دانلود گزارش کارآموزی بررسی سیستم تولید برق در شرکت برق تهران

تاریخچه برق در تهران

به منظور ارائه تصویر روشنی از تکامل تدریجی برق شهری در تهران از لحظه ورود تا کنون که سابقه‌ای نزدیک به یک قرن دارد 1379 1285 و همچنین برای نشان دادن سیر تحولات و عملکرد شرکت برق منطقه‌ای تهران به زبان آمار و ارقام که تاکنون 35 سال فعالیت خود را پشت سر گذاشته و امروز به عنوان بزرگترین و ریشه دارترین مؤسسه دست‌اندر کار برق در جمهوری اسلامی ایران می‌باشد، تاریخچه حاضر تهیه گردیده است.

اطلاعات مندرج در این قسمت از منابع مختلف از جمله اسناد و مدارک وکارنامه‌های سالهای گذشته و سایر منابع در دسترس گردآوری شده است پس از بازنگری و بررسیهای لازم به صورت نوشتار، نمودار و جدول‌های در این کتابچه ارائه گردیده است. به طور کلی هدف از تهیه این کتابچه در اینکه برق تهران چگونه از گذشته دور جائی که امروز رسیده است می‌باشد.

دوره زمانی که برای نشان دادن این آمارها در نظر گرفته شده به شش دوره به ترتیب زیر تقسیم بندی گردیده است:

دوره اول قبل از تشکیل و تأسیس شرکت برق منطقه‌ای تهران 1343 –1285

 دوره دوم از سال آغاز به کار شرکت برق منطقه‌ای تهران تا شروع انقلاب اسلامی 1357-1344

 دوره سوم از بعد از انقلاب اسلامی تا سال شروع برنامه اول توسعه 1367-1358

 دوره چهارم سالهای برنامه اول توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران 1373-1368

  دوره پنجم سالهای برنامه اول توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران 1378-1374

 دوره ششم نخستین سال برنامه سوم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران 1379

بنابر روایت آمار و اطلاعات، در دوره اول یعنی از سال 1258 که نخستین کارخانه برق شهری توسط مرحوم حاج حسین امین الضرب در خیابان چراغ برق تهران (امیر کبیر کنونی) به کار افتاد تا تأسیس شرکت برق تهران در سال 1344 یعنی پس از گذشت 60 سال نه تنها پیشرفت قابل ملاحظه‌ای در وضعیت برق تهران رخ نداد بلکه در سطح کشورنیز برق پیشرفت قابل توجهی نداشت چنانکه در سال 1344میزان قدرت نامی نیروگاههای زیر پوشش وزارت آب و برق در حد  532 مگاوات، تولید کل انرژی برق حدود یک میلیارد کیلووات ساعت و تعداد کل مشتریان برق فقط در حد 650 هزار مشترک بود.

در دوره‌های بعد به ویژه در دوره سوم علی رغم مشکلات فراوانی که ناشی از جنگ ناخواسته و محاصره اقتصادی بر سر راه توسعه برق وجود نداشت، برق تهران به همت مدیران، مهندسان، کارشناسان، تکنسینها و کارگران خود موفق شد به راه خود ادامه دهد و با پشت سر گذاشتن این دوره بر مخاطره در دوره‌های بعد تلاش گسترده‌ای در جهت تحقق اهداف برنامه‌های اول، دوم و سوم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی  جمهوری اسلامی ایران و سیاستهای راهبردی وزارت نیرو به عمل آورد.

اهداف کلی برنامه‌های مذکور عبارتند از:

تأمین برق مطمئن و مورد نیاز مشترکان، بهره برداری بهینه و اقتصادی از تأسیسات برق، راهکارهای عملی برای افزایش کارائی کارکنان، کاهش هزینه‌ها، بهبود مدیریت مصرف، صرفه جویی و استفاده منطقی از انرژی برق، نیل به خود کفائی و اداره اقتصادی تأسیسات برق، گسترش تحقیقات و آموزشهای کاربردی و … در جهت تحقق اهداف ذکر شده برق منطقه‌ای اقداماتی به شرح زیر را به انجام رسانده و در حال ادامه راه برای رسیدن به اهداف تعیین شده در برنامه سوم توسعه است:

بهبود برنامه‌های نگهداری و تعمیرات نیروگاههای زیر پوشش، اصلاح و متعادل نمودن شبکه‌های انتقال، فوق توزیع به منظور کاهش تلفات، تسریع در عملیات برقراری انشعابهای متقاضیان جدید، تامین برق مشترکان با ولتاژ و فرکانس استاندارد، اصلاح سیستم محاسبه و وصول بهای برق مصرفی مشترکان، تامین تجهیزات شبکه‌های توزیع از صنایع داخلی، آموزش و رشد سطح دانش کارکنان، ایجاد واحدهای ارتباط مردمی برای آگاهی از نقطه نظرها و خواسته‌های مصرف کنندگان برق، بهبود روشهای خبردهی و خبرگیری نظیر راه‌اندازی تلفن گویا، استقرار سیستمهای سخت افزاری و نرم افزاری و …

آمار و ارقام ارائه شده خود گواه صادقی است از پیشرفتهای حاصل شده که در طی سالهای گذشته به ویژه در سالهای اخیر با تلاش و کوشش مدیران و کارکنان برق تهران و شرکتهای وابسته به دست آمده است.

به منظور تامین برق مصرفی استان‌های تهران و قم در سال 1382 که نسبت بع سال قبل به میزان 7/9 درصد رشد دانسته است. برق تهران با تلاش و کوشش صادقانه مجموعه کارآمد خود و با هدف برقراری برق مطمئن و فراگیر، اقدامات موثری را به مرحله اجرا درآورده است.

کارنامه‌ای که پیش رو دارید با عنوان برق از نگاه آمار در سال 1382 قصد دارد تا تصویری از این تلاش را در قالب آمار و شاخص‌های فنی در معرض قضاوت مردم و مسئولین محترم قرار دهد.

تراکم بالای جغرافیایی و نیز اهمیت ویژه اقتصادی، اجتماعی و سیاسی منطقه تحت پوشش برق تهران، ما را بر آن داشته است تا با انجام برنامه‌ریزی‌های دقیق و استقرار سیستم‌های نوین مدیریتی خصوصاً برون سیاری و تمرکز زدایی، موجبات افزایش کیفیت خدمات و شاخص‌های بهره وری را فراهم آوریم.

از سوی دیگر در سال 1382 با ایجاد بازار در صنعت برق کشور، این شرکت با در اختیار داشتن بیش از 25 درصد از تأسیسات و تجهیزات همگام با سایر شرکت‌های برق منطقه‌ای، در این عرصه پیشتاز شده است تا بتواند در هموار نمودن بسترهای توسعه اقتصادی کشور سهم خود را به محو مطلوبی ایفا نماید.

مروری کوتاه بر سیر تحولات برق در تهران

شهر بزرگ تهران از حدود دو قرن بیش پایتخت ایران بوده است و به سبب نقش و موقعیت اداری و جغرافیای برجسته‌اش اولین مولد برق در تهران به قدرت تقریبی 3 کیلووات حدود 15 سال پیش در سال 1264 هجری شمسی درست 3 سال بعد از موسسه برق تجاری توماس ادیسون که برای تامین روشنایی بخشی یکی از خیابانهای شهر نیویورک ایجاد شده بود، به منظور تامین روشنایی بخشی از کاخ سلطنتی ناصر الدین شاه قاجار، برای نخستین بار در این شهر مورد بهره برداری قرار گرفت.

19 سال بعد در سال 1283 هجری شمسی امتیاز تأسیس کارخانه برق در تهران به یکی از تجار خوش نام آن زمان مرحوم حاج حسین امین الضرب واگذار گردید. این کارخانه در سال  1285 درست  6 ماه بعد از صدور فرمان مشروطیت با یک ماشین بخار بیستونی با 3 دیگ بخار که سوخت آن زغال سنگ بود با مولدی به قدرت 400 کیلو وات ساخت کارخانه آ.ا.گ. از کشور آلمان با ولتاژ 380/220 ولت آماده بهره‌برداری و پذیرش مشترکان شد. محل این کارخانه در خیابان چراغ برق تهران (امیر کبیر کنونی) قرار داشت که فقط برای تأمین روشنایی شبها بین 5 تا  7 ساعت کار می‌کرد. ماشین بخار دیگری با مولدی به قدرت 100 کیلو وات بعدها به آن اضافه شد. از اوایل سالهای 1300به بعد دو دستگاه نیم دیزل به قدرت 5 اسب بخار ساخت کارخانه (انگوبلژیک کمپانی) در همان محل نصب گردیده و به ظرفیت کارخانه امین الضرب افزوده شد.

در این سالها به تدریج با آگاهی و علاقمند شدن بخش خصوصی به مزایای برق، رفته رفته شرکتهای خصوصی برای تولید، توزیع و فروش برق ایجاد شد. در همین دوران برخی از کارخانه‌های صنعتی جدیدالتأسیس هم دارای مولد برق اختصاصی شدند. در سال 1310 برای نخستین بار، شبانه روزی کردن برق درتهران در میان دولتمردان آن زمان مطرح گردیده و اقدامات اولیه برای تحقیق آن صورت گرفت تا آنکه بعد از گذشت 6 سال بالاخره در تاریخ 25/6/1316 یک نیروگاه بخاری ساخت کارخانه اشکودا از کشور جکسلواکی با 4 واحد 1600 مگاواتی جمعاً به قدرت 6400 کیلو وات در محل کنونی شرکت برق منطقه‌ای تهران واقع در میدان شهدا نصب گردیده و زیر نظر شهرداری تهران بهره‌برداری از آن آغاز گردید.

در فاصله سالهای 1320-1318 به ویژه اردیبهشت ماه سال 1319 که رادیو تهران شروع به کار کرد، استفاده از برق مخصوصاً برای شنیدن اخبار جنگ از رادیو با استقبال مردم روبرو گشت و به ناچار برای جبران کمبود نیرو از برق اضافی کارخانه‌های سیلو،سیمان تهران و پادگان سلطنت آباد کمک گرفته شد. بر اساس آمارهای موجود میزان تولید برق‌زا 5/10 میلیون کیلو وات ساعت در ساعت 1317 به 5/15 میلیون کیلو وات ساعت در سال 1318 رسیده بود که با منظور کردن 5/1 میلیون کیلو وات ساعت تولید برق کارخانه حاج امین‌الضرب جمع تولید برق در آن سال به 17 میلیون کیلو وات ساعت رسید. جمعیت تهران در آن سال 45000 نفر بود که بدین ترتیب میزان تولید سرانه برق سالانه به حدود 38 کیلو وات ساعت رسیده بود.

در سالهای قبل از سال 1315 مسئولیت تهیه، نصب، تعمیر و نگهداری تأسیسات مربوط به روشنایی خیابانها به عهده‌ واحدی به نام (اداره روشنایی) که در شهرداری تهران ایجاد شده بود قرار داشت. ولی واحد مستقلی که به عهده‌دار برنامه‌ برای تأمین برق مورد نیاز مردم و توسعه تأسیسات برق در آینده باشد وجود نداشت. با افزایش تقاضای روز افزون برق و رشد تدریجی مصرف، ایجاد یک موسسه مستقل که عهده‌دار این وظیفه باشد احساس گردید و به همین خاطر در 25 مهر ماه سال 1315 یک مؤسسه مستقل به نام (مؤسسه برق تهران) زیر نظر شهرداری به وجود آمد. این مؤسسه در واقع با اهداف و شرح وظایف گسترده جایگزین اداره روشنایی شهرداری شد.

به علت افزایش تقاضا، کمبود برق در تهران روز به روز بیشتر احساس می‌شد اما در طی سالهای جنگ جهانی دوم به سبب اشغال ایران از سوی متفقین و آشفتگی اوضاع سیاسی داخلی و عدم امکان ساخت تجهیزات نیروگاهی در داخل کشور مشکلات حمل قطعات نیروگاهها از خارج کشور، امیدی به نصب نیروگاههای جدید وجود نداشت تا آنکه پس از پایان جنگ و پیش از خروج متفقین از ایران 4 دستگاه مولد 2000 کیلو واتی جمعاً به ظرفیت 8000 کیلو وات ساعت کارخانه (وستینگهاوس) از ارتش آمریکا خریداری گردیده و در ضلع شمالی مولدهای اشکودا نصب شد و بهره‌برداری از آنها در مهرماه سال 1327 آغاز گردید. احداث این نیروگاهها و حتی استفاده از برق مازاد کارخانه‌های دولتی از جمله سیمان، سیلو، دخانیات، سلطنت آباد و راه‌آهن نیز تکافوی پاسخگویی به نیازهای برق تهران را نمی‌کرد. چنان که در زمستان سال 1328 کمبود نیروی برق در تهران به طور کامل محسوس شد و به همین خاطر پس از مطالعات و بررسیهای به عمل آمده مسؤولان ذیربط در طی سالهای 1332 و 1333 اقدام به خرید 3 دستگاه مولد دیزلی هر یک به قدرت 1300 کیلو وات و در مجموع به قدرت 3900 کیلو وات، از کارخانه (نردبرگ) آمریکا نمودند. این مولدها هم در ضلع شمال غربی مولدهای اشکودا نصب شده و در طی سالهای 1334 و 1335 مورد بهره‌برداری قرار گرفتند.

اولین گام اساسی برای تامین برق تهران

در اواخر سالهای برنامه اول هفت ساله عمرانی کشور 1333 1327 اولین گام اساسی برای تأمین برق منطقه تهران برداشته شد.

چنانکه در بهمن ماه سال 1333 قراردادی با شرکت آلستوم فرانسه برای خرید و نصب دستگاه توربین بخاری هر یک به قدرت نامی 5/12 مگاوات و در مجموع به قدرت 50 مگاوات به امضا رسید تا در بیرون شهر تهران به سمت شمال غربی و در نزدیکی روستایی طرشت نصب گردد. بهره‌برداری از اولین واحد این نیروگاهها تا امروز که پیش از 40 سال از افتتاح آن می‌گذرد و سر پا و در حال بهره‌برداری است. در سال 1334 دولت وقت با خرید دو دستگاه توربین بخار هر یک به قدرت 5 مگاوات و در مجموع به قدرت 10 مگاوات موافقت کرد و قرارداد خرید این دو دستگاه توربین در بهمن ماه همان سال با شرکت (وستینگهاوس) به امضا رسید. یکی از مولدهای 5 مگاواتی وستینگهاوس با ملحقات آن هم اکنون درموزه صنعت برق ایران که در سالن همین نیروگاه تأسیس شده موجود است. این نیروگاه 10 سال پس از شروع کار بعد از راه‌اندازی نیروگاه بخاری بعثت (فرح آباد) به علت عدم نیاز و سر و صدای زیادی که در محل سکونت ایجاد کرد به حال تعطیل در آمد.

احداث سد کرج

در پایان 1338 مجموع ظرفیت نصب شده مولدهای برق دولتی در تهران 78300 کیلووات رسید. اما به دلیل افزایش روز افزون جمعیت و احداث کارخانه‌ها و صنایع جدید در تهران متأسفانه این میزان نیرو پاسخگوی نیازها نبود و به همین خاطر طرح احداث سد بر روی رودخانه‌ کرج و بهره برداری از نیروی آب رودخانه مذکر به منظور تولید انرژی برق که از سال 1328 قرار دادن با یک شرکت فرانسوی منعقد شده بود توسط سازمان برنامه و بودجه فعال گردیده و به توسط شرکت مورسین نود سن به انجام رسید و در تاریخ سوم آبان 1340 بهره برداری از نیروگاه آبی سد کرج (امیر کبیر فعلی) آغاز گردید. این نیروگاه متشکل از 3 واحد 5/45 مگاواتی جمعاً به قدرت 91 مگاوات بود که انرژی برق تولیدی آن از طریق یک خط انتقال نیروی 132 کیلوواتی تدو مداره به طول 54 کیلومتر به محل نیروگاه طرشت انتقال می‌یافت.

در پايان 1338 مجموع ظرفيت نصب شده مولدهاي برق دولتي در تهران 78300 كيلووات رسيد. اما به دليل افزايش روز افزون جمعيت و احداث كارخانه‌ها و صنايع جديد در تهران متأسفانه اين ميزان نيرو پاسخگوي نيازها نبود و به همين خاطر طرح احداث سد بر روي رودخانه‌ كرج و بهره برداري از نيروي آب رودخانه مذكر به منظور توليد انرژي برق كه از سال 1328 قرار دادن با يك شركت فرانسوي منعقد شده بود توسط سازمان برنامه و بودجه فعال گرديده و به توسط شركت مورسين ـ نود سن به انجام رسيد و در تاريخ سوم آبان 1340 بهره برداري از نيروگاه آبي سد كرج (امير كبير فعلي) آغاز گرديد. اين نيروگاه متشكل از 3 واحد 5/45 مگاواتي جمعاً به قدرت 91 مگاوات بود كه انرژي برق توليدي آن از طريق يك خط انتقال نيروي 132 كيلوواتي تدو مداره به طول 54 كيلومتر به محل نيروگاه طرشت انتقال مي‌يافت.

احداث سد سفيد رود

در ارديبهشت ماه سال 1341 عمليات ساختماني سد سفيد رود واقع در منجيل به پايان رسيد و بهره برداري از نيروگاه سد كه شامل 5 مولد هر يك به قدرت 5/17 مگاوات و در مجموع 5/87 مگاوات بود از سال 1343 آغاز شد. مازاد نيروي برق اين سد نيز به وسيله يك خط انتقال 230 كيلوواتي به تهران انتقال مي‌يافت. به اين ترتيب برق تهران به تدريج از كمك گرفتن از ساير شركتهاي برق خصوصي به منظور پاسخگويي به نياز مشتركيان بي نياز گرديد. در فاصله سالهاي 1346 – 1340 براي تأمين برق مورد نياز تهران علاوه بر نيروي برق توليدي سدهاي كرج (امير كبير فعلي) و سد سفيد رود از نيروي برق توليدي سد لتبان به ميزان 23/5 مگاوات، نيروگاه بخاري بعثت (فرح‌آباد) به ميزان 5/247=5/82*3 مگاوات و مازاد سد در نيز استفاده مي‌گردد.

تاسيس سازمان برق ايران

اولين قانوني كه براي برق تدوين شده قانون تأسيس سازمان برق ايران در سال 1341 است. تا پيش از سال 1341 امور مربوط به برق در سازماند برنامه و بودجه زير نظر واحدي به نام «مديريت» اداره مي‌شد. نظر به اينكه مؤسسات موجود برق كشور اعم از دولتي و خصوصي به علت محدود بودن منابع مالي، فني و اداري قادر به تأمين احتياجات برق كشور نبوده‌اند و نظر به ضرورت توسعه سريع تأسيسات برق در كشور، ايجاد سازمان مستقلي براي توسعه صنعت برق لازم تشخيص داده شد كه هدف اوليه لن تأسيس و ايجاد شركتهاي برق ناحيه‌اي از طريق ادغام مؤسسات برق موجود بود. اركان اين سازمان با سازمان برنامه و بودجه در ارتباط بوده و بودجه آن نيز توسط سازمان مذكور تأمين مي‌شد. به طور كلي وظيفه سازمان برق ايران اجراي سياستها و هدفهاي برنامه عمران كشور بود. اين سازمان به موجب قانون تأسيس وزارت آب و برق به اين وزارت وابسته گرديد و تا سال 1344 به صورت وابسته به وزارت مذكور به فعاليت خود ادامه داد و از اول فروردين سال 1344 به موجب تبصره 50 قانون بودجه كل كشور اين سازمان منجل گرديده و به عنوان واحد برق در وزارت آب و برق ادغام شد.

تأسيس شركت منطقه‌اي تهران

در قانون تأسيس وزارت آب و برمصوب 26/12/1342 به وزارت مزبور اجازه داده شده بود كه براي اداره تأسيسات برق و نظارت بر نحوه استفاده از نيروي برق شركتهايي را كه به صورت شركت سهامي عام و بر اساس اصول بازرگاني اداره خواهند شد ايجاد كنند. طبق اين مجوز به غير از سازمان آب و برق خوزستان كه از سال 1339 مشغول به كار بود، اساسنامه هفت شركت برق منطقه‌اي از جمله شركت برق منطقه‌اي تهرانت تدوين گرديد و در آذر ماه 1343 به تصويب مجلسين شوراي ملي و سنا رسيده و به اجرا گذاشته شد. هدف از تشكيل اين شركتها در ماده 4 اساسنامه ذكر گرديده بود عبارت بود از توليد، انتقال و توزيع نيروي برق و خريد و فروش نيروي برق به طور عمده در منطقه. يك سال بعد از 17 آذرماه سال 344 با اصلاح ماده 4 اساسنامه وظيفه توزيع برق نيز به اين شركتها محول گرديد. شركت برق منطقه‌اي تهران از همان سال با زير پوشش قرار دادن مشتركان برقهاي شركتهاي خصوصي در تهران و تحويل گرفتن مديريت برق شهرستان‌هاي استان تهران، مركزي، سمنان و زنجان به عنوان يكي از بزرگترين شركتهاي برق منطقه‌اي كشور كار خود را آغاز كرد. اين شركت با تحويل گرفتن كليه نيروگاههايي كه زير نظر شهرداريها اداره مي‌شدند و با احداث شبكه‌هاي جديد فشار قوي وفشار ضعيف و احداث ايستگاههاي انتقال، فوق توزيع و توزيع نيروي برق، براي تحويل برق با كيفيت مطلوب به مشتركان، اقدامات اساسي به عمل آورد.

تاسيس شركت توليد و انتقال نيروي برق ايران (توانبر)

كليه شركتهاي برق منطقه‌اي از جمله برق تهران در بدو تأسيس و عهده‌دار توليد، انتقال و توزيع نيروي برق در محدوده حوزه فعاليت خود بوده‌اند. از ابتداي سال 1348 با ايجاد شركت سهامي توليد و انتقال نيروي برق ايران (توانبر) وظيفه ايجاد و بهره برداري از كليه تأسيسات توليد، ايستگاههاي فشار قوي و خطوط انتقال نيروي 400 و 230 كيلوواتي و عمده فروش برق به اين شركت واگذار شد و در نتيجه شركت برق منطقه‌اي تهران اداره و بهره‌برداري و توسعه و نوسازي شبكه‌هاي فوق توزيع‌، توزيع و خدمات رساني به مشتركان محدود شد.

در سال 1365 در جهت سياست جديد وزارت نيرو دائر بر تمركز زدايي در كارهاي اجرايي تصميم گرفته شد، مسئوليت توليد، انتقال، ديسپاچينگهاي منطقه‌اي و توزيع برق در هر منطقه به شركت‌هاي برق منطقه‌اي واگذار گردد. اين سياست شركت برق منطقه‌اي تهران به تدريج كليه تأسيسات توليد و شبكه‌هاي انتقال واقع در محدوده فعاليت خود را تحويل گرفته و نسبت به بهره‌برداري، ايجاد و توسعه تأسيسات جديد مستقيماً اقدام نموده است.

تغيير در حوزه عملياتي شركت

پس از پيروزي انقلاب اسلامي به مقتضاي تحول در ساختار صنعت برق، در حوزه عملياتي شركت برق منطقه‌اي تهران تغييراتي به شرح زير داده شده :

* در نيمه دوم سال 1365 بخشي از حوزه فعاليت شركت برق منطقه‌اي تهران شامل بخشي از محدوده استان مركزي شامل شهرستانهاي اراك، ساوه،تفرش و آشتيان و خمين از آ، جدا شده و زير پوشش شركت برق منطقه‌اي باختر كه تازه تأسيس شده بود قرار گرفت.

* در خرداد ماه سال 1367 بخش ديگري از حوزه فعاليت شركت برق منطقه‌اي تهران شامل شهرستان‌هاي زنجان، قزوين، تاكستان، ابهر، خدابنده، و … از آن جدا شده و زير پوشش شركت برق منطقه‌اي جديدي به نام شركت برق منطقه‌اي زنجان درآمد.

* در شهريور ماه سال 1367 نيز براي سومين بار بخشي از محدوده فعاليت شركت برق منطقه‌اي تهران از جمله شهرستان‌هاي سمنان، شاهرود، دامغان، گرمسار و … از آن جدا شده و زير پوشش شركت برق منطقه‌اي سمنان قرار گرفت. و بدين ترتيب تعداد شركتهاي برق منطقه‌اي در سطح كشور به 16 شركت افزايش يافت.

اصلاح ساختار و تمركز زدائي

ازسال 1364 وزارت نيرو بر اساس مطالعاتي كه از سالهاي قبل انجام شده بود، اقدام به اجراي عمليات تمركز به صورت محدود نمود. سياست عدم تمركز به عنوان اولين قدم، با واگذاري تأسيسات انتقال با ولتاژ 230 كيلووات و كمتر از شركت توانبر به شركتهاي برق منطقه انجام شد. همچنين بخش نيروگاههاي گازي هم كه در مناطق وجود داشت از شركت توانبر منفك گرديد و به شركت‌هاي برق منطقه‌اي واگذار شد.

از سال 1368 در اجراي سياستهاي وزارت نيرو از جمله اعطاي اختيارات متناسب با مسئوليت‌ها به واحدهاي صف و ايجاد شركت‌هاي مديريت توليد برق در هر منطقه به منظور افزايش بهره‌وري و كاهش قيمت تمام شده توليد به قيمت ثابت، كليه اختيارات مالي، اداري، بازرگاني و امور كاركنان هر نيروگاه به مديريت نيروگاه واگذار شد و در سال 1370 و 1371 در اجراي سياست مذكور، كليه تأسيساتي كه در اختيار توانبر بود به مناطق واگذار شد. در واقع نيروگاهها به واحدهاي خودگران و به صورت مركز هزينه و درآمد تبديل شدند و نرخ فروش برق هم براي آنها تعيين شد. سپس با توجه به رهنمودهاي برنامه اول توسعه، مجمع عمومي شركت‌ها موارد زير را به وزارت نيرو ابلاغ كرد:

* تشكيل شركت‌هاي توزيع در هر شهرستان به منظور ارتقاء سطح عملكرد فني و مهندسي و در مجموع ارائه خدمات بهتر به مشتريان و اداره آنها به صورت غير دولتي.

* تشكيل شركتهاي مديريت توليد برق به صورت غير دولتي واگذاري اداره نيروگاهها به اين شركت.

* حذف بخشهاي اماني و خدماتي از شركتهاي برق منطقه‌اي و تبديل آنها به شركت‌هاي اقماري با استفاده از امكانات و كاركنان موجود و در مجموع تبديل مراكز هزينه به مراكز سود.

در اجراي سياست‌هاي مذكور شركت برق منطقه‌اي تهران از سال 1327 در زمينه‌هاي مختلف فعاليت خود تجديد نظر كرد و به تدريج نسبت به ايجاد و تأسيس شركت‌هاي مديريت توليد برق، شركت‌هاي توزيع نيرو و شركت‌هاي پشتيبان براي ارائه خدمات فني و مهندسي، پيمانكاري و مشاوره‌اي اقدام نمود به طوري كه تاكنون پنج شركت مديريت توليد برق با ظرفيتي نزديك به 5300 مگاوات و توليد برق سالانه 20 ميليارد كيلووات ساعت و هفت شركت توزيع نيروي برق كه هر يك به طور مستقل عهده‌دار بهره برداري، نگهداري، توسعه شبكه، فروش انرژي برق و ارائه ساير خدمات به مشتركيان در حوزه عملياتي خود مي‌باشند و 15 شركت پشتيباني كه خدمات فني مهندسي، مشاوره‌اي و پيمانكاري ارائه مي‌كند به صورت شركت‌هاي وابسته و اقماري زير نظر شركت برق منطقه‌اي تهران به فعاليت ادامه مي‌دهند كه در صفحه‌هاي بعد به اسامي و شرح فعاليت آنها اشاره خواهد شد.

در حال حاضر مسئوليت تأمين بيش از 3/7 ميليون مشتري خانگي، صنعتي و عمومي، تجاري و كشاورزي، در محدوده دو استان تهران و قم شامل شهرستان‌هاي تهران، قم، كرج، شميرانان، ري، فيروزكوه، دماوند ورامين، اسلام شهر، پاكدشت، شهريار، رباط كريم، و ساوجيلاغ كه در سال 1379 نزديك به 20 ميليارد كيلووات ساعت برق را به مصرف رسانده‌اند به عهده شركت برق منطقه‌اي تهران قرار دارد.

نمودار

* تعيين اهداف شخصي و تجاري: بررسي و شناخت انگيزه هاي شخصي و اهداف تجاري شرط راه اندازي يا گسترش هر فعاليت اقتصادي است. اين بررسي جهت حركت را براي رسيدن به اهداف از پيش تعيين شده كه همانا موفقيت تجاري است مشخص مي نمايد و همانند چراغي در فراسوي تكاپوهاي اقتصادي شما را براي نيل به مقصود ياري مي دهد.

ارزيابي بازار فروش كالا يا خدمات:‌ قدم بعدي جهت توفيق در فعاليت هاي اقتصادي توجه و گوش فرادادن به خواسته هاي مصرف كنندگان و مخاطبين كار تجاري شما است. در اين راستا بايد با بررسي هوشيارانه و مبتني بر تحقيقات كارشناسانه نياز مصرف كنندگان، كالاي مورد نظر با خدمات خود را مشخص كنيد و براساس اطلاعات بدست آمده محصولات يا خدماتي به بازار عرضه نمادئيد كه بتوانيد پاسخگوي نياز واقعي مخاطبين شما باشد. آمار ورشكستگان تجاري بيانگر اين واقعيت تلخ است كه برخي از دست اندركاران امور اقتصادي براي اين موضوع اهميت چنداني قائل نيستند و پيش از بررسي نيازهاي بازار اقدام به انتخاب محصولات يا خدماتي مي نمايند كه بنظرشان جالب مي آيد و بدون بازار سنجي اين كالاها يا خدمات را روانه بازار مي كنند! اين دسته از فعالان امور اقتصادي ممكن است جالبترين و منحصر به فردترين اختراع تاريخ را در حيطه فعاليت هاي اقتصادي خود كرده باشند و مردم بدعت گذاري آنان را شگفت آور عنوان كنند اما واقعيت اين است كه مصرف كنندگان حاضر نيستند براي كالا يا خدماتي كه بدان نياز ندارند ! كمترين هزينه را صرف نمايند از اين رو، بازار سنجي و تحقيقات در زمينه شناخت بازار محصولات يا خدمات نقشي اساسي در موفقيت فعاليت هاي اقتصادي دارد.

تدوين برنامه بازاريابي: هدف از تدوين برنامه بازاريابي اينست كه از طريق يك برنامه مدون كارآمد مشخص نمائيد چگونه مي خواهيد محصولات و خدمات مورد نظر خود را به مصرف كنندگان يا مخاطبين ارائه دهيد. مزيت كالا يا خدمات شما نسبت به محصولات و خدمات مشابه چيست و از طريق كدامين ابزار تبليغاتي مؤثر و آگاهي دهنده به مخاطبين معرفي خواهد شد.

تدوين برنامه مقدماتي تجاري: اين برنامه عرصه فعاليت اقتصادي مورد نظر وضعيت و شرايط رقباي احتمالي را مورد تجزيه و تحليل قرار مي دهد. برنامه مقدماتي تجاري از يك سو به بررسي مزيت و برتري محصولات و خدمات شما نسبت به كالاها و خدمات مشابه مي پردازد و از طرف ديگر نكات مثبت و منفي عملكرد تجاري رقبا را در حيطه كيفتيت توليدات و خدمات، شيوه هاي بازاريابي و فروش ارزيابي مي كند. اين برنامه نه تنها نخستين گام جهت بررسي كارشناسانه وضعيت بازار كالا يا خدمات مورد نظر و مقايسه دقيق آن با محصولات و خدمات مشابه عرضه شده در بازار است، بلكه در برگيرنده مقطع زماني مناسب جهت محاسبه ميزان سرمايه گذاري و انتخاب همكاران و كارمندان مورد نياز با مهارتهاي مناسب با كار است. افزون بر اين تدوين برنامه مقدماتي تجاري تصويري تقريبي از ميزان درآمد و هزينه ها را در اختيار شما قرار مي دهد.

* انتخاب گروه مديران :

پيش از تنظيم برنامه نهايي تجاري بايد گروه مديريتي متشكل از افراد كارآمد و مجرب با مهارتهاي مورد نياز را تشكيل داد. اشخاص تشكيل دهنده گروه مديريتي بايد از دانش و تجربه كافي براي انجام وظايف محوله برخوردار باشند و مهارت‌هاي آنان مكمل تواناييهاي شما باشد. از همين رو ملاكتهاي مانند خويشاوندي، دوست بودن و توافق اخلاقي به تنهايي نمي‌تواند معيارهاي منطقي براي هر فعاليت اقتصادي باشند. زيرا تعمق در روند همكاريهاي تجاري بيانگر اين واقعيت است كه توفيق شركاء در هر فعاليت تجاري مشتركين افزون بر تفاهم، منوط به توانائيهاي آنان در پيشبرد امور تجاري است.

* محاسبه سرمايه مورد نياز و تدوين برنامه نهايي تجاري:

برنامه نهايي تجاري با اتكاء به اطلاعات مندرج در برنامه مقدماتي، ديگر اطلاعات بدست آمده و بهره گيري از دانش و تجربيات گروه مديريتي به منظور تعيين استراتژي غائي و به اجرا درآوردن طرح اقتصادي تدوين مي‌گردد. در اين برنامه افزون بر تعيين ميزان سرمايه مورد نياز، براي اجراء برنامه نهايي تجاري و جلب سرمايه گذاران برخوردار است. برنامه نهايي تجاري سندي است كه از آن براي گرفتن وام از منابع اعتباري مي‌توان استفاده نمود و در روند پيشرفت كار همواره به عنوان منبع و مرجع قابل استناد مورد بهره‌گيري قرار مي‌گيرد.

* تعيين استراتژي تبليغاتي براي جذب سرمايه گذاران:

افزون بر تدوين خط مشي معقول بر بازاريابي محصولات و خدمات بايد استراتژي جذب سرمايه گذاران را نيز تنظيم نمود. در اين استراتژي بايد طرح اقتصادي با بياني جذاب و منطقي به سرمايه گذاران يا وام دهندگان بالقوه و بالفعل معرفي گردد تا با حمايت آنان نيازهاي مالي طرح اقتصادي تأمين شود.

* تبليغ طرح اقتصادي به منظور جذب سرمايه:

پس از تدوين استراتژي تبليغاتي براي جذب سرمايه گذاران، بايد بسته به موضوع و شرايط حاكم طرح اقتصادي را از طريق درج آگهي در نشريات پر خواننده، برنامه‌هاي تصويري (تلويزيون، نوار تبليغاتي ويدئو . سي دي CD) مكاتبات، ارسال ايميلEmail؟، شركت در نمايشگاهها و مراجعه حضوري به منابع مختلف سرمايه و وام معرفي نموده و آنان را به سرمايه گذاري در طرح اقتصادي ترغيب كنيد. سپس با تكيه بر شم تجاري مورد نظر خود را در قراردادهاي سرمايه گذاري قيد نموده و سرمايه مورد نياز را با بهترين شرايط دريافت نمائيد.

* تبليغ محصولات و خدمات :

از آنجا كه بقاء و تداوم موقعيت هر فعاليت اقتصادي بستگي به ايجاد و حفظ ارتباط مستمر با مخاطبين آن دارد براي حضور موفق در بازار فروش محصولات و خدمات بايد به عنصر تبليغات توجه خاص معطوف داشت و در اين راستا بايد از تمام امكانات براي معرفي توليدات و خدمات خود استفاده كنيد.

خدمات سازمان حمايت مصرف كنندگان و توليد كنندگان

تاريخچه سازمان

آنچه امروزه به عنوان سازمان حمايت مصرف كنندگان و توليدكنندگان شناخته مي‌شود شكل تحول يافته دستگاههايي است كه پيش از آن نيز به نوعي در امر توليد و توزيع كالا در جهت حمايت از توليدكنندگان و مصرف كننده ايفاي نقش مي‌نمودند.

در نظام‌هاي مختلف اقتصادي، توجه به اقشار مصرف كننده و توليد كننده و حمايت از آنها در برابر تحولات ناگهاني و شديد بازار و ايجاد تعادلي منطقي ميان خواسته‌هاي توليد كنندگان و مصرف كنندگان همواره مد نظر قرار داشته است.

در كشور ما نيز با وضع قوانين و مقررات گوناگون گام‌هاي اوليه در اين مسير برداشته شد و ايجاد سازماني خاص براي رسيدن به هدف مزبور در سال 1353 اولين حركت عملي در اين راستا بودو از همين رو مجلسين آن زمان در قانون تشكيلات وزارت بازگاني، به منظور بررسي تعديل قيمت توليدات داخلي و واردات، مركز بررسي قيمت‌ها را پيش بيني نمود. متصديان امر بررسي قيمت‌ها به عنوان كارشناساني خبره اگر چه توجه به اقشار مصرف كننده ايجاد گرديد. صندوق مزبور موظف شد كه فهرست كالاهايي كه نيازمند حمايت دولت مي‌باشند را تهيه و با درج قيمت به اطلاع عموم برساند. مضافاً اينكه اخذ ما به‌التفاوت از بعضي از كالا‌ها و پرداخت يارانه به برخي ديگر از كالاها در جهت ايفاي نقش حمايتي سازمان نيز ضروري دانسته شد. صندوق حمايت از مصرف كننده و مركز بررسي قيمت‌ها هر دو وابسته به وزارت بازرگاني بودند كه بدواًمستقل از يكديگر عمل مي‌كردند ولي با تصويب مجلس شوراي ملي در سال 1356 صندوق حمايت از مصرف كنندگان كه به صورت شركت سهامي اداره مي‌شد يكباره خود ادامه داد. پس از پيروزي انقلاب اسلامي شوراي انقلاب طرح ادغام سازمان حمايت توليد كنندگان و مصرف كنندگان و مركز بررسي قيمتها را تصويب نمود (دي ماه 1358) و بدينسان سازمان حمايت مصرف كنندگان و توليد كنندگان ايجاد شد و وظايف دو دستگاه فوق‌الذكر به اين سازمان محول گرديد. سازمان داراي شخصيت حقوقي و استقلال مالي است و به صورت شركت سهامي اداره مي‌شود و از جمله مؤسسات وابسته به وزارت بازرگاني محسوب مي‌گردد.

اساسنامه سازمان حمايت مصرف كنندگان و توليد كنندگان كه بر اساس آن سه وظيفه عمده و اساسي اين سازمان به طور خلاصه عبارتند از قيمت‌گذاري، پرداخت يارانه كالاهاي اساسي و اخذ مابه‌التفاوت مصوبات شوراي اقتصاد و هيات محترم وزيران در ايفاي وظايف محوله سازمان حمايت مصرف كنندگان و توليد كنندگان داراي نقش مهم و موثري مي‌باشند و علاوه بر آن قانون برنامه سوم توسعه و تبصره‌هايي از قانون بودجه ساليانه كل كشور در ارتباط با وظايف سازمان حمايت مصرف كنندگان و توليدكنندگان مي‌باشد نيز بسيار حائز اهميت تست.

اهداف سازمان

اهداف سازمان در چهارچوب وظايف و اختيارات خود حمايت از توليدات داخلي و افزايش آن و حمايت از مصرف كنندگان در برخورد با نوسانات غير معقول قيمتها و همكاري با سازمانهاي ذي ربط در تشويق امر صادرات و بازاريابي از طريق تعيين،تعديل، تثبيت و كنترل قيمت توليد داخلي و كالاهاي وارداتي و انجام تحقيقات و بررسي لازم و ارايه طرحهاي مناسب در جهت متعادل ساختن قيمت كالاهاي وارداتي و توليد داخلي مي‌باشد.

وظايف و فعاليتها

1ـ حمايت از توليد و عرضه فرآورده‌هاي داخلي و خدمات مناسب در جهت افزايش آنها

2ـ حمايت از مصرف كنندگان در قبال نوسانات و كنترل آنها

3ـ تحقيقات لازم در جهت تشويق صادرات غير نفتي و همكاري با سازمانهاي مربوط در اين زمينه

4ـ بررس، تعيين، تعديل و كنترل قيمت انواع خدمات و محصولات توليدي اعم از كشاورزي، صنعتي و معدني و همچنين بررسيهاي لازم در جهت كنترل قيمت كالاهاي وارداتي در سطح عمده فروشي و خرده فروشي

5ـ تعديل و اعلام قيمت كالاهائيكه داراي نمايندگي انحصاري است و در رابطه با نياز سازمانهاي دولتي و شهرداريها و ساير موسسات بخش عمومي كشور مي‌باشند.

6ـ بررسي عوامل مؤثر در قيمت تمام شده كالا و خدمات و سيستم‌هاي مربوط به توزيع تا مرحله مصرف

7ـ مراجعه به مراجع و سازمانهاي توليدي و واسطه‌ها و بازارهاي بين المللي در داخل و خارج از كشور در تعيين بهاي تمام شده كالاها.