دانلود گزارش کارآموزی وسایل سیستم توزیع در اداره برق شهرستان ایذه

فصل اول

آشنایی با مکان کارآموزی

تاریخچه شرکت

با توجه به اینکه کارورزی اینجانب ابراهیم اسکندری در شرکت توزیع نیروی برق شهرستان ایذه صورت گرفته لازم است که در ابتدا اطلاعاتی در خصوص تاریخچه تشکیل این شرکت، چگونگی و نحوه خدمات رسانی نیرو به مشترکین این شهرستان داده شود.

عملی که در حال حاضر بعنوان قسمت اتفاقات، عملیات و خدمات مشترکین برق ایذه (نیروگاه سابق) می باشد در سال 1346 بنام موتور خانه شهرداری که در واقع خدمات برق رسانی به مردم زیر نظر شهرداری انجام می گرفت، معروف بوده است که توسط سه ژنراتور دیزلی که دو دستگاه آن با توان اسمی 160KV کیلو ولت آمپر و یک دستگاه با ظرفیت 500KVA (نیروگاه اسکودا ساخته آمریکا) بافت قدیمی این شهرستان را تغذیه می نمود که پس از زمان اندکی ولتاژ تولید شده توسط نیروگاه 0/5 مگا وات آمپری (400 ولت) توسط دو دستگاه ترانس با ظرفیت 800KVA کیلو ولت آمپر 11VKV کیلو ولتی در قسمت اولیه این ترانس مقدار11KV کیلو ولت افزایش داده می شد (ولتاژ 400 ولت تولید شده توسط نیروگاه مذکور به قسمت ثانویه ترانسها داده می شد و از اولیه آنها ولتاژ 11 کیلو ولت بدست می‌آمد.) لذا این ولتاژ 11 کیلو ولت با پایه های چوبی فشار متوسط شبکه 11 کیلو ولت به داخل شهر آورده شده و توسط 16 دستگاه ترانس در نقاط مختلف (بافت قدیمی شهر) تبدیل به فشار ضعیف و در نهایت انشعابات تکفاز سه فاز مشترکین از آن تغذیه می شد.

لازم به توضیح است که بهره برداری نگهداری برق این شهر در سال 1352 رسماً تحویل سازمان برق گردید.

این وضعیت تا اواخر سال 1356 ادامه داشت تا اینکه در آن زمان با احداث شبکه متوسط 33KV کیلو ولت بر مسیر طولانی در شهرستان هفتگل به باغملک و ایذه برق این دو شهر از این طریق، 30 شبکه فیدر مجزا ایستگاه هفتگل متصل شد با گسترش این دو شهرستان ساخت ساز، توسعه شهری و روستاهای همجوار علاوه بر بالا رفتن میزان بار توان مورد نیاز جهت تأمین مشترکین جدید معضلات و مشکلات فراوانی نیز در خصوص تأمین و نگهداری این فیدر ناشی از طولانی بودن آن (افت ولتاژ شدید در نقاط انتهایی) تکمیل شدن ظرفیت فیدر آسیب پذیری شبکه از طریق صاعقه رعد و برق، شکستگی صخره ها، باد و طوفان نهایتاً در سال 1374 توسط احداث خط انتقال دو مدار فشار قوی 137kv «خطوط 7=6/707» از ایستگاه 230/132kv رامهرمز به ایذه انتقال یافت که این خطوط ابتدا وارد محلی به نام پست برق که در 3کیلومتری ایذه می باشد وارد می شد که این پست برق یا همان ایستگاه برق کنونی 132/33 با دو دستگاه ترانس پارالل موازی به ظرفیت (20-27)MVA و 6 فیدر خروجی 33KV بنام های 5062,5052,5042,4034,5012,5022 تأسیس گردید که هم اکنون نیز مشغول به فعالیت می باشد، وی دیگر برق شهرستان ایذه از رامهرمز تأمین نمی شود بلکه از سد گدار مسجد سلیمان تأمین برق می گردد.

در ایستگاه مورد نظر ترانس های کاهنده ای وجود دارد که به وسیله روغن خنک می شوند و روی آنها کلیدی تعبیه شده ک با آن تپ ترانس خود یعنی زمانیکه نوسان و یا کم و زیاد شدنی در شبکه از لحاظ ولتاژ مشاهده گردد آن کلید تپ تا حد زیادی در حالت پایداری به مدار می دهد لازم به ذکر می باشد که سه ترانس موجود در تپ برق شهرستان دو عدد از آنها On Loud و دیگری Off Loud می باشد که On Loud یعنی زمانیکه بار هم روی ترانس باشد و ترانس روشن باشد می توان تپ آن را تنظیم و بعد در مدار قرار گیرد. ترانس های موجود یکی از آنها یعنی Off Loud ساخت کشور ژاپن می باشد و دو تا دیگر ساخت کشور ایران شرکت ترانسفورماتور زنجان قابل ذکر می باشد که شرکت توزیع نیروی برق استان خوزستان که به عنوان پیمانکار زیرمجموعه ای از برق منطقه ای خوزستان می باشد.

امور برق شهرستان های خوزستان بجز اهواز که خود مرکز استان می باشد زیر نظر شرکت توزیع برق استان خوزستان فعالیت می نماید.

نمودار چارت سازمانی تشکیلاتی

شرکت توزیع نیروی برق استان خوزستان که به عنوان پیمانکار زیر مجموعه ای از برق منطقه یا استان خوزستان می باشد، امور برق شهرستان ایذه و دهدز با مدیریت منفک را شامل می شود. یعنی به طور کلی کلیه ی شهرستان های خوزستان فعالیت می نمایند. بنابراین این مورد نیز دارای یک چارت و نمودار سازمانی در حوزه عملکرد خود می باشد که اکنون به شرح آن می پردازید.

گزارش بازرسی مبنی بر لزوم اصلاح شبکه و ارسال به مهندسی

بازرسی از محل تهیه و طرح توسعه شبکه توسط قسمت طرح ویژه

صدور دستور کار اصلاح شبکه و ارسال به قسمت نظارت

انجام کار توسط قسمت عملیات پیمانکار

اعلام آماده بودن به شبکه اداره مشترکین

مراجعه متقاضی و تکمیل فرم درخواست

بازرسی از محل نصب کنتور توسط بازرس مشترکین

گزارش بازرس مبنی بر بلامانع بودن تأمین برق

مراجعه متقاضی و پرداخت هزینه انشعاب

صدور دستور کار و ارسال به مهندسی جهت تعیین فاز و صورت وسایل

برگشت از مهندسی و ارسال به عملیات جهت نصب کنتور

نصب کنتور و عودت دستور کار به اداره مشترکین

بازرسی از محل نصب کنتور و تعیین کد کارشناسی

صدور و ارسال فرم ایجادی به کامپیوتر

گزارش بازرسی مبنی بر لزوم توسعه شبکه و ارسال به مهندسی

بازرسی از محل و تهی طرح اصلاح شبکه توسط قسمت طرح و ویژه

صدور دستور کار توسعه شبکه و ارسال به قسمت نظارت

انجام دستور کار توسط عملیات و یا پیمانکار

اعلام آماده بودن شبکه به اداره مشترکین

نمودار گردش کار تأمین برق :

فصل دوم

هدف از تأسیس مجموعه و معرفی مواد اولیه و نوع محصولات و یا خدمات  

برقی که برای شهر ایذه می آید از سد گتوند است یعنی با جمع آوری آب به پشت سد و  عبور آن در توربین ها برق تولید میشود که این برق جریان بالا و ولتاژ پایین دارد و چون این جریان تا به شهر ما برسد مسافت زیادی را طی می کند باید ولتاژ را بالا برد تا جریان پایین بیاید در واقع این کار بخاطر این است که :

1 تلفات خط جریان کم شود، چون هرچقدر جریان بالا باشد حرارت زیادی تولید می شود و بیشتر جریان ما در طول این مسافت از بین می رود.

2 سطح مقطع کابل ها پایین می آید چون رابطه بین کابل و جریان مستقیم است و این کار باعث کاهش هزینه مالی می شود.

برای تبدیل ولتاژ و جریان از دستگاهی بنام ترانس استفاده میکنند که کار آن به شرح زیر است :

ابتدا انرژی الکتریکی را در دریافت و تبدیل به انرژی الکترومغناطیسی و از انرژی الکترومغناطیسی به انرژی الکتریکی صورت می گیرد.

وقتی سه فاز را از ژنراتور گرفتند به ترانس ستاره مثلث وصل می کنند. برای افزایش ولتاژ که 20 کیلوولت به 400 کیلوولت تبدیل می کند که این نوع ترانس در خود نیروگاه نصب شده است.

برای اینکه ولتاژ نیروگاه را به یک شهر انتقال دهیم به چند دسته وسایل اصلی نیاز داریم : 1 هادی (سیم) 2 پایه 3 عایق، برای انتقال 400kv از هادی (سیم) شماره 16، 25، 30،‌ 35، 70 استفاده می کنیم از دکل‌های بزرگ (خرپا) استفاده می کنیم و به اتوترانس استفاده می کنند و ولتاژ 400kv را به ولتاژ 230kv تبدیل می کند و این سه فاز در طول این مسیر جای خود را عوض می کنند که این اصطلاح را ترانسپوزو  می گویند تا به ترانس می رسد که ولتاژ 230kv را به 33kv تبدیل می کند. و باز از ترانس  استفاده می کنند که این نوع ترانس در پست شهر است که بخاطر اینکه سیم نول بدست بیاید ثانویه ترانس را ستاره می گیرند تا سیم نول بدست آید.

پست برق محلی برای تبدیل و توزیع انرژی الکتریکی در یک شبکه است که معمولاً شامل تعدادی ترانسفورماتور و کلیدهای قدرت، خطوط ورودی و خروجی و سایر تجهیزات لازم برای تبدیل و توزیع الکتریکی می باشد. در پست شهرستان ایذه معمولاً از ترانس های کاهنده استفاده می شود و در موارد خاصی، ممکن است فشار قوی فاقد ترانس قدرت باشد در چنین پست هایی عملیات کلیدزنی بمنظور انتقال یا توزیع انرژی بدون تبدیل ولتاژ صورت می گیرد.

تقسیم بندی پست ها

پستهای فشار قوی از نظر نوع عایق به سه دسته تقسیم می شوند :

1 پستهای فشار قوی معمولی : که در آنها فاصله بین فازها و مدارهای مختلف توسط هوا عایق شده است. این پستها در همه سطوح ولتاژی ساخته می شوند.

2 پست فشار قوی گازی : در پست ها به جای هوا، از گاز SF6 بعنوان عایق استفاده می شود. کلیه تجهیزات درون کپسول های محتوی گاز SF6 با فشار مناسب قرار دارند که قدرت عایقی آن حدود سه برابر هوا می باشد. اینگونه پست ها نیز در همه سطوح ولتاژی ساخته می شوند.

ولی برای ولتاژهای بالاتر از 66 کیلو ولت کاربرد آن رایجتر است.

3 پستهای ترکیبی : که در واقع ترکیبی از دو نوع فوق می باشد. در اینگونه پست ها قسمتی از تجهیزات مانند شینه ها و کلیدهای قدرت در کپسول های گاز SF6 قرار دارند و سایر تجهیزات بصورت معمولی می‌باشند. این پستها برای ولتاژهای بالاتر از 245 کیلو ولت استفاده می‌شود. که در پست شهرستان ایذه کاربردی ندارد.

پستهای برق از نظر محل نصب تجهیزات به دو دسته تقسیم می شوند :

1 پست داخلی (Indoor Substation)

2 پست بیرونی (Outdoor Substation)

پستهای داخلی معمولی تا ولتاژ 110 کیلو ولت ساخته می شوند ولی در پستهای بسته کلید قسمت های برقرار یعنی تمام تجهیزات و شینه بندی درون تابلوهای فلزی که از همه طرف مسدود می باشد قرار دارد.

پستهای داخلی باز و نیمه باز

تمام تجهیزات نام برده در این پستها در یک قسمت مشخص و محدود که سلول نامیده می‌شوند نصب می‌گردند. هر سلول از سلولهای مجاور بوسیله تیغه آجری و یا صفحات فلزی یا عایقی نسوز جدا می شود. در هر سلول معمولاً دو بخش وجود دارد : یکی مربوط به تجهیزات قدرت و دیگری بخش تجهیزات کنترل و حفاظت که در قسمت جلو سلول در دسترس متصدیان پست است، این دو بخش باید کاملاً از یکدیگر جدا باشند بنحوی که امکان تماس سهوی با قسمتهای تحت ولتاژ قدرت وجود نداشته باشد کلیه سلولها در مجاورت یکدیگر و در وسط سالن قرار داده می شوند بنحوی که در دو طرف دو راهرو ایجاد می گردد که امکان دسترسی به تجهیزات کنترل و حفاظت و نیز تجهیزات قدرت را به هنگام تعمیرات، فراهم می‌کند. به منظور جلوگیری از تماس سهوی افراد با قسمتهای برقرار در پستهای داخلی وسایل تحت ولتاژ با ایجاد فاصله اطمینان کافی و نصب حفاظت های نرده ای یا توری فلزی و غیره از سایر قسمتهای جدا می شوند.

پستهای داخلی بسته

همانطور که قبلاً گفته شد در تابلوهای فلزی دارای تجهیزات قدرت و همچنین وسایل مربوط به کنترل و حفاظت پست نصب می گردند. معمولاً در هر تابلو انشعاب از شن قرار داده می شود که عموماً،  بریکر، دیسکانکت زمین، ترانس جریان و ولتاژ می باشد. بریکر در تابلو یا بصورت ثابت و یا بصورت کشوئی قرار می گیرد. بریکر کشوئی دارای مزیت هایی نسبت به نوع ثابت هستند از جمله اینکه نیازی به دیسکانکت در طرفین بریکر نیست و همچنین در صورت بروز نقصی در بریکر براحتی با بریکر مشابه قابل تعویض می باشد هر تابلو به چند بخش مجزا از هم تقسیم می گردد که در جلوگیری از پیشروی جرقه موثر است. هر یک از تجهیزات مانند بریکر، ترانس جریان و ولتاژ و شینه ها و وسایل مربوط به کنترل و حفاظت در بخش مخصوص به خود قرار می گیرد. برای جلوگیری از فشار داخلی خیلی زیاد در صورت بروز جرقه یا تخلیه الکتریکی، در سقف تابلو دریچه هایی تعبیه می گردد که مشبک بوده و یا تحت فشار زیاد باز می شوند.

بطور کلی پستهای داخلی بسته نسبت به پستهای داخلی باز و نیمه باز محاسنی دارند که مهمترین آنها عبارتند از :

1‌ امکان تماس سهوی افراد با تجهیزات وجود ندارد؛

2 امکان برخورد جرقه به قسمتهای بیرون از تابلو به حداقل می رسد؛

3 فضای لازم جهت یک تابلو یا سلول بسته به علت نزدیکتر بودن تجهیزات نسبت به سلول باز و نیمه باز معمولاً کمتر است؛

4 به علت بسته بودن تابلوها، تجهیزات کمتر در معرض آلودگی های محیطی مانند دود و گرد و غبار می‌باشند؛

5 چون تجهیزات و وسایل قبلاً در تابلوها جاسازی و نصب می گردد، نصب تابلوها و بهره برداری از آنها به سهولت و در حداقل زمان صورت می گیرد.

بریکر، دیسکانکت زمین، ترانس جریان و ولتاژ می باشد. بریکر در تابلو یا بصورت ثابت و یا بصورت کشوئی قرار می گیرد. بریکر کشوئی دارای مزیت هایی نسبت به نوع ثابت هستند از جمله اینکه نیازی به دیسکانکت در طرفین بریکر نیست و همچنین در صورت بروز نقصی در بریکر براحتی با بریکر مشابه قابل تعویض می باشد.

هر تابلو به چند بخش مجزا از هم تقسیم می گردد که در جلوگیری از پیشروی جرقه موثر است. هر یک از تجهیزات مانند بریکر، ترانس جریان و ولتاژ و شینه ها  وسایل مربوط به کنترل و حفاظت در بخش مخصوص به خود قرار می گیرد. برای جلوگیری از فشار داخلی خیلی زیاد در صورت بروز جرقه یا تخلیه الکتریکی، در سقف دریچه هایی تعبیه می گردد که مشبک بوده و یا تحت فشار زیاد باز می شوند.

بطور کلی پستهای داخلی بسته نسبت به پستهای داخلی باز و نیمه باز محاسنی دارند که مهمترین آنها عبارتند از :

1 امکان تماس سهوی افراد با تجهیزات وجود ندارد.

2 امکان برخورد جرقه به قسمت های بیرون از تابلو به حداقل می رسد.

3 فضای لازم جهت یک تابلو یا سلول بسته به علت نزدیکتر بودن تجهیزات نسبت به سلول باز و نیمه باز معمولاً کمتر است.

3ـ فضاي لازم جهت يك تابلو يا سلول بسته به علت نزديكتر بودن تجهيزات نسبت به سلول باز و نيمه باز معمولاً كمتر است؛

4ـ به علت بسته بودن تابلوها، تجهيزات كمتر در معرض آلودگي هاي محيطي مانند دود و گرد و غبار مي‌باشند؛

5ـ چون تجهيزات و وسايل قبلاً در تابلوها جاسازي و نصب مي گردد، نصب تابلوها و بهره برداري از آنها به سهولت و در حداقل زمان صورت مي گيرد.

بريكر، ديسكانكت زمين، ترانس جريان و ولتاژ مي باشد. بريكر در تابلو يا بصورت ثابت و يا بصورت كشوئي قرار مي گيرد. بريكر كشوئي داراي مزيت هايي نسبت به نوع ثابت هستند از جمله اينكه نيازي به ديسكانكت در طرفين بريكر نيست و همچنين در صورت بروز نقصي در بريكر براحتي با بريكر مشابه قابل تعويض مي باشد.

هر تابلو به چند بخش مجزا از هم تقسيم مي گردد كه در جلوگيري از پيشروي جرقه موثر است. هر يك از تجهيزات مانند بريكر، ترانس جريان و ولتاژ و شينه ها وسايل مربوط به كنترل و حفاظت در بخش مخصوص به خود قرار مي گيرد. براي جلوگيري از فشار داخلي خيلي زياد در صورت بروز جرقه يا تخليه الكتريكي، در سقف دريچه هايي تعبيه مي گردد كه مشبك بوده و يا تحت فشار زياد باز مي شوند.

بطور كلي پستهاي داخلي بسته نسبت به پستهاي داخلي باز و نيمه باز محاسني دارند كه مهمترين آنها عبارتند از :

1ـ امكان تماس سهوي افراد با تجهيزات وجود ندارد.

2ـ امكان برخورد جرقه به قسمت هاي بيرون از تابلو به حداقل مي رسد.

3ـ فضاي لازم جهت يك تابلو يا سلول بسته به علت نزديكتر بودن تجهيزات نسبت به سلول باز و نيمه باز معمولاً كمتر است.

4ـ بعلت بسته بودن تابلوها، تجهيزات كمتر در معرض آلودگي هاي محيطي مانند دود و گرد و غبار مي‌باشند.

5ـ چون تجهيزات و وسايل قبلاً در تابلوها جاسازي و نصب مي گردد، نصب تابلوها و بهره برداري از آنها به سهولت و در حداقل زمان صورت مي گيرد.

از معايب اين پستها اين است كه امكان نظارت مستقيم بر وضعيت تجهيزات وجود ندارد و ضمناً وسايل تابلوهاي ساخت كارخانجات مختلف معمولاً قابل تعويض با يكديگر نيستند در حاليكه در سلولهاي باز و نيمه باز مي توان از تجهيزات كارخانجات مختلف استفاده نمود.

كليدهاي فشار قوي

كليدهاي فشار قوي را مي توان به سه دسته زير تقسيم بندي كرد :

1ـ كليد قدرت يا مدار شكن كه بريكر ناميده مي شود.

2ـ كليد قطع بدون بار كه سكسيونر يا ديسكانكت ناميده مي شود.

3ـ كليد فيوز قابل قطع زير بار

بريكـر

وسيله اي مكانيكي است كه مي تواند تحت شرايط عادي و يا اتصال كوتاه و در موقع لزوم سريعاً مدار (جريان) را قطع و وصل نمايد. اصلي ترين مشخصه بريكر سرعت عملكرد بهنگام باز و بسته شدن كه در مقياس صدم ثانيه و نيز وجود يك يا چند محفظه يا اطاقك جهت خاموش كردن جرقه ناشي از قطع يا وصل جريان در سيستم قدرت است. عمل قطع و وصل بريكر در محفظه جرقه كه مهمترين قسمت بريكر است صورت مي گيرد. بريكرها از نظر مكانيزم عملكرد، مكانيزم خاموش كردن جرقه و محل نصب به صورت زير دسته بندي مي‌شوند.

از نظر محل نصب به دو گروه زير تقسيم بندي مي شوند :

1ـ بريكر قابل نصب در فضاي باز

2ـ بريكر براي نصب در تأسيسات داخلي

مكانيزم عملكرد يا قطع و وصل بريكر بصورت زير است :

1ـ عملكرد توسط هواي فشرده يا سيستم پنوماتيك

2ـ عملكرد توسط سيستم هيدروليك روغني

3ـ عملكرد توسط موتور الكتريكي و شارژ فنر

دسته بندي اصلي بريكرها بر اساس مكانيزم خاموش كردن جرقه يا قوس الكتريكي صورت مي گيرد كه در اينجا به معرفي 5 نوع از بريكرهاي قدرت، مكانيزم خاموش كردن جرقه در هر يك از آنها مي پردازيم.

1ـ بريكر تانك روغني يا بريكر روغني

2ـ بريكر كم روغن

3ـ بريكر هواي فشرده يا بريكر بادي

4) بريكر گازي يا بريكر SF6C.B

5ـ بريكر با محفظه خلاء

بريكر روغني

در اين نوع بريكر از روغن بعنوان محيط عايق كننده و خاموش كننده جرقه استفاده مي شود. محفظه قطع شامل يك تانك بزرگ محتوي روغن است كه كنتاكتهاي بريكر در آن قرار دارند. به هنگام عمل قطع، كنتاكت متحرك بريكر از دو كنتاكت ثابت دور شده و ارتباط بين اين دو كنتاكت قطع مي گردد. بهنگام دور شدن كنتاكت متحرك در دو نقطه جرقه ايجاد مي شود. بر اثر ايجاد جرقه مقداري روغن تجزيه شده و گاز توليد مي شود كه جرقه را به صورت يك حباب بر مي گيرد. حجم حباب گاز ايجاد شده بستگي به شدت جرقه دارد كه خود بستگي به شدت جريان پيش از عمل قطع دارد. هرچه فاصله بين كنتاكت ها زيادتر مي شود، طول جرقه بيشتر شده و حباب گاز نيز بر اثر تبخير و تجزيه روغن بزرگتر مي شود. ضمن اين عمل جرقه مقداري از انرژي خود را به روغن داده و خنك مي شود. طويل شدن جرقه بهمراه خنك شدن آن بخصوص در زماني كه جريان از صفر خود عبور مي نمايد منجر به خاموشي جرقه مي شود. در بالاي محفظه روغن فضاي خالي جهت انبساط روغن و ايجاد حباب در داخل آن بايد وجود داشته باشد در غير اين صورت ممكن است كليد بر اثر فشار زياد منفجر شود.هرچه ولتاژ سيستم بالاتر باشد حجم بيشتري از روغن مورد نياز است.

بريكر كم روغن

در بريكر كم روغن از روغن براي خاموش كردن جرقه استفاده مي شود. محفظه قطع در اين بريكرها از يك مقره تو خالي تشكيل شده است كه مكانيزم خاموش سازي جرقه درون آن نصب مي گردد.

بنابراين هرچه شدت جريان بيشتر باشد عملكرد كليد بهتر خواهد بود و بريكر براي جريان هاي اتصال كوتاه شديد موفق تر عمل مي كند.

از معايب اين نوع بريكر اين است كه بعلت تجزيه ي مقداري روغن در هر بار عملكرد بريكر، پس از تعداد معيني عمل قطع و وصل بايستي روغن را كه به تدريج كيفيت اوليه خود را از دست مي دهد تعويض نمود، ضمناً بايستي دقت كافي در ساخت اين بريكرها بعمل آيد تا امكان نشت روغن به بيرون وجود نداشته باشد.

بريكر بادي

عمل قطع در بريكرهاي بادي نسبت به بريكرهاي روغني درزمان كوتاه تري انجام مي شود چون عامل خاموش كردن جرقه كه هواي فشرده باشد از قبل آماده و از خارج به داخل محفظه قطع دميده مي شود در حاليكه در بريكرهاي روغني عامل خاموشي جرقه بهنگام ايجاد جرقه توليد مي گردد كه همان گاز حاصل از تبخير روغن است.

شكل 2-2

بريكر گازي

در اين نوع بريكر از گاز هگزا فلوريد سولفور هم بعنوان ماده خاموش كننده جرقه و هم عايق كننده بين دو‌كنتاكت بريكر استفاده مي شود. استقامت الكتريكي يا به عبارت ديگر قدرت عايقي اين گاز تا 3 برابر هوا مي رسد. گاز SF6 از نظر شيميايي تركيبي بسيار پايدار بشمار مي رود و ميل تركيبي آن بسيار كم است. بدون بو و رنگ بوده و غير سمي است و تقريباً پنج برابر هوا وزن دارد، غير قابل اشتعال است و داراي قابليت هدايت حرارت بالائي است، عموماً بريكرهاي گازي از روش تزريق گاز متراكم شده به محل قوس الكتريكي (جرقه) عمل مي كنند.

شكل 3-2 : مراحل عمل قطع بريكر گازي

شكل بالا سه مرحله عمل قطع بريكر گازي را نشان مي دهد. فرآيند خاموش كردن جرقه در اين بريكر با توجه به شكل به شرح زير است :

هنگاميكه بريكر وصل است و فرمان قطع (Thip) به آن ارسال مي گردد سيلندر فشار 8 و دمنده، عايقي 5 و كنتاكت لاله اي 6 به طرف پايين كشيده مي شود و موجب تراكم گاز SF6 كه بين پيستون 7 و سيلندر فشار 8 قرار دارد مي شود كه در اين وضعيت تا جدا شدن كنتاكت ها راهي براي فرار ندارد. در طي حركت بسوي پايين كنتاكت تاجي شكل 4 از سيلندر فشار 8 جدا مي شود و جريان از طريق كنتاكت جرقه 3 و كنتاكت لاله اي برقرار مي ماند. هنگاميكه اين دو كنتاكت از هم جدا مي شوند قوس الكتريكي ايجاد مي‌شود و در اين حال راهي براي فرار گاز SF6 نيز باز مي شود به اين ترتيب گاز متراكم شده با فشار زياد از طريق دمنده 5 و كنتاكت لاله اي 6 به قوس الكتريكي برخورد مي كند و باعث قطع سريع آن بهنگام صفر جريان مي شود.

هرچه جريان بزرگتر باشد قوس الكتريكي بوجود آمده يك فشار بسمت پايين به سيلندر فشار وارد مي كند كه خود سبب افزايش فشار بر گاز SF6 مي شود و بنابراين شدت بيشتري به قوس الكتريكي برخورد مي‌كند كه در خاموش كردن جرقه تأثير مثبت دارد.

از بريكر گازي در كليه سطوح ولتاژي از فشار متوسط 11 كيلو ولت تا ولتاژهاي خيلي زياد VHV ,EHV استفاده مي شود. براي ولتاژهاي خيلي زياد معمولاً چند محفظه قطع با هم سري مي شوند كه ولتاژ روي هر محفظه تقسيم مي گردد. كه اين نوع كليد قدرت در پست شهرستان ايذه به كار رفته است.

شكل 4-2 : بريكر خلاء

2ـ كليد ديسكانكت

از نظر ارائه يك تعريف براي اين كليد مي توان گفت، ديسكانكت ابزار مكانيكي است كه براي جداسازي يا ايجاد اتصال در بخشي از يك مواد الكتريكي بكار مي رود، ولي عملكرد آن در يكي از دو حالت زير مجاز است :

باز كردن يا بستن ديسكانكت در مدار تنها باعث قطع يا برقراري جريان ناچيز در آن مدار شود. منظور از جريان ناچيز جرياني در حر شارژ خازني خطوط كوتاه، و يا جريان مغناطيسي ترانس هاي اندازه گيري و يا ترانس هاي توزيع كوچك مي باشد.

با باز كردن يا بستن ديسكانكت در مدار ولتاژ دو سر ديسكانكت (ولتاژ دو طرف آن) تغيير نكند اين بدان معني است كه چون در حالت بسته ولتاژ دو سر آن صفر است پس از باز شدن هم ولتاژ دو سر آن صفر بماند. اين وضعيت هنگاميكه يك مسير موازي براي عبور جريان وجود داشته باشند رخ مي‌دهد.

در دو حالت گفته شده بطور ساده شرايطي را ايجاب مي كنند كه باز كردن يا بستن ديسكانكت باعث قطع و يا وصل جريان در مدار نمي شود. زمان عملكرد ديسكانكت طولاني و در حد 10 تا 30 ثانيه طول مي كشد تا بطور كامل باز يا بسته شود.

اهميت ديسكانكت يا سنسيونر اين است كه پس از قطع مدار (جريان) توسط بريكر مي توان فاصله فيزيكي قابل رويت بين دو بخش يك مدار به منظور ايزوله كردن قسمتي از تجهيزات يك شبكه، ايجاد نمايد. ديسكانكت ها از نظر فيزيكي به شكلهاي مختلفي ساخته مي شوند.

1ـ ديسكانكت دوراني (دو ستوني) : براي ولتاژهاي بالا و تأسيسات بيروني ساخته مي شوند.

2ـ ديسكانكت دوراني عمودي يا تيغه اي (دو ستوني)

اين سكسيونر همانند نوع قبلي داراي دو ستون مقره است كه در يك طرف تيغه بلند با طولي برابر فاصله بين دو ستون كه با حركت دوراني در صفحه قائم روي ستون ديگر كه محل فرود تيغه است.

از اين نوع ديسكانكت در كليه سطوح ولتاژي در تأسيسات داخلي و بيروني بكار مي رود و نمونه هاي ديگر ديسكانكت، ديسكانكت قيچي شكل يا پانتوگراف (تك سلولي)، ديسكانكت زانوئي و ديسكانكت زمين.

نكته قابل توجه در ديسكانكت اين است كه كوئل اينترلاك جهت سيستم اينترلاك كه هدف آن جلوگيري از عملكرد ناخواسته و غلط ديسكانكت مي باشد.

اما پستهاي شهر هميشه دور از منازل مسكوني و يك يا دو كيلومتر دور از شهر قرار دارند چون در پستها از مواد گازي و قابل انفجار است كه اگر انفجاري رخ داد آسيبي به شهر نرسد.

درون پست سه ترانس فشار قوي داريم كه هر ترانس سه خروجي يا سه فاز دارد كه به هريك از فازها يك بريكر SF6 نصب شده است كه در صورت نياز مدار را قطع و يا آسيبي به ترانس نرسد و اين بريكر طبق توضيحات قبل عمل كرده و جريان را قطع مي كند.

فصل سوم

تشريح روند كار و فرآيند توليد يا ارائه خدمات

براي برق رساني از پست به شهر به يك سري وسايل نياز داريم كه به صورت كلي از اجزاء زير تشكيل شده است :

1ـ هادي

2ـ تير‌‌(پايه)

3ـ عايق

1) هادي : يك رابط الكتريكي كه براي انتقال جريان از پست به شهر است كه از دو نوع تشكيل شده است :

مسي

آلومينيومي

مسي : جنس آن از مس كه در قطرهاي مختلفي ساخته مي شوند. 16و25و35و50و70و90 ميلي متري ساخته مي شوند.

آلومينيومي : كه جنس آن از آلومينيوم است و اين نوع سيم هم در قطرهاي مختلفي ساخته مي شوند.

كاربرد سيم مسي از آلومينيومي بيشتر است زيرا سيم مسي قابليت هدايت الكتريكي بالايي دارد.

هريك از قطرهايي كه گفته شد در جاي خاص كاربرد دارد. مثلاً سيم 16 ميلي متري براي معابر استفاده مي‌شود. سيم 25-35 ميلي متري براي فشار ضعيف استفاده مي كنند. سيم 35-70 ميلي متري براي فشار متوسط استفاده مي شود. سيم 70-160 ميلي متري فشار قوي استفاده مي شود.

براي انتقال برق از ايستگاه از سيم 70 ميلي متر استفاده مي كنيم چون در شهر از فشار متوسط و فشار ضعيف است.

همانطور كه قبلاً گفتيم هر ترانس در پست سه بريكر دارد كه داراي شماره هاي مختلفي دارد كه شماره هاي بريكر هر ترانس را نام مي بريم.

T1 : بريكر 5012-5022-5032

T2 : بريكر 5042-5052-5062

T3 : بريكر 5072-5082-5092

كه هر يك از شماره بريكر مفهوم خاصي دارد كه براي مثال 5012 :

شماره 5 : يعني ولتاژ 33 كيلو ولت

1 : شماره بريكر

2 : نوع عايق بريكر كه اگر توجه كنيد مي فهميد كه در تمام شماره هاي بريكر عدد آخر 2 است كه عايق آن گاز SF6 است.

هر يك از بريكرها بري منطقه ي خاصي از شهر است كه بار را در تمام قسمت شهر تقسيم كرد.

5012 : براي مناطق كولفرح، بردگپي، كلدوزخ، تكاب، ده مورد، شهيد مراديها، سراك، دهدز

5022 : بزرگراه انقلاب، ميدان امام علي، ميدان گاز، حافظ شمالي و عمليات

5032 : جاده كمربندي، خيابان محمد رسول الله، بلوار چويل، استاديوم.

5042 : پشت قبرستان روضه الزهرا، سرقنات، بهورزي، بلوار مدرس.

5052 : كارون 3

5062 : هلايجان، مرغا، سوسن

5072 : كارون 3

5082 : بدون بار

5092 : قسمتي از بزرگراه انقلاب، قسمتي از ميدان امام علي، ميدان اصلي شهر، پايه (تير)

در اندازه هاي گوناگوني ساخته مي شوند مانند 9-12-13-15 متري كه هر يك از اين پايه ها كاربرد خاصي دارد.

پايه 9 متري :

چوبي : كه امروزه زياد كاربردي ندارد چون هم بايد فضاي سبز را از بين ببرد و هم نيروي زيادي ندارد و هم شكننده است.

بتوني : كه امروزه بيشتر از اين پايه ها به عنوان پايه فشار ضعيف استفاده دارد و اين پايه ها از نيروي خمشي و كششي خوبي برخوردارند.

پايه 12متري :

كه اين نوع پايه ها نيز از دو نوع چوبي و بتني ساخته مي شوند و از بتوني بيشتر استفاده مي شود و بيشتر براي انتقال خط فشار متوسط كاربرد دارد.

پايه 13متري :

اين نوع پايه ها نيز براي انتقال خط فشار متوسط كاربرد دارد.

پايه 15 متري :

اين نوع پايه براي فشار متوسط كاربرد دارد و بيشتر در كوه ها كه بالا و پايين مي شوند براي اينكه اندازه يا ارتفاع سيم نسبت به زمين حفظ شود از اين نوع پايه ها استفاده مي شود كه علاوه بر پايه هاي بتوني و چوبي پايه يا تير آهني نيز ساخته مي شود كه بيشتر براي روشنائي معابر و در ساختمان ها و پارك ها استفاده مي‌شود.

پايه ها علاوه بر طول به نوع نيروي كششي فنر بستگي دارد كه در ظرفيت هاي مختلف 400، 600، 800 كيلوگرم بر نيوتن ساخته مي شوند كه هريك از ظرفيت هاي گفته شده در جاها يا طرح هاي مختلفي كاربرد دارند.

نصب پايه

اما بعد از انتخاب پايه براي اينكه پايه محكم و مقاوم در جاي خود بماند بايد مقداري از طول آن داخل گود حفاري كرد تا پايه در مقابل نيروي كششي يا خمشي مقاوم باشد كه بايد 10 درصد از طول پايه به علاوه ي 60 سانتي متر كرد تا مقدار طول پايه كه بايد حفاري كرد بدست آيد. مثلاً در پايه 12 متري بايد 180سانتي‌متر از طول پايه درون زمين قرار گيرد.

بعد از قراردادن پايه درون گود بايد يك لايه سنگ و لايه ديگر خاك قرار داد تا گود پر شود و لايه نزديك به سطح زمين را با بتون پر مي كنند تا پايه محكم در جاي خود قرار گيرد.

مقره ها

مقره يك نوع عايق است كه براي طرح هاي كششي و عبوري استفاده مي شود كه مقره در انواع مختلف ساخته مي شوند كه در ادامه توضيحات در مورد هر يك از مقره ها داده مي شود.

مقره ميخي : اين نوع مقره براي طرح هاي عبوري استفاده مي شود و دو نوع مقره ميخي است كه ابتدا در مورد مقره ميخي چنين مي نويسيم كه اين نوع مقره جنس آن از جني چيني هست و شكننده و سنگين است روي آن لعاب شيشه اي مي گذارند زيرا وقتي لعاب روي آن است تمام حفره هايي كه روي اين مقره است پر مي شود و بايد هيچگونه حفره در اين مقره نباشد زيرا بر اثر رعد و برق ولتاژ زيادي وارد مقره مي شود و از مقره وارد سيم مي شود و اثرات زيان باري به بار مي دهد.

شكل 1-3 : نمايي از مقره ميخي چيني

نوع ديگر مقره ميخي، مقره ميخي سيليكوني است كه كاربرد آن مانند مقره ميخي چيني براي طرح هاي عبوري (يعني عبور سيم از روي آنها) استفاده مي شود.