گزارش کارآموزی طرح مکانیزه سد شهید یعقوبی

به نام خدا

مقدمه:

همانطور که می دانیم جمعیت جهان رو به رشد می باشد و نیاز به مواد غذایی و سایر نیازمندی های زندگی که به نحوی با محصولات کشاورزی وابستگی دارند افزایش یافته است. طبق آمارهای صندوق جمعیت سازمان ملل متحد تا پایان سال 2050 میلادی جمعیت جهان به 10 میلیارد نفر خواهد رسید و با توجه به این فرایند رشد جمعیت جهان تأمین نیازهای غذایی این جمعیت جز با تکیه بر روش های پیشرفته کشاورزی و کشاورزی دقیق حاصل نمی گردد. به همین دلیل می باید پارامتر های افزایش و توسعه تولیدات کشاورزی را مورد بررسی قرار داد تا بتوان با بهره وری از کلیه مکانات ، سطح تولید را بالا برد.

امروزه کشوارهای صنعتی دنیا ، مانند امریکا از کلیه روشهای جدید در زمینه کشاورزی نظیر سیستم مکان یابی جهانی GPS  و سایر تکنولوژی های ماهواره ای کاشت محصولات کشاورزی میزان بهره وری از زمین های کشاورزی را به حداکثر ممکن رسانده اند. و در این بین چنانچه کشورهای توسعه نیافته و جهان سوم همانند ایران خود را به این تکنیک های جدید روز مجهز نسازند دچار مشکلات عدیده ای خواهند شد.

یکی از عوامل تولید بیشتر محصولات کشاورزی ازدیاد سطح زیر کشت است این عامل با تسطیح اراضی ناهموار ، احیای زمین های بایر ، احداث و ساخت سد ، آبگیر ها و اجرای طرحهای آبخیز داری برای ذخیره سازی نزولات جوی می تواند تا حدود زیادی در تولید محصولات زراعی و دامی موثر باشد. و این کار جز با کاربرد ماشین های کشاورزی میسر نخواهد بود.

در هر صورت توجه به مقوله کشاورزی و مکانیزاسیون کشاورزی می تواند ما را در شکوفایی بیشتر تولیدات کشاورزی کمک نماید که امید است در آینده نزدیک مسئولان امر کشاورزی به اهمیت آن پی برند.

پروژه حاضر طرح مکانیزه سد شهید یعقوبی است که جه دستیابی به تولید بیشتر و تامین نیازهای غذایی منطقه تهیه شده است. این پروژه بر اساس روش های جدید تولید و بهره گیری از مکانیزاسیون و مدیریت کشاورزی و تحلیل های مهندسی می باشد.

در این پروژه اقلیم شناسی منطقه وضعیت آب و هوایی الگوی کشت جدول زمانی و ماشین های کشاورزی و در نهایت محاسبه هزینه های مختلف طرح مورد بررسی قرار گرفته است.

جا دارد که در اینجا از زحمات راهنمایی های جناب آقای دکتر عاقل استاد محترم درس مکانیزاسیون کشاورزی تشکر و قدردانی گردد. در پایان امید داریم که پروژه حاضر بتواند تا حدودی پاسخگوی مشکلات کشاورزی منطقه باشد. تنظیم کنندگان این طرح از راهنمایی تمامی دانشجویان و صاحب نظران امر ماشین های کشاورزی استقبال می کنند.

زمستان 82

فصل اول اقلیم شناسی منطقه

موقعیت جغرافیایی و راه دسترسی به محل اراضی

اراضی مورد مطالعه و محدوده اجرای پروژه سد شهید یعقوبی در ناحیه مرکزی استان خراسان و در جنوب شرقی شهرستان تربت حیدریه قرار دارد. اراضی تحت پوشش شبکه آبیاری در مختصات جغرافیایی 35 درجه و 5 دقیقه تا 35 درجه و 10 دقیقه عرض شمالی و 59 درجه و 15 دقیقه تا 59 درجه و 28 دقیقه طول جغرافیایی شرقی دارد و ارتفاع متوسط اراضی از سطح دریا حدود 1150 متر است.

روستاهای ملک آباد ، احمد آباد ، محمد آباد ، کت ، مسنگان ، باسفر و عباس آباد-فراموشان در داخل اراضی پایاب سد قرار داشته و جزء روستاهای حقابه بر رودخانه می باشند.

در نقشه شماره 1 موقعیت کلی اراضی و شبکه آبیاری نسبت به محل سد و شهر تربت حیدریه نشان داده شده است. اراضی کشاورزی محدوده مطالعاتی ، در دو طرف مسیر طبیعی رودخانه کال سالار قرار دارند و دارای شیب جانبی به سمت این رودخانه می باشند. همچنین شیب عمومی منطقه حدود 13 در هزار بوده و جهت کلی آن شمالی جنوبی است.

شرایط اقلیمی منطقه طرح:

بطور کلی رشد و عملکرد محصولات زراعی گیاهان خودرو در یک منطقه تابعی از کلیه خواص محیطی و اثر متقابل آنها می باشد. بنابر این خصوصیات جوی به شدت بر نوع موجودات زنده اعم از گیاهان و جانواران که می توانند در آن منطقه رشد نمایند تأثیر می گذارند. اقلیم و مجموعه عوامل محیطی در تعینن گونه و ارقام زراعی مناسب کشت هر منطقه و نیز در تعیین عملکرد حاصل از گیاهان نقش مهمی را بر عهد دارد. از مهمترین این عوامل می توان به درجه حرارت و میزان نوسانات آن در طی دوره رشد ، آب موجود در محیط رشد گیاه و رطوبت موجود در محیط رشد ریشه گیاه اشاره نمود.

ذیلاً به مهمترین عوامل اقلیمی در محل اراضی بطور مختصر اشاره شده است:

درجه حرارت:

با توجه به بررسی های انجام شده متوسط درجه حرارت سالانه در محل اراضی در حدود 5/15 درجه سانتی گراد است. متوسط درجه حرارت در طول دوره بارندگی منطقه حدود 9 درجه سانتی گراد و در طول دوره فصل زراعی حدود 19 درجه سانتی گراد برآورد شده است.

در بین ماههای مختلف سال دی ماه با متوسط 2/3 درجه سانتی گراد و تیر ماه با متوسط درجه حرارت 8/27 درجه سانتی گراد به ترتیب سرد ترین و گرمترین ماههای سال هستند.

بدین ترتیب می توان مشاهده کرد که فصل مرطوب منطقه با کاهش درجه حرارت همراه بوده و فصل زراعی خشک است. ازاینرو کشت و کار گیاهان زراعی تابستانه بدون آبیاری عملاً ناممکن است.

تعداد روزهای یخبندان در طول سال حدود 95 روز می باشد که از اواخر آبان شروع شده و در حدود اواخر اسفند پایان می یابد بیشترین تعداد روزهای یخبندان در دی ماه مشاهده شده است. با توجه به این مطالب شروع فصل زراعی هر دوره آبیاری را می توان از اواخر اسفند ماه در نظر گرفت.

رطوبت نسبی:

میانگین رطوبت نسبی سالانه بر اساس اطلاعات موجود ایستگاه ملک آباد حدود 50 درصد برآورد شده است. دوره مرطوب سال از حدود مهر ماه تا اواخر فروردین ماه ادامه دارد. در این دوره متوسط رطوبت نسبی ماهانه بین 60 تا 70 درصد می باشد. در ماههای خشک سال متوسط رطوبت نسبی حدود 40 تا 50 درصد است. متوسط حداکثر رطوبت نسبی ماهانه حدود 80 درصد و متوسط حداقل رطوبت حدود 30 درصد می باشد.

سرعت وزش باد:

حرکت هوا یا وزش باد از جنبه های مختلف تنش مکانیکی بر بافت های نگهدارنده و استحکامی گیاه و همچنین تغییر میکروکلیمای سطح اندام سبزینه دار که محل خروج بخار آب از گیاه می باشند اهمیت دارد. نوع اول که غالباً در سرعت های زیاد باد اتفاق می افتد باعث شکنندگی ساقه ، ورس ، ریزش دانه و اندامهای اقتصادی گیاه و در نهایت موجب از بین رفتن گیاه می شود. تاثیر نوع دوم وزش باد باعث افزایش نیاز آبی گیاه می شود. بنحوی که در محاسبه تبخیر و تعرق پتانسیل نیز دخالت داده می شود.

بطور کلی جهت جریان باد غالب در منطقه تربت حیدریه در ماههای نوامبر و دسامبر ، جنوبی و در ماه فوریه شمالی و در بقیه ماههای سال ، شمال شرقی می باشد. قسمت اعظم باد در فصول بهار و تابستان می وزد و در فصل پائیز و زمستان درصد بادهای آرام زیاد می باشد. برای تعیین سرعت باد از آمار ایستگاه تربت حیدریه استفاده شده که نتایج بشرح جدول 1 می باشد. با توجه به جدول سرعت متوسط سالانه وزش باد در منطقه برابر 9/1 متر در ثانیه است که در ماههای مختلف سال تغییر زیادی در آن مشاهده نمی شود.

بارندگی:

بهترین عاملی که بطور مستقیم در تامین نیاز آبی گیاهان دخالت دارد بارندگی می باشد نزولات جوی در محل اراضی کشاورزی عمدتاً شامل باران است. اراضی پایاب رودخانه کال سالار و سد شهید یعقوبی دارای اقلیم خشک و سرد می باشد. زمستان های نسبتاً سرد و همراه با بارندگی و تابستان های گرم و خشک از خصوصیات بارز اقلیمی این منطقه است. متوسط بارندگی سالانه در اراضی دشت حدود 260 میلی متر در سال برآورد شده است که بخش اعظم آن در زمستان نازل می شود.

سهم بارش زمستانه از کل سال در این منطقه کمی بیش از 50 درصد است و حدود 45 درصد از بارندگی نیز در فصول پاییز و بهار روی می دهد. فصل بارندگی و مرطوب منطقه از حدود اواخر آبانماه شروع شده و در اوایل خرداد ماه بارندگی پایان می یابد. مقدار بارندگی در فصل تابستان بسیار ناچیز است. دوره بارندگی منطقه همزمان با کاهش نسبتاً زیاد درجه حرارت است که عملاً عملیات زراعی را متوقف کرده و رشد گیاهان را با مشکل مواجه می سازد.

به این دلیل می توان گفت که بارش های جوی در منطقه بجز در مورد غلات و مراحل اولیه رشد برخی گیاهان صیفی نقش عمده ای در تامین آب مورد نیاز گیاهان ایفا نمی کند.

تبخیر و تعرق:

متوسط مقدار سالانه تبخیر و تعرق پتانسیل در اراضی دشت معادل 1523 میلی متر برآورد گردیده است. مقدار ماهانه تبخیر و تعرق پتانسیل بین حداقل 35 میلی متر در ماه آذر تا حداکثر 242 میلی متر در ماه تیر متغیر است. در جدول 1 خلاصه پارامتر های اقلیمی منطقه بر اساس داده های ایستگاه ملک آباد تربت حیدریه فهرست و ارائه شده است.

ساعت آفتابی:

با توجه به اینکه خورشید منبع اصلی انرژی جهت انجام کلیه اعمال حیاتی می باشد این عامل از لحاظ تولید مواد گیاهی مهمترین نقش را در ادامه حیات دارد. در واقع کشاورزی و مدیریتی که برای تولید محصولات زراعی اعمال می گردد در راستای استفاده بهتر و بیشتر از این انرژی است.

وجود نور با شدت زیاد در عرض های جغرافیایی مناطق مختلف ایران و از جمله محدوده مورد مطالعه سد شهید یعقوبی ضرورت تامین مورد نیاز برای رشد تولید گیاهان است که در حال حاضر محدود کننده بر این عامل رشدی در منطقه می باشد. شکل 2 تغییرات ساعت آفتابی واقعی به حداکثر ساعت آفتابی ممکنه () را در عرض جغرافیایی منطقه را نشان می دهد.

فصل 2-بررسی شرایط انسانی و کشاورزی موجود در منطقه

بررسی روند رشد جمعیت در محدوده سد شهید یعقوبی

چنانچه می دانیم پیش بینی جمعیت شهری و روستایی در شرایط متحول کنونی امری بس دشوار است. زیرا از یک سو فقر اطلاعات اماری از اوضاع اقتصادی اجتماعی ، مهاجرت ها و وقایع حیاتی (موالید و مرگ و میر) شناخت آماری وضع موجود را دشوار نموده و از سوی دیگر روند گذشته جمعیت دچار تغییرات اساسی شده است. لذا در برسی حاضر سعی شده که آمار کارشناسانه بر مبنای شناخت پتانسیل های رشد اقتصادی اجتماعی شهر و روستا در مناطق مورد مطالعه جمعیت آینده ، پیش بینی گردد.

جمعیت شهر تربت حیدریه در سالهای 55-54-1335 و همچنین سال 1360 بشرح جدول شماره 3 می باشد. آخرین آمار دریافت شده از بانک استان جمعیت شهر تربت حیدریه را در سال 1363 حدود 67242 نفر نشان می دهد ولذا نرخ رشد در فاصله سال های 1355 تا 1363 نزدیک 67/5 درصد بوده است. بطوریکه ملاحظه می گردد افزایش جمعیت شهر تربت حیدریه در سال های اخیر از روند بالایی برخوردار بوده است.

 که از جمله مهمترین دلائل آن را می توان فقر شدید و عدم سرمایه گذاری در فعالیت های اشتغال زا و کمبود آن در مناطق روستایی و گسترش بسیاری از رشته های شغلی کاذب (دست فروشی و …) در مناطق شهری (نزدیک تر ین آن تربت حیدریه می باشد) نام برد.

پیش بینی جمعیت شهر تربت حیدریه:

پیش بینی جمعیت شهر تربت حیدریه در حالتی که دولت در انجام برنامه های توسعه و عمران روستایی با موفقیت همراه بوده و امکانات بهداشتی ، خدماتی و آموزشی روستاها متناسب با افزایش جمعیت روستایی توسعه یابد و از طرفی هماهنگ با این وضع نرخ رشد جمعیت و توسعه امکانات شهری از روند آهسته و ملایمی برخوردار باشد تا سال 1383 در مقاطع زمانی 5 ساله به شرح جدول شماره 4 نشان داده شده است.

جمعیت روستایی منطقه تربت حیدریه

بررسی های اولیه روی جمعیت کل کشور نشان می دهد که بمدت 20 سال (1335 تا 1355) جمعیت روستایی از 69 درصد در سال 1335 به 53 درصد در سال 1355 تقلیل پیدا کرده است. که بنظر می رسد این روند در سالهای پس از پیروزی انقلاب هماهنگ با تحولات ناشی از آن سریعتر شده ، بنحویکه در بسیاری از استانها جمعیت شهری بر روستایی فزونی یافته است.

استان خراسان از این تحول دور نمانده ، بطوریکه جمعیت روستایی آن از 2/71% در سال 1345 به 9/61% در سال 1355 تقلیل یافته است.

از آنجائیکه فقر و محرومیت شدید روستاها از یکطرف و جاذبه های جمعیتی شهر ها از طرف دیگر از انگیزه های اصلی مهاجرت روستائیان می باشد ، چنین تصور می شود که روند فوق همچنان ادامه یابد. بدیهی است چنین وضعی بر کلیه روستاهای استان حاکم نمی باشد ، به نحوی که تعدد اندکی از روستا ها با توجه به برتری نسبی وضع آب و خاک نه تنها مهاجر فرست نبوده بلکه تحت تاثیر عوامل خاصی حکایت از مهاجر پذیری مختصری می نماید.

از این جمله اند تعددی از روستاهای مناطق مورد مطالعه که بعلت قرار گرفتن در مسیر رودخانه کال سالار و همچنین توسعه نسبی عمران روستایی در سال های اخیر بعضاً مهاجر پذیری اندکی داشته اند. محاسبات پیش بینی جمعیت روستایی با توجه به ملاحظات فوق ، پتانسیل های اقتصادی مناطق مورد مطالعه و روند گذشته مهاجرت انجام گرفته است.

 مضافاً بر اینکه بر طبق سیاست های کلی دولت در جهت توسعه و عمران مناطق روستایی (که طبعاً موجب کاهش مهاجرت خواهد شد) دو فرض متفاوت در نظر گرفته شده است که این مهندسین با توجه به آنچه که در بالا ذکر شد فرض دوم را که حاکی از جمعیت بیشتری است برای آینده جمعیت مناطق روستایی منطقی تر تشخیص می دهد (جدول شماره 5).

منابع آب موجود در منطقه:

جمع آوری داده های مربوط به منابع آب موجو سطحی و زیر زمینی اراضی واقع در محدوده طرح با هدف تعیین مقدار و زمان آب در دسترس زارعین انجام گرفته است. بدین منظور ابتدا اراضی حقابه بر واقع در محدوده طرح شناسایی شده و سپس بر اساس تقاضای تامین آب مازاد بر حقابه بری در روستاهای مذکور محدوده اراضی تحت پوشش شبکه انتخاب گردیده اند.

از مجموعه مطالعات ، بررسی ها و اطلاعات جمع آوری شده در مورد اراضی حقابه بر ، مالکیت ها ، منابع آب زیر زمینی و پراکندگی اراضی متقاضی تامین آب از شبکه آبیاری 6200 هکتار از اراضی دشت پایاب به منظور اجرای طرح در نظر گرفته شده اند. این اراضی در دو طرف رودخانه کال سالار قرار دارند.

اراضی تحت پوشش شبکه در ساحل راست رودخانه 5030 هکتار مساحت داشته و 4030 هکتار از این اراضی متعلق به خرده مالکین روستا های ملک آباد ، احمد آباد و محمد آباد بوده و شرکت کشت و صنعت آستان قدس رضوی نیز متقاضی تامین آب مورد نیاز 1000 هکتار از اراضی خود در این محدوده می باشد. اراضی تحت پوشش شبکه در ساحل چپ رودخانه 1170 هکتار وسعت داشته و اراضی حقابه بر روستای سنگان در بالادست جاده خواف-تربت حیدریه را در بر می گیرد.

اراضی کشاورزی روستاهای کت در ساحل راست و عمیدی ، باسفر ، نصر آباد ، جنت آباد در ساحل چپ جزء‌ اراضی حقابه بر رودخانه هستند که حقابه آنها در نزدیکترین نقطه ممکن به انهار سنتی آنان از شبکه آبیاری تامین خواهد شد.

محدودیت منابع آب در دسترس یکی از عوامل اصلی عدم توسعه و بهبود شرایط کشاورزی در منطقه می باشد. در شرایط حاضر کشاورزی بر اساس امکان استفاده حداکثر از منابع آب شامل بارندگی ، آبهای سطحی و آب زیرزمینی پایه ریزی شده است.

محدود بودن منابع آب سطحی و زیر زمینی سبب شده است که بخش عمده ای از اراضی بصورت کشت دیم مورد استفاده قرار گیرند.

توزیع زمانی بارندگی و محدود بودن بارندگی به فصول زمستان و بهار نیز سبب شده است که اراضی دیم منطقه عمدتاً تحت کشت غلات قرار گیرند. کشت آبی محصولات زراعی نیز بر پایه استفاده از جریان طبیعی رودخانه و منابع آب زیر زمینی استوار می باشد.

رودخانه کال سالار دارای آورد متوسط 5/45 میلیون متر مکعب در سال می باشد. تغییرات سالانه و ماهانه آورد رودخانه نسبتاً شدید است. حداقل و حداکثر دبی مشاهده شده در دوره آماری حدود 22 تا 62 میلیون متر مکعب می باشد. تغییرات ماهانه دبی رودخانه نیز بین 4/0 متر مکعب در ماه مرداد تا حداکثر 7/2 متر مکعب در ماه اسفند می باشد.

مهمترین منبع تامین آبهای سطحی منطقه رودخانه مذبور می باشد. انحراف آب رودخانه کال سالار بصورت ابتدائی انجام گرفته و آب پس از انحراف توسط انهار سنتی موجود در سراسر دشت توزیع می گردد. انهار سنتی موجود طول زیادی داشته و از ابعاد هیدرولیکی و ساختمان صحیح عنی پیروی نمی نمایند. لذا دارای راندمان کمی بوده و تلفات آب در آنها نسبتاً زیاد است. شدت سیلاب های بهاره ، تخریب آبگیرهای موقت و نیاز به لایروبی مکرر انهار سنتی از دیگر مشکلات استفاده از آب سطحی رودخانه می باشند.

منابع آب زیر زمینی منطقه ، چاههای عمیق هستند. در محدوده تحت پوشش شبکه تعداد 13 حلقه چاه وجود دارد که 2 حلقه چاه آن مربوط به روستای سنگان در ساحل شرقی رودخانه و 11 حلقه دیگر مربوط به ساحل غربی رودخانه می باشند. آب استحصالی از این چاه ها بصورت تلفیق با شبکه آبیاری در نظر گرفته شده است. چاههای موجود در مزرعه نمونه آستان قدس رضوی و همچنین چاههای روستای کت در این شبکه در نظر گرفته نشده اند. در جدول 6 اسامی و میزان دبی تعدادی از چاههایی که در اراضی تحت پوشش شبکه قرار دارند ارائه گردیده است.

جدول 6 : فهرست چاههای موجود در شبکه آبیاری

(جدول در فایل اصلی موجود است)

میزان آب استحصال از چاههای مذکور با توجه به دوره کارکرد سالانه موتور پمپ ها و تعداد ساعات کار در شبانه روز تغییر می نماید. در هر حال بررسی های انجام شده نشان می دهد ساعت کار مجاز قید شده در پروانه های بهره برداری از چاهها معادل 3500 ساعت در سال می باشد. با اینحال زارعین بطور معمول حدود 300 روز از سال از پمپ ها بهره برداری کرده و بطور متوسط 22 ساعت در روز پمپ ها مشغول بکار می باشند.

با توجه به مطالب فوق و دبی چاههای محدوده طرح میزان آب قابل برداشت از چاههای عمیق واقع در محدوده شبکه ، معادل 5/11 میلیون متر مکعب در سال می باشد.

بررسی های انجام شده نشان می دهد که از 6300 هکتار اراضی تحت پوشش شبکه 1000 هکتار متعلق به مزرعه نمونه آستان قدس رضوی است که در حال حاضر به واسطه عدم تامین آب کافی تحت کشت قرار ندارند. اراضی باقیمانده که سطحی معادل 5300 هکتار را تشکیل می دهد ، از دو منبع آب سطحی و زیر زمینی آبیاری می شوند.

میزان حقابه اراضی مذکور از رودخانه معادل 5/8 میلیون متر مکعب بر آورد شده است که با در نظر گرفتن 5/11 میلیون متر مکعب آب استحصالی از چاهها جمع کل آب قابل دسترس زارعین معادل 20 میلیون متر مکعب در سال می باشد. بدین ترتیب بنظر می رسد که سهم متوسط هر هکتار از اراضی حدود 3800 متر مکعب در سال خواهد بود.

بنابر این می توان گفت که با وجود مناسب بودن کیفیت اراضی دشت پایاب ، بدلیل کمبود آب و توزیع زمانی نامناسب دسترسی به آن کشت محصولات پردرآمد در منطقه رشد کافی نداشته و محصولات زراعی موجود با کمبود آب نسبتاً شدیدی نیز مواجه هستند.

غالبیت کشت غلات در منطقه و ناچیز بودن سطوح زیر کشت محصولات تابستانه و صیفی جات مؤید این نظر می باشد.

منابع خاک

مطالعات خاکشناسی نیمه تفصیلی در محدوده طرح توسط موسسه تحقیقات خاک و آب در سطحی معادل 6200 هکتار انجام شده است. اراضی مطالعه شده بخشی از اراضی روستاهای ملک آباد ، احمد آباد ، محمد آباد ، سنگان ، باسفر و اراضی متعلق به مزرعه نمونه آستان قدس رضوی را در بر می گیرد.

بخش هایی از اراضی واقع در محدوده شبکه آبیاری نیز در داخل اراضی مطالعه شده قرار نمی گیرند. با این حال مشاهدات صحرایی و نتایج مطالعات خاکشناسی نشان می دهند که تغییرات کیفی خاکهای دشت مورد مطالعه چندان قابل توجه نبوده و اراضی واقع در شبکه که در مطالعات خاکشناسی منظور نشده اند تقریباً کیفیتی مشابه با سایر اراضی دارا می باشند. نقشه شماره 3 محدوده مورد مطالعه خاکشناسی را نشان می دهد.

مشروح نتایج بدست آمده از مطالعات خاکشناسی بهمراه نقشه تعیین استعداد اراضی از نظر کشاورزی و آبیاری در نشریه شماره 37 موسسه تحقیقات خاک و آب موجود می باشد. در هر حال به منظور آشنایی با خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاکهای دشت خلاصه ای از نتایج مطالعات مذبور بشرح زیر ارائه گردیده اند.

لازم به ذکر است که اراضی تحت کلاس II A به وسعت 1100 هکتار ، بخشی از اراضی تحت کلاس II AT  در زیر دست جاده خواف در ساحل چپ و بخشی از اراضی تحت کلاس II S  در ساحل راست در محدوده شبکه آبیاری قرار نمی گیرند.

طبقه بندی اراضی به منظور تعیین ارزش و استعداد اراضی از نظر آبیاری و کشاورزی و تعیین محدودیت های آن بر اساس راهنمای طبقه بندی اراضی ایران انجام گردیده است.

در این روش عواملی از قبیل: قابلیت نفوذ ، بافت خاک سطحی ، عمق موثر خاک ، میزان شوری و قلیائیت و همچنین شیب و پستی و بلندی ، فرسایش ، سطح آب زیرزمینی و آب ایستادگی در نظر گرفته شده و در این طبقه بندی اراضی به 6 کلاس تقسیم می شوند:

اراضی کلاس یک تا سه ، مناسب برای زراعت های آبی و اراضی کلاس چهار در شرایط بخصوصی مناسب آبیاری و زراعت بوده و اراضی کلاس پنج اراضی هستند که در وضعیت فعلی ، قابلیت کشت آنها تعیین نشده است و برای آبیاری دارای محدودیت های زیادی می باشد و اراضی کلاس شش که به هیچ وجه قابل آبیاری و کشاورزی نیستند.

به استثنای اراضی درجه یک که هیچگونه اشکال و محدودیت زراعی ندارد ، دیگر کلاسها بسته به نوع محدودیتی که دارا می باشند به چند تحت کلاس طبقه بندی می شوند که علائم هر یک به شرح زیر است:

A- معرف محدودیت خاک از نظر شوری و قلیائیت.

S- معرف محدودیت خاک از قبیل : قابلیت نفوذ ، بافت خاک سطحی ، میزان سنگریزه در سطح و عمق خاک ، عمق موثر خاک.

T - معرف محدودیت خاک از نظر وضع پستی و بلندی ، شیب و فرسایش.

 -Wمعرف محدودیت خاک از نظر وضع زهکشی ، سیل گیری ، آب ایستادگی و سطح آب زیرزمینی.

خصوصیات کلاسها و تحت کلاسهای اراضی مورد مطالعه باین شرح است:

اراضی درجه I : اراضی قابل کشت و مرغوب بدون هیچگونه محدودیت و اشکال برای زراعت های آبی است. مساحت آن 1700 هکتار و 27 درصد کل اراضی مطالعه شده است.

اراضی درجه II : اراضی قابل کشت و مناسب برای آبیاری با کمی اشکال و محدودیت جهت زراعت آبی است. این اراضی برای آبیاری و کشاورزی مناسب ولی بعلت داشتن محدودیت های کم ، ارزش زراعی و بازدهی محصول آنها در شرایط مساوی کمتر از اراضی درجه I می باشد. مساحت آن 4500 هکتار و 73 درصد کل اراضی می باشد.

تحت کلاسهای این اراضی عبارتند از:

II A : اراضی کمی شور که قابلیت هدایت الکتریکی آن 4-8 میلی موس بر سانتی متر است که کمی قلیائی نیز می باشد. مساحت آن 1100 هکتار و 18 درصد کل اراضی می باشد.

II S : اراضی با عمق متوسط (عمق خاک 80-50 سانتی متر) که مساحت آن 2600 هکتار و 42 درصد کل اراضی است.

II AT : اراضی کمی شور که قابلیت هدایت الکتریکی آن 4-8 میلی موس بر سانتی متر و کمی قلیایی با شیب و پستی و بلندی کم می باشد. مساحت. آن 800 هکتار و 13 درصد کل اراضی می باشد. دسته بندی اراضی منطقه بر اساس خاک در جدول 7 آمده است.

دسته بندی اراضی منطقه بر اساس کلاس خاک 

(جدول در فایل اصلی موجود است)