم نسبی جمعیت

توزیع جمعیت در داخل استان بخصوص در شهرستان ها متعادل صورت نگرفته .

در بعضی از مناطق غیر مسکونی تراکم جمعیت کم بوده و یا سکونتگاهها بصورت بسیار متفرق و پراکنده قرار گرفته اند .

مناطق دیگری نیر دارای تراکم جمعیتی شدیدی را نشان می دهند .

بر این اساس در سال 1376 تعداد 6/65 نفر در هر کیلومتر مربع از خاک شهرستان می زیسته اند که رقم مشابه در سطح استان 3/48 نفر در کیلومتر مربع بوده است .

میزان تراکم نسبی در نقاط شهری و روستایی شهرستان به ترتیب 6/3212 و 8/29 نفر در هر کیلومتر مربع می باشد و این نسبتها در نقاط شهری و روستایی استان به ترتیب 5083 نفر و 21 نفر در هر کیلومتر مرع می باشند .

با آگاهی از میزان تراکم جمعیت و جستجوی عواملی که موجب این توزیع نا برابر شده اند می توان در رفع آنها اقدام نمود .

برای مثال شاید لازم باشد که به توسعه زمین های زیر کشت پرداخت یا با ایجاد شبکه های آبیاری صحیح و ایجاد واحدهای صنعتی درصد فراهم آوردن تسهیلات آموزشی ، پزشکی ، رفاهی و بطور کلی استقرار عواملی که موجب جذب جمعیت می شود و از این طریق به توزیع دوباره جمعیت اقدام نمود.

1-7 میزان باسوادی و برآورد جمعیت لازم التعلیم

کل جمعیت شش ساله و بالاتر شهرستان ابهر 130343 نفر می باشد که تعداد 103442 نفر باسواد ( 4/79 درصد ) و بقیه بی سواد بوده اند .

میزان باسوادی در نقاط شهری و روستایی شهرستان در سال 1375 به ترتیب 2/84 درصد و 2/73 درصد می باشد و این میزان ها در سطح استان و در مناطق شهری و روستایی به ترتیب 52/74 درصد ، 83/82 درصد و 17/66 درصد بوده است ( جدول 1-9 )

بطور تقریب از کل جمعیت شهرستان ابهر حدود 05/15 درصد در مقطع ابتدایی ( 10-6 ساله ) و 53/9 درصد در مقطع راهنمایی ( 13-11 ) ساله و 8/10 درصد در مقطع متوسطه ( 17-14 ساله ) بوده اند . این درصدها در مقطع استان برای مقاطع سه گانه به ترتیب 55/15 درصد 06/9 درصد و 8/10 درصد می باشد ( جداول 1-10 ، 1-11 و 1-12 )