گزارش کارآموزی وسایل سیستم توزیع در اداره برق شهرستان ایذه

فصل اول

آشنایی با مکان کارآموزی

تاریخچه شرکت

با توجه به اینکه کارورزی اینجانب ابراهیم اسکندری در شرکت توزیع نیروی برق شهرستان ایذه صورت گرفته لازم است که در ابتدا اطلاعاتی در خصوص تاریخچه تشکیل این شرکت، چگونگی و نحوه خدمات رسانی نیرو به مشترکین این شهرستان داده شود.

عملی که در حال حاضر بعنوان قسمت اتفاقات، عملیات و خدمات مشترکین برق ایذه (نیروگاه سابق) می باشد در سال 1346 بنام موتور خانه شهرداری که در واقع خدمات برق رسانی به مردم زیر نظر شهرداری انجام می گرفت، معروف بوده است که توسط سه ژنراتور دیزلی که دو دستگاه آن با توان اسمی 160KV کیلو ولت آمپر و یک دستگاه با ظرفیت 500KVA (نیروگاه اسکودا ساخته آمریکا) بافت قدیمی این شهرستان را تغذیه می نمود که پس از زمان اندکی ولتاژ تولید شده توسط نیروگاه 0/5 مگا وات آمپری (400 ولت) توسط دو دستگاه ترانس با ظرفیت 800KVA کیلو ولت آمپر 11VKV کیلو ولتی در قسمت اولیه این ترانس مقدار11KV کیلو ولت افزایش داده می شد (ولتاژ 400 ولت تولید شده توسط نیروگاه مذکور به قسمت ثانویه ترانسها داده می شد و از اولیه آنها ولتاژ 11 کیلو ولت بدست می‌آمد.) لذا این ولتاژ 11 کیلو ولت با پایه های چوبی فشار متوسط شبکه 11 کیلو ولت به داخل شهر آورده شده و توسط 16 دستگاه ترانس در نقاط مختلف (بافت قدیمی شهر) تبدیل به فشار ضعیف و در نهایت انشعابات تکفاز سه فاز مشترکین از آن تغذیه می شد.

لازم به توضیح است که بهره برداری نگهداری برق این شهر در سال 1352 رسماً تحویل سازمان برق گردید.

این وضعیت تا اواخر سال 1356 ادامه داشت تا اینکه در آن زمان با احداث شبکه متوسط 33KV کیلو ولت بر مسیر طولانی در شهرستان هفتگل به باغملک و ایذه برق این دو شهر از این طریق، 30 شبکه فیدر مجزا ایستگاه هفتگل متصل شد با گسترش این دو شهرستان ساخت ساز، توسعه شهری و روستاهای همجوار علاوه بر بالا رفتن میزان بار توان مورد نیاز جهت تأمین مشترکین جدید معضلات و مشکلات فراوانی نیز در خصوص تأمین و نگهداری این فیدر ناشی از طولانی بودن آن (افت ولتاژ شدید در نقاط انتهایی) تکمیل شدن ظرفیت فیدر آسیب پذیری شبکه از طریق صاعقه رعد و برق، شکستگی صخره ها، باد و طوفان نهایتاً در سال 1374 توسط احداث خط انتقال دو مدار فشار قوی 137kv «خطوط 7=6/707» از ایستگاه 230/132kv رامهرمز به ایذه انتقال یافت که این خطوط ابتدا وارد محلی به نام پست برق که در 3کیلومتری ایذه می باشد وارد می شد که این پست برق یا همان ایستگاه برق کنونی 132/33 با دو دستگاه ترانس پارالل موازی به ظرفیت (20-27)MVA و 6 فیدر خروجی 33KV بنام های 5062,5052,5042,4034,5012,5022 تأسیس گردید که هم اکنون نیز مشغول به فعالیت می باشد، وی دیگر برق شهرستان ایذه از رامهرمز تأمین نمی شود بلکه از سد گدار مسجد سلیمان تأمین برق می گردد.

در ایستگاه مورد نظر ترانس های کاهنده ای وجود دارد که به وسیله روغن خنک می شوند و روی آنها کلیدی تعبیه شده ک با آن تپ ترانس خود یعنی زمانیکه نوسان و یا کم و زیاد شدنی در شبکه از لحاظ ولتاژ مشاهده گردد آن کلید تپ تا حد زیادی در حالت پایداری به مدار می دهد لازم به ذکر می باشد که سه ترانس موجود در تپ برق شهرستان دو عدد از آنها On Loud و دیگری Off Loud می باشد که On Loud یعنی زمانیکه بار هم روی ترانس باشد و ترانس روشن باشد می توان تپ آن را تنظیم و بعد در مدار قرار گیرد. ترانس های موجود یکی از آنها یعنی Off Loud ساخت کشور ژاپن می باشد و دو تا دیگر ساخت کشور ایران شرکت ترانسفورماتور زنجان قابل ذکر می باشد که شرکت توزیع نیروی برق استان خوزستان که به عنوان پیمانکار زیرمجموعه ای از برق منطقه ای خوزستان می باشد.

امور برق شهرستان های خوزستان بجز اهواز که خود مرکز استان می باشد زیر نظر شرکت توزیع برق استان خوزستان فعالیت می نماید.

نمودار چارت سازمانی تشکیلاتی

شرکت توزیع نیروی برق استان خوزستان که به عنوان پیمانکار زیر مجموعه ای از برق منطقه یا استان خوزستان می باشد، امور برق شهرستان ایذه و دهدز با مدیریت منفک را شامل می شود. یعنی به طور کلی کلیه ی شهرستان های خوزستان فعالیت می نمایند. بنابراین این مورد نیز دارای یک چارت و نمودار سازمانی در حوزه عملکرد خود می باشد که اکنون به شرح آن می پردازید.

گزارش بازرسی مبنی بر لزوم اصلاح شبکه و ارسال به مهندسی

بازرسی از محل تهیه و طرح توسعه شبکه توسط قسمت طرح ویژه

صدور دستور کار اصلاح شبکه و ارسال به قسمت نظارت

انجام کار توسط قسمت عملیات پیمانکار

اعلام آماده بودن به شبکه اداره مشترکین

مراجعه متقاضی و تکمیل فرم درخواست

بازرسی از محل نصب کنتور توسط بازرس مشترکین

گزارش بازرس مبنی بر بلامانع بودن تأمین برق

مراجعه متقاضی و پرداخت هزینه انشعاب

صدور دستور کار و ارسال به مهندسی جهت تعیین فاز و صورت وسایل

برگشت از مهندسی و ارسال به عملیات جهت نصب کنتور

نصب کنتور و عودت دستور کار به اداره مشترکین

بازرسی از محل نصب کنتور و تعیین کد کارشناسی

صدور و ارسال فرم ایجادی به کامپیوتر

گزارش بازرسی مبنی بر لزوم توسعه شبکه و ارسال به مهندسی

بازرسی از محل و تهی طرح اصلاح شبکه توسط قسمت طرح و ویژه

صدور دستور کار توسعه شبکه و ارسال به قسمت نظارت

انجام دستور کار توسط عملیات و یا پیمانکار

اعلام آماده بودن شبکه به اداره مشترکین

نمودار گردش کار تأمین برق :

فصل دوم

هدف از تأسیس مجموعه و معرفی مواد اولیه و نوع محصولات و یا خدمات  

برقی که برای شهر ایذه می آید از سد گتوند است یعنی با جمع آوری آب به پشت سد و  عبور آن در توربین ها برق تولید میشود که این برق جریان بالا و ولتاژ پایین دارد و چون این جریان تا به شهر ما برسد مسافت زیادی را طی می کند باید ولتاژ را بالا برد تا جریان پایین بیاید در واقع این کار بخاطر این است که :

1 تلفات خط جریان کم شود، چون هرچقدر جریان بالا باشد حرارت زیادی تولید می شود و بیشتر جریان ما در طول این مسافت از بین می رود.

2 سطح مقطع کابل ها پایین می آید چون رابطه بین کابل و جریان مستقیم است و این کار باعث کاهش هزینه مالی می شود.

برای تبدیل ولتاژ و جریان از دستگاهی بنام ترانس استفاده میکنند که کار آن به شرح زیر است :

ابتدا انرژی الکتریکی را در دریافت و تبدیل به انرژی الکترومغناطیسی و از انرژی الکترومغناطیسی به انرژی الکتریکی صورت می گیرد.

وقتی سه فاز را از ژنراتور گرفتند به ترانس ستاره مثلث وصل می کنند. برای افزایش ولتاژ که 20 کیلوولت به 400 کیلوولت تبدیل می کند که این نوع ترانس در خود نیروگاه نصب شده است.

برای اینکه ولتاژ نیروگاه را به یک شهر انتقال دهیم به چند دسته وسایل اصلی نیاز داریم : 1 هادی (سیم) 2 پایه 3 عایق، برای انتقال 400kv از هادی (سیم) شماره 16، 25، 30،‌ 35، 70 استفاده می کنیم از دکل‌های بزرگ (خرپا) استفاده می کنیم و به اتوترانس استفاده می کنند و ولتاژ 400kv را به ولتاژ 230kv تبدیل می کند و این سه فاز در طول این مسیر جای خود را عوض می کنند که این اصطلاح را ترانسپوزو  می گویند تا به ترانس می رسد که ولتاژ 230kv را به 33kv تبدیل می کند. و باز از ترانس  استفاده می کنند که این نوع ترانس در پست شهر است که بخاطر اینکه سیم نول بدست بیاید ثانویه ترانس را ستاره می گیرند تا سیم نول بدست آید.

پست برق محلی برای تبدیل و توزیع انرژی الکتریکی در یک شبکه است که معمولاً شامل تعدادی ترانسفورماتور و کلیدهای قدرت، خطوط ورودی و خروجی و سایر تجهیزات لازم برای تبدیل و توزیع الکتریکی می باشد. در پست شهرستان ایذه معمولاً از ترانس های کاهنده استفاده می شود و در موارد خاصی، ممکن است فشار قوی فاقد ترانس قدرت باشد در چنین پست هایی عملیات کلیدزنی بمنظور انتقال یا توزیع انرژی بدون تبدیل ولتاژ صورت می گیرد.

تقسیم بندی پست ها

پستهای فشار قوی از نظر نوع عایق به سه دسته تقسیم می شوند :

1 پستهای فشار قوی معمولی : که در آنها فاصله بین فازها و مدارهای مختلف توسط هوا عایق شده است. این پستها در همه سطوح ولتاژی ساخته می شوند.

2 پست فشار قوی گازی : در پست ها به جای هوا، از گاز SF6 بعنوان عایق استفاده می شود. کلیه تجهیزات درون کپسول های محتوی گاز SF6 با فشار مناسب قرار دارند که قدرت عایقی آن حدود سه برابر هوا می باشد. اینگونه پست ها نیز در همه سطوح ولتاژی ساخته می شوند.

ولی برای ولتاژهای بالاتر از 66 کیلو ولت کاربرد آن رایجتر است.

3 پستهای ترکیبی : که در واقع ترکیبی از دو نوع فوق می باشد. در اینگونه پست ها قسمتی از تجهیزات مانند شینه ها و کلیدهای قدرت در کپسول های گاز SF6 قرار دارند و سایر تجهیزات بصورت معمولی می‌باشند. این پستها برای ولتاژهای بالاتر از 245 کیلو ولت استفاده می‌شود. که در پست شهرستان ایذه کاربردی ندارد.

پستهای برق از نظر محل نصب تجهیزات به دو دسته تقسیم می شوند :

1 پست داخلی (Indoor Substation)

2 پست بیرونی (Outdoor Substation)

پستهای داخلی معمولی تا ولتاژ 110 کیلو ولت ساخته می شوند ولی در پستهای بسته کلید قسمت های برقرار یعنی تمام تجهیزات و شینه بندی درون تابلوهای فلزی که از همه طرف مسدود می باشد قرار دارد.

پستهای داخلی باز و نیمه باز

تمام تجهیزات نام برده در این پستها در یک قسمت مشخص و محدود که سلول نامیده می‌شوند نصب می‌گردند. هر سلول از سلولهای مجاور بوسیله تیغه آجری و یا صفحات فلزی یا عایقی نسوز جدا می شود. در هر سلول معمولاً دو بخش وجود دارد : یکی مربوط به تجهیزات قدرت و دیگری بخش تجهیزات کنترل و حفاظت که در قسمت جلو سلول در دسترس متصدیان پست است، این دو بخش باید کاملاً از یکدیگر جدا باشند بنحوی که امکان تماس سهوی با قسمتهای تحت ولتاژ قدرت وجود نداشته باشد کلیه سلولها در مجاورت یکدیگر و در وسط سالن قرار داده می شوند بنحوی که در دو طرف دو راهرو ایجاد می گردد که امکان دسترسی به تجهیزات کنترل و حفاظت و نیز تجهیزات قدرت را به هنگام تعمیرات، فراهم می‌کند. به منظور جلوگیری از تماس سهوی افراد با قسمتهای برقرار در پستهای داخلی وسایل تحت ولتاژ با ایجاد فاصله اطمینان کافی و نصب حفاظت های نرده ای یا توری فلزی و غیره از سایر قسمتهای جدا می شوند.

پستهای داخلی بسته

همانطور که قبلاً گفته شد در تابلوهای فلزی دارای تجهیزات قدرت و همچنین وسایل مربوط به کنترل و حفاظت پست نصب می گردند. معمولاً در هر تابلو انشعاب از شن قرار داده می شود که عموماً،  بریکر، دیسکانکت زمین، ترانس جریان و ولتاژ می باشد. بریکر در تابلو یا بصورت ثابت و یا بصورت کشوئی قرار می گیرد. بریکر کشوئی دارای مزیت هایی نسبت به نوع ثابت هستند از جمله اینکه نیازی به دیسکانکت در طرفین بریکر نیست و همچنین در صورت بروز نقصی در بریکر براحتی با بریکر مشابه قابل تعویض می باشد هر تابلو به چند بخش مجزا از هم تقسیم می گردد که در جلوگیری از پیشروی جرقه موثر است. هر یک از تجهیزات مانند بریکر، ترانس جریان و ولتاژ و شینه ها و وسایل مربوط به کنترل و حفاظت در بخش مخصوص به خود قرار می گیرد. برای جلوگیری از فشار داخلی خیلی زیاد در صورت بروز جرقه یا تخلیه الکتریکی، در سقف تابلو دریچه هایی تعبیه می گردد که مشبک بوده و یا تحت فشار زیاد باز می شوند.

بطور کلی پستهای داخلی بسته نسبت به پستهای داخلی باز و نیمه باز محاسنی دارند که مهمترین آنها عبارتند از :

1‌ امکان تماس سهوی افراد با تجهیزات وجود ندارد؛

2 امکان برخورد جرقه به قسمتهای بیرون از تابلو به حداقل می رسد؛

3 فضای لازم جهت یک تابلو یا سلول بسته به علت نزدیکتر بودن تجهیزات نسبت به سلول باز و نیمه باز معمولاً کمتر است؛

4 به علت بسته بودن تابلوها، تجهیزات کمتر در معرض آلودگی های محیطی مانند دود و گرد و غبار می‌باشند؛

5 چون تجهیزات و وسایل قبلاً در تابلوها جاسازی و نصب می گردد، نصب تابلوها و بهره برداری از آنها به سهولت و در حداقل زمان صورت می گیرد.

بریکر، دیسکانکت زمین، ترانس جریان و ولتاژ می باشد. بریکر در تابلو یا بصورت ثابت و یا بصورت کشوئی قرار می گیرد. بریکر کشوئی دارای مزیت هایی نسبت به نوع ثابت هستند از جمله اینکه نیازی به دیسکانکت در طرفین بریکر نیست و همچنین در صورت بروز نقصی در بریکر براحتی با بریکر مشابه قابل تعویض می باشد.

هر تابلو به چند بخش مجزا از هم تقسیم می گردد که در جلوگیری از پیشروی جرقه موثر است. هر یک از تجهیزات مانند بریکر، ترانس جریان و ولتاژ و شینه ها  وسایل مربوط به کنترل و حفاظت در بخش مخصوص به خود قرار می گیرد. برای جلوگیری از فشار داخلی خیلی زیاد در صورت بروز جرقه یا تخلیه الکتریکی، در سقف دریچه هایی تعبیه می گردد که مشبک بوده و یا تحت فشار زیاد باز می شوند.

بطور کلی پستهای داخلی بسته نسبت به پستهای داخلی باز و نیمه باز محاسنی دارند که مهمترین آنها عبارتند از :

1 امکان تماس سهوی افراد با تجهیزات وجود ندارد.

2 امکان برخورد جرقه به قسمت های بیرون از تابلو به حداقل می رسد.

3 فضای لازم جهت یک تابلو یا سلول بسته به علت نزدیکتر بودن تجهیزات نسبت به سلول باز و نیمه باز معمولاً کمتر است.